قابلیت پمپ شدن روغن در مدت عملکرد

قابلیت پمپ شدن روغن در دمای پایین به هنگام تخلیه از دستگاه به واسطه اهمیت، درصنعت روانكاری، موجب تدوین استانداردهای لازم برای روغن های موتور شده است.
كارشناسان توصیه می كنند، به علت تغییر در كیفیت روغن پایه،صاحبان صنایع باید توجه بیشتری به آسیب ها و مشكلات ناشی از پمپ شدن ضعیف روانكارها داشته باشند. علت آسیب های یاد شده، كاهش اندازه اجزای موتورهای مدرن و در عین حال خواست مصرف كنندگان مبنی بر افزایش فاصله زمان تعویض روانكارها است.
مشكلات كاركرد روانكارها در صنایع كه در اوایل دههٔ هشتاد(۱۹۸۰) میلادی به سبب ضعف ناشی از قابلیت پمپ شدن آنها بوجود آمد، منجر به تعریف تست MRV-TP۱ توسط صنایع شد. مزیت این تست، حفاظت از موتور از طریق تخلیه روغنی است كه در دماهای پایین به راحتی از داخل كارتل روغن پمپ نمی شود و به این ترتیب در صورت استفاده از روغن با قابلیت پمپ شدن مناسب در دماهای پایین، می توان از وجود فشار و سیالیت مناسب روغن كه برای حفاظت از اجزای متحرك موتور ضروری است، اطمینان حاصل كرد.
MRV-TP۱ مینیمم تنشِ تسلیم(yield stress) وارده برروغن را اندازه گیری می كند تا توسط آن بتوان ارزیابی كردكه آیا ساختار روغن به گونه ای تغییر یافته است كه مانع از پمپ شدن آن از داخل كارتل در هنگام استارت می شود یا خیر؟ این تست همچنین با تعیین ویسكوزیته روغن مشخص می كند كه آیا روغن همچنان به میزان كافی از سیالیت لازم برای
پمپ شدن به قسمتهای مختلف موتور برخوردار است یا خیر؟ تست MRV-TP۱ ثابت كرده است كه برای سنجش میزان قابلیت پمپ شدن روغن كارنكرده بسیار مؤثر و كارآمد می باشد، اما تحقیقات مختلف نشان می دهد كه قابلیت پمپ شدن مطلوب یك روغن كارنكرده و نو در ابتدای استفاده از آن، لزوماً به معنای حفظ سطح مطلوب این خاصیت در طول مدت عمر روغن در موتور نیست. فاكتورهایی چون اكسیداسیون، تبخیر و تنشهای حرارتی كه در طول عملكرد روغن اتفاق می افتد، می توانند باعث تغییرات نامطلوب در خواص تركیبات روغن و كاهش كیفیت و كارایی آن شوند.
معرفی مشخصات سطح كیفی ILSAC GF-۴ درسال۲۰۰۵ در آمریكای شمالی، اولین قدم جدی در تبیین اهمیت قابلیت پمپ شدن »روغن كاركرده« در دماهای پایین بود. البته ارزیابی اینكه آیا این موضوع به اندازه كافی مورد توجه واقع شده است یا خیر، زود است. در حال حاضر در اروپا، هیچ استاندارد صنعتی بخصوصی كه در مورد قابلیت پمپ شدن روغن كاركرده بحث كند، وجود ندارد.
