میهمان بعدی الیزه امروز انتخاب می‌شود

امروز یکشنبه فرانسوی است. یک روز به ظاهر تعطیل ولی پرهیجان تر از همه ایام سال. اتومبیل های تشریفاتی که جلوی کاخ الیزه پارک کرده اند از صبح فردا به خدمت جانشین شیراک درخواهند آمد. پیرمرد از کاخ بیرون می رود و نام کوچک کسی که به سرسرای این بنای با شکوه معماری فرانسه قدم می گذارد جز نیکلا یا سگولن نخواهد بود. ساعت هشت امشب همه چیز مشخص می شود. هواداران کاندیدای پیروز تا نیمه های شب در خیابان ها هورا خواهند کشید و کاندیدای بازمانده هوادارانش را تسکین خواهد داد.
این سنت دموکراسی فرانسه است که از چپ های دو آتشه تا راست های افراطی به آن تن داده اند. امروز هم که فرانسه صحنه نبرد نهایی میان نماینده راست های میانه و سوسالیست های میانه است، همین سنت فرانسوی پابرجا خواهد بود.
چه سگولن رویال به عنوان نخستین زن فرانسوی در مقام ریاست جمهوری پا به الیزه بگذارد چه نیکلا سارکوزی به عنوان نخستین مهاجر فرانسوی بر کرسی ریاست جمهوری بنشیند، فرانسوی ها با انتخابشان می خواهند به تمام اروپا یا حتی تمام دنیا نشان دهند که ارزش های دموکراسی دیرپای کشورشان را پاس داشته اند.
اگر فرانسوی ها نظر سنجی های انتخاباتی را با صداقت پر کرده باشند، امروز باید نام مردی به عنوان جانشین شیراک از صندوق های رای بیرون بیاید که همچنان که دوست کاخ سفید خواهد بود به حساسیت های ضد آمریکایی مردم کشورش هم توجه می کند و اگر سگولن، این بانوی چپ گرا پیروزی را از آن خود کند، اروپا درمی یابد که نباید سوسیالیسم را بیش از این دستکم بگیرد.
تا پیش از رای گیری امروز، غالب نشانه ها همچنان از بخت بالای سارکوزی برای نشستن بر کرسی ریاست جمهوری حکایت داشتند و تنها اگر هواداران فرانسوا بایرو این کاندیدای شکست خورده دور نخست انتخابات امروز تصمیم بگیرند که رای خود را به نفع رویال در صندوف بریزند، وضیعت نتایج تغییر خواهد کرد.
مناظره چهارشنبه گذشته کاندیداهای نهایی انتخابات فرانسه، بی شک مرددها هم به سمت راست یا چپ ترغیب کرده است و امروز تمام فرانسوی هایی که پای صندوق های رای می روند می دانند که به چه دلیل و به چه برنامه هایی رای خواهند داد.
بنابراین تخمین هایی که بعد از برگزاری مناظره چهارشنبه گذشته صورت گرفت، حدود ۲۰ میلیون فرانسوی شاهد این مناظره تلویزیونی بودند در حالی که این مناظره توسط بسیاری از تلویزیون ها اروپایی و بین المللی در دسترس مخاطبان خارج از فرانسه قرار گرفته بود. این درحالی است که پس از مناظره میان لیونل ژوسپن و ژاک شیراک در سال ۱۹۹۵ این نخستین مناظره انتخابات ریاست جمهوری بود که برگزار می شد.
پس از مناظره انتخاباتی تلویزیونی که برای نخستین بار میان والری ژیسکاردستن و فرانسوا میتران در سال ۱۹۷۴ برگزار شد، مناظره انتخاباتی میان رقبای انتخاباتی در دور دوم تبدیل به یک سنت سیاسی مستحکم شده است که در هر دوره انتخاباتی برگزار می شود و فعالان سیاسی به آن عنوان فرصتی بسیار استثنایی برای جلب آرا نگاه می کنند.
این سنت انتخاباتی در سال ۲۰۰۲ نقض شد و مناظره ای میان ژان ماری لوپن و ژاک شیراک صورت نگرفت. مشاورین ژاک شیراک بیم داشتند که باتوجه به توانایی های بالای سخن وری ژان ماری لوپن، مناظره انتخاباتی تبدیل به یک شکست مفتضح برای ژاک شیراکی شود که به دلیل ترس مردم فرانسه از لوپن، پیشاپیش برنده انتخابات بیشمار می رفت.
مناظره تلویزیونی چهارشنبه گذشته میان رویال و سارکوزی هم نشان داد کسب درصد قابل توجهی از آراء توسط فرانسوا بایرو، نامزد میانه روها در دور اول انتخابات باعث شد که او تبدیل به مهره پر اهمیتی در دور دوم انتخابات شود. اگرچه فرانسوا بایرو نتوانست در میان دو نفر راه یافته به دور دوم انتخابات باشد اما هر دو کاندیدای دور دوم، به جذب آرای ۱۸ درصدی او چشم دوخته اند که می تواند سرنوشت انتخابات را رقم بزند.
