گوشه نشینی ناحق آثار فارسی

چیستا یثربی، یك هنرمند میان‌رشته‌ای محسوب می‌شود، چون در نگارش داستان و نمایشنامه دست دارد و از سوی دیگر مشهورترین مترجم آثار شل سیلوراستاین در ایران محسوب می‌شود. در حوزه تئاتر هم فعالیت می‌كند و برای اهالی حوزه تئاتر یك كارگردان تئاتر نامیده می‌شود.
چندی پیش، این مولف، مترجم و كارگردان، داستان‌های خود را به صورت دوزبانه منتشر كرد تا فرصت ارائه آن‌ها در بازارهای جهانی فراهم باشد، خودش درباره این ابتكار و لزوم معرفی آثار فارسی چنین روایت می‌كند:
آثار معاصر ادبیات ایران، در حالی از بازارهای غربی دور مانده‌اند که بسیاری از این آثار قدرت و ویژگی‌های لازم برای این پذیرش و کسب اعتبار جهانی را دارند. در میان اصحاب فرهنگ ایران، این دیدگاه که آثارپرفروش می‌توانند در خارج از ایران معرفی شوند، وجود ندارد. در مقایسه‌ای کوچک این بی‌تفاوتی ما مشخص می‌شود؛ در غرب با پرفروش شدن آثار پائولو کوئلیو، ناشران بر روی ترجمه و فروش کپی‌رایت آثارش سرمایه‌گذاری می‌کنند ولی وقتی در ایران «فتانه حاج سید جوادی» رمان پرفروشی را روانه بازار کتاب کرد، همه با متهم کردن او به زرد بودن به تحقیرش پرداختند.
برخی آثار فارسی چون کتاب‌های هوشنگ مرادی کرمانی هم که به بازارهای غرب راه یافته‌اند، از کانال‌های شخصی و روابط خود نویسندگان بوده و ناشران ایرانی به سرمایه‌گذاری خارجی روی آثار فارسی نمی‌‌اندیشند؛ در حالی که آثار نویسندگان دیگری چون گلی ترقی، زویا پیرزاد، محمود دولت‌آبادی و... برای ترجمه به سایر زبان‌ها مناسب‌اند. البته، نویسندگان ایرانی در بخش رمان، اثار موثر و ماندگاری دارند و حوزه داستان کوتاه و نمایشنامه به پختگی لازم نرسیده‌است و هنوز هم در این بخش‌ها غرب حرف اصلی را می‌زند.
ناشران ایرانی دغدغه صادرات کتاب‌های فارسی به خارج را ندارند و برای ناشران خارجی هم فرصتی جهت آشنایی با رمان مدرن ایرانی فراهم نشده است. ما باید برای معرفی کتاب‌هایمان از آن‌ها بروشور، متن خلاصه ترجمه‌شده تهیه کنیم و با حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی کتاب به ناشران خارجی عرضه کنیم و یا در یک پایگاه اینترنتی مشخص و برنامه‌ریزی شده به معرفی این آثار بپردازیم. کتابی مانند «کنسرت شبانه چوب‌‌ها» نوشته رضا قاسمی که به مساله مهاجرت پرداخته، می‌تواند برای تمام اقوام دنیا خواندنی باشد. این اطلاع‌رسانی حتی در بازار جهانی کتاب ایران که در روزهای نمایشگاه برپا می‌شود، نمی‌افتد و بازار جهانی کتاب ایران در ایجاد بستر معرفی آثار ایرانی موفق نبوده است.
در سال‌ها اخیر هر تلاشی برای شناساندن ادبیات ایران در غرب صورت گرفته، تلاش‌های شخصی بوده است. به طور مثال من تعدادی از کتاب‌هایم را با تلاش خودم به صورت دوزبانه چاپ کردم که گامی در جهت شناساندن آن‌ها در بازارهای جهانی بود ولی این حرکت من هم در نطفه خفه شد و بیش از ۱۰۰۰ نسخه از این اثر چاپ نشد.
برای بین‌المللی شدن باید نگاه بین‌المللی داشت، با سایت‌های جهانی ارتباط گرفت و به دنبال تاسیس آژانس‌های کتاب بود چون این آژانس‌ها حرف اول را در خرید و فروش جهانی کتاب می‌زنند.

چیستا یثربی

منبع : روزنامه تهران امروز