مرد جدید الیزه از چند نگاه

لیبرال های پاریس امروزبیش ازهمیشه خوشحال به نظرمی رسند.آنهابه تعبیرخودشان یك خطرسنگین را از سرگذراند ه اند، خطری كه می توانست مهم ترین مركز اروپا را برای ۵سال به دست چپگرایان سپارد. درروزگاری كه كوس رفتن پیشوایان جریان محافظه كاردردوسوی آتلانتیك برخاسته است، راستگرایان اروپا خود را بیش از همه مدیون سیاستمدار بی پروایی به نام ساركو می دانند، فردی كه با آن كه یك مجاری الاصل است و باوجود نداشتن اصل ونسب فرانسوی، اما غرور و تعصبات راست های دوآتشه فرانسه را دارد.
ساركوزی كه ۲دهه ایام سیاست ورزی خود را با شعار «خلوص نژادی» به سركرده است، اكنون درجایگاه رهبری فرانسه برسر یك انتخاب سخت قرار دارد. آیا به راستی فرانسه دوران ساركوزی روبه قبله ایدئولوژی راست گرایان تندرو پیش خواهد رفت ؟
این فقط سؤال میلیون ها جوان نگران حومه های پاریس ومارسی ولیون نیست كه درفردای انتخاب او خیابان های فرانسه را به صحنه بالاترین اعتراض سیاسی تبدیل كردند،سؤال همه افكارعمومی جهان است.
تصوراین كه كشور مدعی ومنادی تكثر وپلورالیسم دردوران ریاست وزیركشوردیروز فرانسه، سر بربالین تند روی وانقباض سیاسی نهد، یك كابوس برای جهان آزاد وآزاداندیشان است كه همیشه انتظارشنیدن صدای اعتدال را از فراز برج ایفل داشته اند. نماینده لیبرال ها درنخستین حضورش دركاخ الیزه كوشید لبخند تسامح با مخالفانش را به نمایش بگذارد، اما درباره این پرسش وانتظار مهم همه چیز موكول به این است كه او وعده تسامح را در ۲ تصمیم مهم خود كه بزودی خواهد گرفت آشكارسازد:نخست انتخاب اعضای كابینه ودوم تعیین اصول سیاست خارجی جدید پاریس درقبال مسائل مناقشه انگیز از بحران عراق ومسأله ایران گرفته تا روابط آینده فرانسه با آمریكا واروپا.
گزارش حاضردربردارنده مجموعه ای از آرا و نظرات كارشناسان مختلفی است كه هركدام بخشی از سیاست رهبراكنون الیزه را در داخل فرانسه ونیزدرحوزه های مهم بین المللی به تحلیل نشسته اند، این نظرات تحلیلی دركنارهم تصویری نسبتاً گویا ازراه آینده دولتمرد اخموی لیبرال ها به دست می دهد كه، گرایش سیاسی او محل اختلاف نظرفراوان است و چهره ای رازگونه درجهان دیپلماسی از خود به نمایش گذاشته است.
● تركیب تیم الیزه، یك تابلو راهنما
خبرهای این روزهای محافل فرانسه همگی حول مردان آینده رئیس جمهور می چرخد. فرانسوی ها ازسوسیالیست های هوادارخانم رویال تا حامیان پروپاقرص بایرو نگاه شان را به لیست درحال تهیه ساركوزی دوخته اند . هركدام ازوزیران وچهره های انتخابی این لیست بویژه درمناصب مهم امنیتی وسیاسی، گوشه ای تازه ازسیاست آینده او را هویدا خواهد كرد.
ساركوزی پس از اعلام نتایج انتخابات ده روز فرصت داشت تا مرحله سخت انتخاب اعضای كابینه را پایان برد. دستان رهبرالیزه دراین میدان چندان باز نیست، دربرابر او لشكری پر قدرت از رقبا صف آراسته اند كه رأی بیش از۴۰ درصد از قشر غالباً جوان فرانسه را درآستین دارند، اما دشواری دیگرساركوزی اینجاست كه او كمتراز۴ ماه دیگرباید درآزمون دشوارتری به نام انتخابات مجلس قرار گیرد .