اما با این حال فرانسوا بایرو در سخنرانی خود بعد از دور اول انتخابات حاضر نشد حمایت خود را از هیچ کدام از کاندیداها اعلام کند و تنها به تاسیس یک حزب میانه در فرانسه و عدم رضایت خود از هر دو کاندیدای دور دوم اشاره کرد. اما در عین حال او سعی کرد با استفاده از موقعیت پیش آمده حداکثر استفاده را برای افزایش محبوبیت خود ببرد و از هر دو کاندیدا دعوت کرد که در مناظره تلویزیونی با او شرکت کنند.
این دعوت از سوی سگولن رویال با آغوش باز پذیرفته شد اما نیکلا سارکوزی تاکید کرد که مناظره تنها باید میان دو کاندیدای دور دوم صورت پذیرد. در عین حال تلویزیون های پر بیننده فرانسه از پخش مناظره میان سگولن رویال و فرانسوا بایرو به جهت حفظ عدالت در تبلیغات انتخاباتی خودداری کردند. هم فرانسوا بایرو و هم سگولن رویال، تلویزیونهای فرانسه را به همکاری و مصالحه پنهانی با نیکلاس سارکوزی برای عدم پخش مناظره متهم ساختند، اتهاماتی که با قاطعیت رد شد. اما سرانجام مناظره میان فرانسوا بایرو و سگولن رویال توسط یک تلویزیون کم بیننده خصوصی برگزار شد.
اما واقعیت اینجاست که مناظره میان بایرو و رویال بیش از همه به مصالحه سیاسی شباهت داشت تا یک بحث سفت و سخت انتخاباتی. هر دو نفر بر نقاط اشتراک تاکید می کردند و کاندیدای حزب سوسیالیست، سگولن رویال سعی داشت با تاکید بر شباهت ها، طرفدارای فرانسوا بایرو را به سوی خود جلب کند. اگرچه تعداد زیادی از نمایندگان مجلس طرفدار بایرو حمایت خود را آشکارا از نیکلا سارکوزی اعلام کرده اند، اما فرانسوا بایرو تا این لحظه نه تنها هیچ حمایت صریحی از هیچ کدام از کاندیداها به عمل نیاورده است، بلکه تنها به این اکتفا کرده است که «من به سارکوزی رای نمی دهم».
فرانسوا بایرو سعی دارد با ایجاد فاصله میان خود و کاندیداهای دور دوم هویت خود را به عنوان یک نیروی سیاسی جدید و مستقل تثبیت کند و در عین حال آشکار است که خارج از این ملاحظات سیاسی بیش از همه به سگولن رویال تمایل دارد تا نیکلا سارکوزی.
مناظر اصلی تلویزیونی که در ساعت ۹ شب دوشنبه میان سارکوزی و رویال برگزار شد از حساسیت های بسیاری برخوردار بود. بر اساس تحلیل ناظرین انتخاباتی روزنامه لوموند، هر دو کاندیدا با دقت تمام از رنگ های تیره برای پوشش خود استفاده کردند تا سرسختی خود را در مقابل رقیب نمایش دهند. تمامی خیابان های منتهی به محل مناظره تلویزیونی توسط پلیس مسدود شده بود تا از هرگونه مسئله امنیتی جلوگیری شود. با این حال طرفداران هرکدام از کاندیداها برای حمایت در اطراف محل مناظره تجمع کرده بودند تا سگولن رویال و نیکلا سارکوزی به محض پیاده شدن از اتومبیل های خود چند کلمه ای با هواداران صحبت کرده و مورد تشویق و حمایت قرار گیرند.
نیکلا سارکوزی هنگام ورود به محل توسط مدیر شبکه تلویزونی یک فرانسه مورد استقبال قرار گرفت که نشان دهنده عمق ارتباط های رسانه ای اوست. در حالی که سگولن رویال در هنگام ورود تنها به همراه مشاورین خود به محل مناظره مشایعت شد. از زمان فرانسوا میتران و والری ژیسکاردستن و توجه دقیق کاندیداها به چگونگی برگزاری مناظره و تاثیر عوامل بسیار کوچک بر نظر بینندگان، هرکدام از کاندیداها دارای کارگردان های خاصی هستند که پیش از برگزاری مناظره قواعد برگزاری جلسه را مورد تدوین و توافق قرار می دهند.
