کار و کارگر

یكی از مهم‌ترین حقوق كارگران، حفظ و صیانت از سلامت آنها در محیط كار است .اول ماه مه سال ۱۸۸۶، تعداد زیادی از كارگران كمپانی مك‌كورمیك در شیكاگوی آمریكا در اعتراض به كاستی‌های موجود در جامعه كارگری و ظلمی‌كه كارفرمایان به آنان می‌كردند، تظاهرات گسترده‌ای به راه انداختند. البته این اولین تظاهرات و جنبش جامعه كارگری برای رسیدن به حقوق خود نبود و این امر در جامعه آمریكا سال‌ها پیش نیز در ایالات مختلفی اتفاق افتاده بود. اما این تظاهرات در میان همه آنها معروف تر و مشهور تر است.
درخواست كارگران كمپانی مك‌كورمیك تشكیل اتحادیه‌های كارگری بود كه بتواند در عرصه‌های گوناگون حق و حقوق كارگران را از كارفرمایان مطالبه كند. پلیس شیكاگو از موضوع مطلع می‌شود و نیروهای پلیس راه را بر تظاهرات‌كنندگان می‌بندند و از آنان می‌خواهند كه متفرق شوند و به خانه یا محل كار خود بازگردند. چند تن از رهبران كارگران خواسته‌های خود را مدام فریاد می‌زدند و كارگران را تهییج می‌كردند. چند ساعت بعد دستور حمله به كارگران از مقامات بالاتر صادر می‌شود و پلیس شیكاگو به تظاهر كنندگان شلیك می‌كند. هشت نفر از كارگران كه عمده آنان رهبران آنها بودند در این تیراندازی‌ها كشته می‌شوند.
تعداد زیادی نیز به وسیله نیروهای پلیس دستگیر و تحویل دادگاه وقت می‌شوند. دادگاه نیز آنها را محاكمه و به اشد مجازات یعنی مرگ محكوم می‌كند. یكی از رهبران كارگران كه به اعدام محكوم می‌شود، در برابر دادگاه چنین می‌گوید: <حتی اگر مرا اعدام كنید، اتحاد و همبستگی كه اینك در میان كارگران شكل گرفته از میان نخواهد رفت. ما دیگر فهمیده‌ایم كه تنها در سایه این اتحاد و همدلی است كه می‌توانیم به مطالبات خود برسیم. اكنون با كمك كارفرمایان، پلیس و دادگاه از زندان سردرآورده‌ایم و یا به اعدام محكوم شده ایم در حالی كه ما فقط حق و حقوق خود را می‌خواهیم. آیا این است معنای برابری و عدالت كه در جامعه آمریكا فریاد می‌زنید؟ امروز شما صدای عدالت‌خواهی ما را با گلوله و زندان و اعدام خفه می‌كنید اما روزی را می‌بینم كه این صدا رساتر شده و در تمام جهان شنیده می‌شود.>
بالاخره خون كارگران كمپانی مك‌كورمیك و سخنانی كه آن رهبر كارگران در دادگاه ایالتی شیكاگو بر زبان آورد، سه سال بعد در كنگره بین المللی كارگران در پاریس نتیجه داد. به پیشنهاد نماینده كارگران آمریكا و به احترام كارگرانی كه در اول ماه مه ۱۸۸۶ كشته شدند، این روز به عنوان روز جهانی كار و كارگر انتخاب شد. پس از آن هر سال در تمام دنیا در چنین روزی، از كارگران تجلیل و قدردانی می‌شود و كارگران نیز به راهپیمایی می‌پردازند تا مطالبات خود را از كارفرمایان به گوش نهاد‌های مسوول برسانند.
● كار و سازمان بین المللی كارILO
سازمان بین المللی كار به منظور پیشبرد عدالت برای افراد شاغل و حمایت از حقوق كارگران و ایجاد شرایط مساعد كار و امكانات كافی برای اشتغال و سطح زندگی مناسب برای كارگران سراسر دنیا و حل مشكلات آنان در سال ۱۹۱۹ به موجب قرار داد صلح ورسای تشكیل شده و در سال ۱۹۴۶ به سازمان ملل متحد پیوسته است. در سال ۱۹۶۹ جایزه صلح نوبل به پاس خدمات سازمان بین المللی كار به این سازمان تعلق گرفت. امروزه همه كشورها اعم از توسعه یافته یا توسعه نیافته می‌توانند از فعالیت‌های این سازمان برخوردار شوند.