با نگاه به افق این انتخابات است كه ساركوزی به یك بازی دادوستد درانتخاب اعضای كابینه روی آورده است . نام هایی كه تاكنون برای مناصب كلیدی مطرح شده اند، همین پیام را برای ناظران تداعی كرده است. درمیان این نام ها حضوریك سوسیالیست سرشناس به نام برناردكوچنر برای پست وزارت خارجه به اندازه كافی گویای نیات سیاسی رهبرالیزه است، ازمیان گروه پرشمارسیاستمداران پاریس دو اسم آشنای دیگربرای مناصب مهم مطرح شده اند : فرانسوا فیون و ژان لوئی بورلو، آنها كسانی هستندكه بخت های اول تصدی پست نخست وزیری به حساب می آیند.
ساركوزی با حرف های تندی كه درفضای مردسالارانه پاریس برضد رویال زد نیمی از جمعیت كشوررا از خود رنجاند، اما اكنون خبرمی رسد كه در تركیب دولت او براساس وعده ای كه مشاوران هوشیارش داده بودند باید حداقل هفت وزیر از پانزده وزیر كابینه، از میان زنان انتخاب شوند . كلود گئان ، مدیر مبارزات انتخاباتی ساركوزی گفته است رهبرالیزه همه طرف ها وطیف ها را درمرحله انتخاب وزیران لحاظ خواهدكرد .او نوید داده است كه ساركوزی از مرحله ملاحظات جناحی عبور كرده و برآن است كه وزیرانش فقط افرادی مستعد بوده و توانایی مدیریتی داشته باشند، بدین ترتیب می توان منتظر تركیبی از چهره های شناخته شده و تازه وارد در كابینه ساركوزی بود .
● وعده اصلاح جامعه پیر اروپا
اما درداخل فرانسه ،آینده ساركوزی با عیاردیگری نیزسنجیده می شود . گروه بزرگی از میلیون ها جوانی كه انتخابات پرشور۶ مه را رقم زدند درپی اعلام سیاست رفاهی او هستند، ازاین نظرهم روزهای اول برای رئیس جمهور تازه فرانسه بسیار تعیین كننده خواهند بود . ساركوزی دراین مسیر نیز برای اجرای برنامه های دولتش نیازمند حمایت اكثریت مجلس است كه ازمنبع حمایت جوانان ناراضی نیرومی گیرد . در واقع این سیاستمدار ۵۲ ساله برای اجرای برخی اصلاحات كه در مبارزات انتخاباتی وعده داده بود، باید سریعاً وارد تعامل با پارلمان ونمایندگان فراكسیون های كارگری شود كه موقعیت او را درانتخابات پارلمانی آینده تهدید می كنند.
ساركوزی در سخنرانی های انتخاباتی خود متعهد شده بود به تمامی نوید های اقتصادی خود عمل كند، حال اگراین وعده هادرسیاست دیده نشود دچار مشكلات فراوانی خواهد شد . او دراین راستا حتی اولویت هایش را نیزفهرست كرده بود، تأكید كرده بود كه با فعالان اجتماعی ملاقات و برای سازماندهی چهار كنفرانس در ماه سپتامبر با آنان گفت وگو خواهدكرد . این كنفرانس ها درواقع پیرامون مهمترین معضلات امروزفرانسه یعنی: برابری حقوق ، بهبود شرایط كاری و مبارزه با استرس ، تصویب قرارداد كاری واحد و سرانجام دموكراسی اجتماعی خواهند بود .رئیس جمهور جدید فرانسه همچنین بهبود خدمات حمل و نقل عمومی را نیز در برنامه كاری خود قرارداد . وی برآورد كرده كه اگر در باره نحوه اجرای این برنامه توافق حاصل شود این اصلاحات بسیار سریع می تواند عملی شود.
نمایندگان مجلس بویژه سوسیالیست ها اكنون درتدارك نشست های فوق العاده ای در ماه ژوئیه هستندتا به دولت جدید راه تعیین اهداف اجتماعی اش را ارائه بدهند . آنان در دستور جلسه های خود پرونده اصلاحات مالیاتی را نیز خواهند داشت. یكی از وعده های ساركوزی ،حذف مالیات از ساعات اضافه كاری حقوق بگیران است، وی همچنین قول داده است سود بانكی برای خرید خانه را كاهش دهد .