زاویه قرار گرفتن دوربین ها، ارتفاع صندلی ها، تعداد سوالات، زمان برگزاری، رنگ پس زمینه، فاصله میکروفونها و بسیاری جزئیات دیگر در اسناد بسیار منظم مورد ثبت قرار گرفته و باید مورد توافق طرفین باشد. پس از تجربه سال ها برگزاری مناظره تلویزیونی، هرکدام از کاندیداها می دانند که این جزئیات به نظر بی اهمیت می تواند تاثیرات بسیار زیادی به بار آوردند. برای مثال در هنگام صحبت کردن یکی از کاندیداها، کارگردان تلویزیونی اجازه ندارد تصور کاندیدای دیگر را نشان دهد تا از عکس العمل هایی که می تواند به معنای تمسخر سخنان طرف مقابل باشد جلوگیری شود.
کادر نمایش تصویر نمی تواند از اندازه خاصی تخطی کند زیرا باعث می شود تصویر یک کاندیدا قوی تر یا ضعیف تر از دیگری به نظر برسد. ارتفاع صندلی های باید به گونه ای تنظیم شده باشد که نمایان کنند قد کوتاه یا بلند یک کاندیدا نباشد که برای مثال در مورد سارکوزی قد کوتاه او می توانست تاثیر منفی بر مخاطب داشته باشد.
میکروفون ها باید در فاصله ای قرار داشته باشند که طنین صدای هر دو کاندیدا یکسان باشد. در عین حال دست دادن دو کاندیدا در قبل از مناظره نباید تا پایان نمایش داده شود تا روح چالش بر انگیز مناظره مورد شک قرار نگیرد. این جزئیات به بیان مشاورین کاندیداها باید تا اندازه دقیق باشد که مناظره به یک گفت وگوی بی احساس و یکنواخت تبدیل شود.
اما با تمامی این جزئیات، مناظره با توجه به عکس العمل کاندیداها تبدیل به برنامه ای بسیار هیجان برانگیز و جذاب شد که مردم فرانسه را تا ۲ ساعت در پای تلویزیون ها میخکوب نگاه داشت. هرکدام از کاندیداها تکنیک متفاوتی را برای جذب مخاطبین انتخاب کردند. تاکتیک سارکوزی ورود به جزئیات دقیق و تاکید بر برنامه های مشخص بود تا کاندیدای سوسیالیست را در تنگنای برنامه های عملی برای آینده فرانسه قرار دهد.سارکوزی به وضوح مطلع بود که رقیب او برنامه های دقیقی برای مشکلات پیش رو در اختیار ندارد و بنابراین در موضوعات مشخص دچار مشکل و کلی گویی می شود. در عین حال تصویر منفی که این روزها از چهره سارکوزی به عنوان یک سیاست مدار تندرو و سرسخت ساخته شده است باعث شد تا در تمام طول مناظره او بر آرامش و منطق خود تکیه کند و حریف خود را به عنوان شخصیتی قابل احترام معرفی کند. در مقابل سگولن رویال نیز می دانست که تاکید بر موضوعات احساسی و ایجاد تصویر منفی از سارکوزی برگ برنده ای است که نباید از آن گذشت.
ماجرا تا آنجا پیش رفت که سگولن رویال بارها سارکوزی را به دروغ گویی و دورویی متهم کرد و حتی در یک مورد آشکارا به عصبانیت از سارکوزی به عنوان فرصت طلب سیاسی نام برد. این قضاوت باعث شد تا سارکوزی با تمسخر از سگولن رویال بخواهد که برای دست یافتن به پست ریاست جمهوری باید خون سرد و منطقی بود. سگولن رویال هم در مقابل تاکید کرد که عصبانیت در مورد مسائل اساسی می تواند فضیلتی مفید باشد. سارکوزی، سگولن رویال را متهم کرد که بدلیل نداشتن برنامه های دقیق و عملی همواره وعده برگزاری تبادل نظر با طرف های درگیر را می دهد تا از پاسخ صریح خودداری کند.
اظهارات نسبتا چالش برانگیز و قابل بحث بیش از همه متعلق به نیکلا سارکوزی بود. او بر لغو قانون ۳۵ ساعت کار در هفته تاکید کرد تا بر رقابت پذیری اقتصاد فرانسه بیفزاید، تعداد کارکنان دولت را کاهش خواهد داد تا سطح مالیات کاهش یابد، سیستم شایسته سالاری را در فرانسه گسترش خواهد داد تا فرانسوها بیشتر تلاش کنند، با ورود ترکیه به اتحادیه اروپا مخالفت خواهد کرد تا زمینه اتحاد اروپا را فراهم کند، سیستم مهاجرت فرانسه را محدود خواهد کرد تا از ورود مهاجرین بی اعتقاد به ارزش های فرانسه جلوگیری کرده و بار تامین اجتماعی را کاهش دهد، استفاده از انرژی هسته ای را افزایش خواهد داد تا فرانسه از نظر انرژی پیشرفت بیشتری داشته باشد و نگرش سخت تری را نسبت به ایران اتخاذ خواهد کرد.