سازمان بین المللی كار در مقایسه با دیگر سازمان‌های جهانی سازمانی منحصر به فرد است زیرا در امر تنظیم سیاست‌های آن، نمایندگان كارگران و كارفرمایان از حق اظهار نظر برابر با نمایندگان دولت‌ها برخوردارند. سازمان بین المللی كار با حضور چهار عضو از هر كشور ( دو نماینده از سوی دولت، یك نماینده از طرف كارگران و نماینده‌ای از سوی كارفرمایان) تشكیل شده است. مهم‌ترین اهداف این سازمان عبارت است از تصویب كنوانسیون‌ها و مقاوله نامه‌هایی كه متضمن برقراری معیارهایی در ارتباط با مسایل كارگری در زمینه‌هایی مانند آزادی عضویت در تشكل‌ها، دستمزدها، ساعات و شرایط كار، جبران خسارت‌های وارده به كارگران، بیمه‌های اجتماعی، مرخصی با استفاده از حقوق، بهداشت و ایمنی در محیط كار و دیگر مسایل مرتبط است.
سازمان برای اجرای مفاد عهد نامه‌ها به وسیله كشورهایی كه آنها را مورد تصویب قرار داده‌اند، نظارت به عمل می‌آورد و برای تحقیق در خصوص شكایت‌های مربوط به نقض حقوق اتحادیه كارگری نیز رویه عمل ویژه ای دارد. ایران نیز یكی از اعضای فعال سازمان بین‌المللی كار است.
● كار و سازمان جهانی بهداشت
علاوه بر سازمان بین المللی كار، سازمان‌های دیگری نیز در زمینه ایمنی و بهداشت كار فعالیت می‌كنند. یكی از این سازمان‌ها، سازمان جهانی بهداشت است. این سازمان یك سازمان غیر سیاسی و وابسته به سازمان ملل متحد است و مركز آن در ژنو قرار دارد.‌
● حقوق كارگران، تكالیف كارفرمایان
سازمان بین المللی كار در یكی از دستورالعمل‌های خود وظایف كارفرمایان و كارگران را به منظور حفظ سلامت كارگران به كشورهای مختلف ابلاغ كرده است. در بخش‌هایی از این دستورالعمل وظایف كارفرمایان چنین آمده است:
▪ برنامه‌های ایمنی و بهداشتی كارفرمایان باید به این صورت باشد:
الف) ایجاد واحد ایمنی و بهداشت در محل كار
ب) ارایه خدمات ایمنی و بهداشتی به كارگران به وسیله پرسنل مربوطه
ج) ارایه طرح و برنامه برای مقابله با حوادث و بیماری‌های ناشی از كار و استخدام كاركنانی در رابطه با این موضوع
د) برنامه ریزی برای آموزش‌های ایمنی بهداشتی
هـ) برنامه‌ریزی به منظور رسیدگی به شكایات و مشكلات ایمنی بهداشتی كارگران
و) برنامه‌ریزی برای آموزش پیمانكارانی كه به طور موقت مشغول به كار می‌شوند.
▪ كارفرمایان باید در ایمن سازی و نگهداری ساختمان‌ها، كارگاه‌ها و تجهیزات محل كار كوشا بوده و كارگران را در برابر وقوع حوادث احتمالی حفاظت كنند.
▪ در مشاغلی كه حذف خطرات ایمنی و بهداشتی به وسیله طرح‌های مهندسی و سایر اقدامات امكان پذیر نباشد، كارفرما باید وسایل حفاظت فردی مناسبی در اختیار كارگران قرار دهد.
▪ كارفرما باید در ارجاع كارهای مناسب به افرادی كه دارای محدودیت‌های شغلی بوده یا مسن هستند، با واحد ایمنی بهداشت همكاری لازم را به عمل آورد.
▪ اگر كارگری خطری جدی را به كارفرما گزارش كند، كارفرما موظف است بدون فوت وقت نسبت به بررسی گزارش و در صورت وجود خطر، برای رفع آن اقدام كند.

محمدرضا میرغلامی