ورود نیکلا سارکوزی به کاخ الیزه

سرانجام انتخابات ریاست جمهوری فرانسه پایان یافت و «نیکلا سارکوزی» توانست به صورت رسمی جانشین «ژاک شیراک» و ساکن آینده کاخ الیزه شود. این انتخاب مردم فرانسه را می توان از دیدگاه های گوناگون و مختلف مورد بررسی و تحلیل قرار داد اما یکی از این نگاه ها مربوط به آینده روابط ایالات متحده امریکا با فرانسه درزمان ریاست جمهوری سارکوزی خواهد بود. رابطه ایالات متحده با سه کشور قدرتمند و تاثیرگذار اتحادیه اروپا (آلمان، انگلستان و فرانسه) از زمان آغاز جنگ عراق در سال ۲۰۰۳ میلادی، دستخوش تغییرات بسیاری شد.
از آنجا که آلمان و فرانسه، منافع اقتصادی و سیاسی فراوانی در عراق داشتند با حمله به این کشور عربی مخالفت کردند. برخلاف این دو کشور، بریتانیا ضمن حمایت از طرح حمله امریکا به عراق، به متحد اصلی ایالات متحده در این جنگ تبدیل شد.
«گرهارد شرودر» صدراعظم وقت آلمان و «ژاک شیراک» رئیس جمهور فرانسه در آن زمان، حمله به عراق را با توجه به شرایط خاورمیانه در آن تاریخ، به صلاح نمی دانستند. این درحالی بود که تنها دو سال پیش از آن، هر دو کشور (فرانسه و آلمان) در حمله امریکا به افغانستان و طالبان، مشارکت گسترده یی داشتند. از این رو آلمان و روابط این دو کشور اروپایی با ایالات متحده رو به تیرگی نهاد. البته باید اشاره داشت انتقادهای ژاک شیراک به سیاست های جنگ طلبانه جرج بوش، به مراتب بیش از صدراعظم آلمان بود.
رئیس جمهور وقت فرانسه تمامی تلاش های خود برای جلوگیری از وقوع جنگ را (به اصطلاح) صلح طلبانه معرفی می کرد. تلاش های شیراک برای حفظ صلح در خاور میانه پیش از جنگ عراق، باعث شد او کاندیدای صلح نوبل در همان سال شود.
سرانجام با تغییرات سیاسی که در سطوح عالی آلمان و فرانسه به وجود آمد، امیدها جهت ترمیم رابطه این دو کشور با امریکا بیشتر شد. در آغاز و حدود یک سال پیش، آنگلا مرکل به عنوان نخستین صدراعظم زن در آلمان، جانشین شرودر شد و تا امروز توانسته سطح روابط آلمان و ایالات متحده را بهبود بخشد.
از نشانه های این بهبود می توان به این موضوع اشاره کرد که مرکل در ابتدای سال جاری میلادی، پس از آن که ریاست دوره یی اتحادیه اروپا را کسب کرد، بلافاصله راهی واشنگتن برای دیدار با جرج بوش شد. به این ترتیب، صدراعظم آلمان این موضوع را به اثبات رساند که نه تنها خواهان ترمیم روابط کشورش با امریکا است، بلکه درصدد بهبود مناسبات ایالات متحده با اتحادیه اروپا درزمان ریاست خویش است.
اکنون نوبت «نیکلا سارکوزی» است تا اقدامات آشتی جویانه صدراعظم آلمان را تکمیل کند. رئیس جمهوری منتخب فرانسه برای رسیدن به این منظور، سازوکار های گوناگونی در اختیار دارد که در این میان می توان به رای بالای مردم و قانون اساسی این کشور اشاره کرد.
بنا بر اعلام وزارت کشور فرانسه، ۸۵ درصد از ۴۴/۵ میلیون نفر واجدان حق رای در انتخابات امسال شرکت کردند که بالاترین میزان مشارکت مردم در انتخابات از ۴۰ سال پیش تاکنون بوده است. در عین حال، سارکوزی توانست با کسب بیش از ۵۳ درصد آرا (در دوره دوم) پیروزی و ریاست جمهوری فرانسه را از آن خود کند.
بی شک چنین آرای بالایی، پشتوانه عظیمی برای سارکوزی خواهد بود تا مشروعیت خاصی به دیپلماسی آینده خود بخشد؛ از مهمترین اولویت های سیاست خارجی رئیس جمهور سارکوزی، ترمیم و بهبود رابطه امریکا- فرانسه خواهد بود. از سوی دیگر، قانون اساسی فرانسه اختیارات ویژه یی را در اختیار سارکوزی قرار داده است. براساس این قانون، رئیس جمهور به عنوان عالی ترین مقام دولت، بالاترین قدرت اجرایی را داراست.
همچنین در بعد مسائل و سیاست خارجی، رئیس جمهور فرانسه تصمیم گیر نهایی است. می توان گفت سیاست خارجی تنها در انحصار رئیس جمهور است و حتی نخست وزیر نیز حق دخالت در این امور را ندارد.
براین اساس بعید به نظر می رسد نیکلا سارکوزی برای هم سو کردن سیاست های فرانسه با ایالات متحده، مشکلات جدی بر سر راه داشته باشد. مضاف براین که یکی از شعارهای اصلی سارکوزی در جریان انتخابات، تقویت روابط با ایالات متحده امریکا بوده است و با توجه به این که آلمان و فرانسه مهم ترین شرکای اروپایی هم محسوب می شوند به طوری که ۱۷ درصد از کل واردات فرانسه از آلمان و نیز ۱۴ درصد از صادرات فرانسوی ها نیز به سرزمین ژرمن هاست، به این ترتیب شاید سطح مبادلات تجاری و اقتصادی بسیار بالای دو کشور نزدیکی سیاسی حکومت های فرانسه و آلمان را نیز (بیش از پیش) در پی داشته باشد و به دنبال آن، مرکل و سارکوزی در کنار یکدیگر، دولت های مطبوع خود را هم سو با سیاست های امریکا هدایت و رهبری کنند.
با این توصیفات انتخاب نیکلا سارکوزی به ریاست جمهوری فرانسه را می توان بازگشت حلقه متحدان اروپایی ایالات متحده امریکا (آلمان، انگلستان و فرانسه) دانست؛ حلقه یی که جنگ عراق، لطمات فراوانی به آن وارد ساخت.
با روی کار آمدن مرکل و سارکوزی نگرانی های کاخ سفید تا اندازه زیادی کاهش یافت. البته کناره گیری «تونی بلر» از نخست وزیری و انتخابات انگلستان در آینده قابل تامل است اما بعید به نظر می رسد رابطه امریکا با این کشور اروپایی دستخوش تغییرات جدی شود، زیرا از هم اکنون زمزمه ها و گمانه زنی های فراوانی درباره نخست وزیری «گوردون براون» در انگلستان به گوش می رسد.
در این صورت، همچنان انگلستان مهم ترین هم پیمان ایالات متحده امریکا باقی خواهد ماند. به این ترتیب آینده را باید آینده اتحاد امریکا و متحدان قدرتمند اروپایی دانست. فرانسه، انگلستان و آلمان، اتحادی که بدون شک، معادلات بین المللی و جهانی را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

هادی جرقوئیان

منبع : روزنامه اعتماد