از سوی دیگر نمایندگان قانون جدید مهاجرت را كه به وسیله ساركوزی پیشنهاد شده است دردستوركارخواهند داشت، كه هدف از آن سخت تر كردن شرایط ورود خارجی ها به فرانسه و برقراری ضوابط تازه ای برای تمركز خانوادگی غیرفرانسویها در رابطه با مسكن و امكانات یادگیری زبان فرانسه است . قوانین مربوط به مهاجران كانون اصلی نزاع ساكوزی ورقیبان یابه تعبیركارشناسان ، پاشنه آشیل او خواهد بود درقالب این قانون مبارزه ساركوزی باید یكی از اولویت های چالش انگیزمهاجران یعنی مقابله با شورش ها و بزهكاری را روشن كند.
ساركوزی از نیمه ژانویه یعنی زمانی كه از سوی حزب جنبش مردمی UMP به عنوان نامزد ریاست جمهوری معرفی شد، گفت من همه چیز را از قبل خواهم گفت و به همه آنها عمل خواهم كرد . وی در ماه های بعد برنامه ها واولویت هایش را مطرح و تأكید كرد كه به محض رسیدن به قدرت به منظور نشان دادن اراده اش مبنی بر « اعمال سیاستی دیگر» دست به كار خواهد شد . وی در روزهای نخست كاری خود باید اولویت های اجتماعی ، مالیاتی ، محیط زیست و سیاستهای بین المللی اش را مشخص كند، اما به گفته فرانسوا فیون ، مشاور سیاسی ساركوزی، وی می خواهد برای همكاری با مجلس آینده آماده شود. چندین لایحه درباره امنیت و دانشگاه ها به سرعت باید ارائه شوند تا برای جلب افكارعمومی فرانسه در فرصت تعطیلات فوق العاده تابستانی تصویب شوند.
به هرحال بخشی ازتوانایی او در مدت ۵ سال رهبری دراصلاحات اجتماعی فرانسه رخ خواهدنمود كه درسال های اخیربه رخوت گراییده است .
● روز بازگشت به اروپا
درصدرمسائل دیپلماسی ساركوزی، رابطه با اروپا قرار دارد، او باید دراسرع وقت نگاه خود را به اروپای آینده روشن كند، كه همانند جامعه فرانسه درمیان بیم وامیدبه سرمی برد ساركوزی بدین منظور در نخستین هفته حضور در الیزه ، بازدیدی نمادین از بروكسل و برلین خواهد داشت . اطرافیانش گفته اند وی باید به سرعت برنامه هایش را مبنی بر حل و فصل مشكلات اتحادیه اروپا ارائه كند .
فرانسه شیراك كه مدعی اروپای واحد بوداكنون بارسنگینی بر دوش ساركوزی نهاده است. ساركوزی پس از پیروزی در انتخابات اظهار داشت كه امروز روز بازگشت فرانسه به صحنه اروپاست. او گفت من از اروپایی ها می خواهم صدای مردمی را كه می خواهند از طرف اتحادیه اروپایی شنیده شوند بفهمند . من از آنان می خواهم تا خشم این مردم بفهمند.
در باره این اظهار نظر دو فرضیه وجود دارد : فرضیه اول این است كه این گفته ها همانند حرفهای شیراك و لیونل ژوسپن عباراتی نمادین است . زیرا آنان نیز در سخنان خود اروپا را متهم به نشنیدن فریاد مردم فرانسه می كردند . فرضیه دوم این است كه ساركوزی دارای نوعی بلند پروازی آشكار است و به عبارت دیگر وی به دنبال اروپایی فرانسوی تر است و نه اروپای فدرال . شاید وی می خواهد اروپا از این كه تنها صدای انگلستان را می شنود دست بردارد.
در زمینه مسأله چالش انگیز تجارت درصحنه اروپا، وی از قوانین اروپا كه شركت ها را در اختیار چپاولگران قرار داده ناراضی است .