در مقابل سگولن رویال بر برگزاری مباحثه در مورد قانون ۳۵ ساعت کار تاکید کرد و آن را به عنوان قانون بسیار انسانی مورد تجلیل قرار داد، افزایش تعداد کارکنان دولت را برای ارائه خدمات بهتر وعده داد، تاکید کرد که استفاده از انرژی های پاک را در اولویت قرار خواهد داد، سیستم روابط برای ورود به مشاغل را از میان خواهد برد، از ورود ترکیه به اتحادیه اروپا به صورت سربسته حمایت کرد تا روند دموکراسی را در این کشور تقویت کند، با برخورد شدید با مسئله مهاجرت مخالفت کرد و وعده داد سعی خواهد کرد از دست یابی ایران به هرگونه غنی سازی اورانیوم حتی برای مقاصد صلح آمیز جلوگیری کند.
پس از دور اول انتخابات، سارکوزی توانست با اظهار نظر در مورد سال ۶۸ که نماد جنبش دانشجویی و چپ است، بار دیگر توجه رسانه ها را به خود جلب کند. او گفت سال ۶۸ باید فراموش شود، چراکه موجب شده سیستم ارزشی فرانسه نسبی شود. وی افزود ما دیگر نمی دانیم چه چیزی درست و کدام چیز اشتباه است. این در حالی است که در خلال این مدت، رویال نتوانست توجه چندانی را به خود معطوف کند.
سارکوزی همچنین گفت که رشد اقتصادی فرانسه حدود یک درصد از دیگر کشورهای پیشرفته کمتر است. وی افزود دلیل چنین کمبودی این است که فرانسوی ها کمتر کار می کنند. وی پیشنهاد داد که از درآمد ساعت های اضافه کاری، مالیات کم نشود تا مردم بیشتر کار کنند که به درآمدشان افزوده شود. به گفته سارکوزی این امر می تواند موجب افزایش قدرت خرید فرانسوی ها و رشد اقتصادی شود.
اما رویال بر خلاف سارکوزی، معتقد است که این امر موجب می شود که شرکت ها افراد جدیدی را استخدام نکنند و از کارکنان خود اضافه کاری بخواهند. او می گوید که می خواهد برای جوانان فرانسوی صد ها هزار شغل ایجاد کند.
به رغم برتری نسبی ساکوزی در ارائه برنامه های مشخص برای تغییر وضع موجود، سگولن رویال با تاکید بر مسائل چالش برانگیز جامعه فرانسه نظرهای بسیاری را به خود جلب کرد. برخورد دانشجویان با مامورین پلیس در مقابل دانشگاه سوربن در فردای روز مناظره، تمسخر سارکوزی به عنوان فاشیست و نامیدن ماموران پلیس به عنوان آلت دست سارکوزی، نشان دهنده شکاف های عمیقی در جامعه فرانسه است که عملی شدن برنامه های سفت و سخت سارکوزی را با مشکل مواجه خواهد کرد.
بعضی تحلیلگران احتمال می دهند که در صورت انتخاب شدن سارکوزی، بحران ها و ناآرامی های خیابانی در انتظار کشور فرانسه باشد. در عین حال این روزها وبلاگ نویسان و جوانان از اینترنت به عنوان ابزاری برای سلب آبرو از سارکوزی استفاده گسترده ای می کنند که می تواند تاثیر فراوانی بر انتخابات آتی داشته باشد.
بعضی کلیپ های ویدئویی که این روزها در روی اینترنت به صورت زنجیره ای میان جوانان رد و بدل می شود جامعه پس از انتخاب سارکوزی را به عنوان یک رژیم توتالیتر معرفی می کند که فرانسه را تقلیدی از برنامه های رسوای جورج بوش در آمریکا خواهد کرد. بی سبب نیست که سارکوزی تمام توجه خود را معطوف به کسب آبرو در مقابل تخریب های طرف مقابل کرده است.
انتظار می رود که طبقه متوسط رو به بالای فرانسه رای خود را برای سارکوزی به صندوق ها بیندازند در حالی که جامعه مهاجرین و جوانان همگی در کنار سگولن رویال صف بندی کرده اند. پس زمینه استودیوی مناظره تلویزیونی میان سارکوزی و سگولن رویال منقش به تصویر کاخ الیزه بود. باید دید که کدام یک از این دو نیروی سیاسی فرانسه، طبقات بالا و یا جوانان شورشی به هدف خود دست پیدا خواهند کرد. هرچه باشد در میان این مباحثات و جدل ها، همه راه ها به الیزه ختم می شوند.

پاریس ـ رسول نمازی

منبع : روزنامه کارگزاران