● آزمونهای Infineum
شركتInfineum خاصیت قابلیت پمپ شدن روانكارها را برای مدت۳ تا۴ سال مورد بررسی قرار داده است. در استانداردهای صنعتی قدیمی از قبیل IIIGA و Tu۵ و OM۶۰۲ ، بطور مصنوعی روغن را به حالت كاركرده در می آورند تا بتوان قابلیت پمپ شدن آنرا در شرایطی شبیه به شرایط عملیاتی واقعی مورد ارزیابی قرار داد، البته و به طور معمول در این آزمونها، روغنها را تحت شرایطِ به نسبت سختِ سرویس عملیاتی به حالت كاركرده در
می آورند. به این ترتیب متخصصان قادر به ارزیابی این موضوع خواهند شد كه آیا روغنی كه به طور مصنوعی مورد استفاده قرار گرفته همان نتایج آزمون را كه از روغن كاركرده واقعی در موتور گرفته می شود، دارد یا خیر؟ این آزمونها توسط دستگاه (Mileage Accumulation Dynamometer) ، MADدر »مؤسسه تحقیقات جنوب غربیِ« شركت در منطقه آمریكای شمالی انجام می شود. آزمون به این صورت است كه دو خودرو كرایسلر هر یك با یك موتور بنزینی۲/۷ لیتری با سرعت۶۵ الی۷۵ مایل برساعت با استفاده از۵۰ درصد توان موتور و در طی مسافت۱۰ هزار مایل مورد بررسی قرار می گیرند. روغنهای مخصوص آزمون با سطوح كیفی GF-۳ و GF-۴ كه دارای VM های (Viscosity Modifier) مختلف است، به همراه تعدادی از روغنهای آماده شده نهایی برای فروش در بازار مصرف بوسیله MAD به حالت كاركرده در می آیند و سپس قابلیت پمپ شدن در دماهای پایین این روغنها در دماهای استاندارد اندازه گیری می شود.
دو نمونه روغن BوA با سطح كیفی GF-۳ كه با VM های متفاوت فرموله شده اند، مورد آزمون واقع می شوند. هر دوروغن نو، رفتار ایده آل در تستMRV-TP۱ داشته ولی در هنگام آزمونِ قابلیت پمپ شدن روغنها، در حالیكه یكی از روغنها قابلیت پمپ شدن مناسبی در طول فرایند كاركرد از خود نشان داد، روغن دیگر با افت عملكرد مطلوب، بعد از۶۵۰۰ مایل مواجه شد.
دریك آزمون ساده جاری شدن روغن از درون ظرف (Beaker Pour Test) ، تفاوت فاحش میان سیالیت روانكارهای مختلف در دماهای پایین را به وضوح آشكار می سازد. یك روغن با سطوح كیفی GF-۴ )پا VM نوع( B در میزان پیمایش مایل برابر با روغن GF-۳ ، با افت در عملكرد در دمای پایین مواجه می شود كه این مورد نشان می دهد كه تمامی روغنهایGF-۴ لزوماً دارای قابلیت مطلوب پمپ شدن در دمای پایین در طول عمر كاركرد خود در موتور نیست.
● آزمون فرآورده های نهایی
برای ارزیابی وسعت این پدیده در بازار فروشِ روانكارها، چهار برند تجاری با سطوح كیفیGF-۴ از خرده فروشهاخریداری و به طریق ذكر شده، تست شده است. دو روغن از نمونه های تجاری خیلی زود كارایی سیالیت خود را از دست دادند، در حالیكه دو نمونه دیگر قابلیت پمپ شدن را در زمان تست حفظ كردند. این موضوع بخوبی نشان می دهد كه تنها وجود برچسب GF-۴ نشان دهنده سیالیت خوب روغن كاركرده در دماهای پایین نیست.
● آزمونهای اروپایی
بعد از تست یاد شده در آمریكا، اروپایی ها نیز برای آزمون روانكارها، دو خودرو گلف۱/۸،GTIلیتری مجهز به توربو شارژ را در نظر گرفتند.
این خودروها در سیكلهای۵ دقیقه ای با سرعت۷۰ و۷۵ مایل برساعت همراه با باری برابر با وزن راننده و یك سرنشین برای۱۰هزار مایل تست شدند. دو روغن ۵W۴۰ مورد استفاده در آزمون با دو(Viscosity Modifier)VM متفاوت B وA شناخته شد.

منبع : ماهنامه نفت پارس