ساركوزی همچنین در باره مالیات و بانك مركزی اروپا نظرات متفاوتی نسبت به سایر سیاستمداران اروپایی دارد . معتقد است اگر فرانسه نفوذ خود در اروپا را از زمان رواج یورو از دست داد، به علت ضعف سیاسی این كشور نبود، بلكه علت آن این بودكه سیاست های این كشور با سیاستهای سایر كشورهای اروپایی همراه و همگام نبوده است . شاید چیزی كه ساركوزی كم دارد برداشت اروپا از فرانسه ای است كه می تواند با این اتحادیه همگام شود .
بدترین مسأله برای ساركوزی این خواهدبودكه فكر كند اگر بر اتحادیه اروپا فشار آورد كافی است و دیگران باید در برابر دیپلماسی تازه وی سر تعظیم فرود آورند .● دوستی پردردسر با آمریكا
هیچ كدام ازمواضع ساركوزی به اندازه نظرات او درباره رابطه با آمریكا جنجالی نبوده است. نظراتی كه كاخ سفید رابه این طمع تاریخی انداخته كه در دوران ساركوزی شاید اوضاع به سرعت تغییر كند . ساركوزی درنخستین سخنرانی خود اظهار داشت كه آمریكا می تواند بر روی دوستی ما حساب كند . جرج بوش نیز كه به شدت از این اظهارات ابراز رضایت كرده بود از نخستین افرادی بود كه پیروزی وی را باوجود روابط سرد آمریكا و فرانسه به علت مخالفت های شیراك با جنگ علیه عراق ، تبریك گفت .
زمانی كه نتایج دور اول انتخابات فرانسه اعلام شد، جورج بوش از میان ساركوزی و رویال ، تنها به ساركوزی تبریك گفت و نشان داد نزدیكی بسیار زیادی میان كاخ سفید و ساركوزی وجود دارد . به طور سنتی رهبران دولت ها پس از انتخاب فرد مورد نظرشان به وی تبریك می گویند، این عمل شبهه ای بزرگ را ایجاد كرد كه ساركوزی فرد برگزیده كاخ سفید ریاست جمهوری آمریكاست . رسانه های فرانسه حتی به بازنویسی این خاطره پرداختندكه حدود یك سال پیش، بوش از كاندولیزا رایس سؤال كرد كه « در فرانسه چه كسی حرف ما را بهتر می فهمد» و رایس نیز پاسخ داد : « نیكولا ساركوزی».
واقعیت این است كه تصویر ساركوزی در آمریكا فراتر از اختلاف های جناح های آمریكا درباره برخی سیاستهاست. حتی بسیاری از جناح های مخالف در كنگره هم نظرهای موافقی درمورد ساركوزی دارند . به عنوان مثال روزنامه واشینگتن پست كه مواضعش چندان به مواضع دولت كنونی آمریكا نزدیك نیست و در گذشته نیز از ال گور و كری حمایت كرده بود، اخیراً مقاله ای درباره ساركوزی منتشر كرده و در آن توضیح داده بود كه وی بهترین گزینه برای مدرن كردن اقتصاد فرانسه و ترمیم روابط سست میان آمریكا و فرانسه است. از سوی دیگر، حرف وحدیث های فراوانی این روزها درپاریس در باره عكس ساركوزی كه در حال دست دادن صمیمانه با بوش در سفرش به واشنگتن است، شنیده می شود.
اما ساركوزی در همین سفر با سناتور جوان سیاهپوست و دموكرات یعنی باراك اوباما هم ملاقات كرد كه چند ماه پیش به هیچ عنوان در فرانسه شناخته شده نبود، هنگام خروج از دفتر اوباما در كنگره ، این دو نفر در حال لبخند، اما با جدیتی خاص قرار ملاقاتی را در موقعیتی دیگر گذاشتند، چیزی كه می تواند بازهای كاخ سفید رابه خشم آورد .
● در سرزمین مهاجران خشمگین
مردان الیزه به طور سنتی و از دوران استعمار نگاه ویژه به آفریقا دارند و در این خطه، شمال آفریقا برای آنها ارزش استراتژیك دارند، یعنی منطقه ای كه اكنون ۴ میلیون مهاجر ناراضی فرانسه از آنجا برخاسته اند. ساركوزی اعلام كرده است كه بزودی راهی آفریقا می شود . مهاجرت ، توسعه و مسأله دارفور پرونده های اصلی خواهند بود كه وی با شركای فرانسه در این قاره سیاه بررسی خواهد كرد، زیرا می داند انتقادهای فراوانی از وی درباره این مسائل وجود دارد.
انتخاب ساركوزی به عنوان رئیس جمهور فرانسه نگرانی های زیادی را در آفریقا موجب شده است مخصوصاً در رابطه با مبارزه با پدیده مهاجرت مخفی . عثمان دیارا، رئیس انجمن اخراج شدگان مالی در گفت وگو با رادیو بین المللی فرانسه گفت: وقتی شنیدیم كه ساركوزی به عنوان رئیس جمهور انتخاب شد بسیار ترسیدیم . وی فردی است كه قوانین بسیار سختگیرانه ای نسبت به مهاجران آفریقای غربی كه می خواهند به فرانسه بروند دارد .
روزنامه لو سولی كه طرفدار دولت سنگال است در این مورد نوشته است : توده مردم آفریقا ساركوزی را فردی می دانند كه می خواهد از پشت به آنها حمله كند و بی وقفه موانعی را بر سر راه قاره سیاه ایجاد كند .
اما ساركوزی ۵۲ ساله در روز ورود به الیزه پیام هایی از امید در رابطه با روابط تازه فرانسه و آفریقا به پایتخت های این منطقه ارسال كرد به طوری كه نخست وزیر سابق ساحل عاج می گوید : ما برای بهبود روابط آفریقا و فرانسه روی ساركوزی حساب می كنیم.ژان پیر بمبا رئیس اپوزیسیون جمهوری دموكراتیك كنگو كه از این پیام ها خوشحال به نظر می رسید اظهار داشته كه انتخاب ساركوزی گویای حركت سیاست آفریقایی فرانسه به سمت دموكراسی و دولتی بهتر است .
● ۴۸ ساعت تأخیر پوتین
روسیه برای ساركوزی مهم است زیرا این قدرت اوراسیا، امروز بیش از هر زمان برای اروپا اهمیت یافته است. ولادیمیر پوتین ۴۸ ساعت بعد از سایر رهبران بزرگ جهان ، پیروزی ساركوزی را به وی تبریك گفت.
كارشناسان علت این تأخیر ۴۸ ساعته را سیاسی دانسته و آن را به برخی رویكردهای ساركوزی نسبت داده اند و مهم تر از همه ملاقات گرم و صمیمانه بوش با ساركوزی در این مسأله دخیل است . به هر حال این رفتارها برای مسكو كه اكنون در بسیاری از موارد دارای نوعی جنگ سرد با واشنگتن است مهم به نظر می رسد.
ساركوزی در یكی از سخنرانی های خود گفته بود : وقتی به كسانی فكر می كنم كه مرا به علت ملاقاتم با بوش سرزنش می كنند، می بینم همان افرادی هستند كه دستان پوتین را به گرمی می فشارند و این چیزی است كه موجب خنده من می شود.
این وظیفه من است كه به عنوان رئیس جمهور فرانسه با رئیس جمهور آمریكا صمیمانه و به گرمی دست دهم، اما پوتین كوشید در پیام تبریك خود این تنش را فرو نشاند. از این رو سرویس مطبوعاتی كاخ كرملین از زبان پوتین در رابطه با انتخابات ریاست جمهوری فرانسه اعلام داشت، فرانسه همواره برای روسیه یكی از شركای مهم در سیاست جهانی واروپایی بوده و خواهد بود و سال به سال روابط اقتصادی و تجاری ما به هم نزدیكتر می شود.

بنفشه غلامی
حسین قنبری گرمی
منابع : لوموند ، لیبراسیون ، ژورنال دودیمانش ، لو فیگارو

منبع : روزنامه ایران