جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

سارکوزی از سیاست عربی محور تا سیاست اسرائیلی محور


سارکوزی از سیاست عربی محور تا سیاست اسرائیلی محور
نه تنها تبار یهودی، بلکه رویکردها و گرایش های فکری و سیاسی نیکلا سارکوزی بسیاری از محافل سیاسی عربی به طور عام و فلسطینی به طور خاص ـ صرف نظر از فرانسویان عرب تبارـ را از به قدرت رسیدن وی در فرانسه بیمناک کرده است.
رئیس جمهوری جدید فرانسه که از مدت ها پیش حمایت و پشتیبانی خود را از اسرائیل علنی کرده، پیش از اینکه مذهب کاتولیک را اختیار کند، بر اساس آموزه های دینی یهود و این نگرش که موفقیت و پیروزی از آن یهود است، پرورش یافت و به ویژه آنکه مادرش آندره دختر پزشکی یهودی از سالونیکای یونان مصائب جنگ جهانی دوم را از سر گذراند. این امر با رأی یهودیان فرانسه به سارکوزی و پیام تبریک و ابراز شادمانی اولمرت نخست وزیر اسرائیل نتانیاهو، رهبر حزب لیکود، به مناسبت پیروزی سارکوزی در انتخابات علنی تر شد.
علاوه بر تأکید رئیس جمهوری جدید فرانسه در یکی از سخنرانی های انتخاباتی خود مبنی بر اینکه هیچ چیزی را که امنیت اسرائیل را به خطر اندازد، تحمل نخواهد کرد ـ که البته این دیدگاه را نمی توان به این مفهوم دانست که اسرائیل با به قدرت رسیدن سارکوزی، دوست تازه ای برای خود یافته است ـ وی هرگز در اتخاذ همان مواضع و دفاع از دیدگاه ها و گرایش های اسرائیلی در مسائل مختلف منطقه ای خاورمیانه و نه فقط صحنه فلسطینی/ اسرائیلی اهمال نخواهد کرد.
● دو صحنه و دو رویکرد متفاوت
اگرچه تجربه ثابت کرده است دیدگاه هایی که در جریان انتخابات از سوی نامزدان مطرح می شود، لزوماً با پیروزی آنان به مرحله اجرا درنمی آید - زیرا شرایط و مصالح متغیر و پیامدهای این مواضع در سطح بین الملل نقش اصلی را در شکل گیری سیاست های خارجی ایفا می کند ـ اما آنچه در این میان قابل تأمل می نماید این نکته است که مواضع و دیدگاه های سارکوزی درباره خاورمیانه، به خصوص پرونده فلسطینی/ اسرائیلی فقط در خلال تبلیغات انتخاباتی وی مطرح نشده است، بلکه رئیس جمهوری جدید فرانسه در طول حضورش در مناصب وزارتی و مدیریتی نیز همواره بر آنها تأکید کرده است.
البته این موضوع به آن اندازه که جزئی از مبانی اعتقادی و رویکردهای سیاسی وی بوده که در خلال تبلیغات انتخاباتی اش نیز ادامه یافته، نیازی انتخاباتی نبوده است. از سوی دیگر این امر به آن اندازه که به نوعی «گرایش» و دیدگاه وی را نشان می دهد ـ و چندان با آنچه رهبران متکبر اسرائیل به ویژه راستگراها و راستگراهای افراطی در پیش گرفته اند، متفاوت نیست ـ فقط برای جلب آرای رأی دهندگان یهود و حامیان اسرائیلی تلقی نمی شود.
گواه این امر انتشار تمبری در اسرائیل با تصویر سارکوزی، چندی پیش از انتخاب وی به عنوان رئیس جمهوری فرانسه است که نشان دهنده تمایل شدید رژیم اسرائیل در برقراری ارتباط با وی است. این تمایل نه فقط به اعتبار حمایت سارکوزی از مواضع آنان بلکه از آن روست که رهبران اسرائیل وی را به حکومتی عبری منسوب می دانند.
بر این موضوع نزدیکان و دوستان سارکوزی که اغلب اسرائیلی اند و نه فقط یهود، نیز صحه گذاشته اند. از جمله این افراد می توان به پی یر لولوش (نماینده مجلس ملی فرانسه، رئیس جمعیت دوستی با اسرائیل، عضو انجمن امور خارجی و مسوول مجموعه مطالعات تسلیحاتی در مجلس ملی فرانسه) اشاره کرد که نقش مهمی را در تعامل میان وزارت دفاع فرانسه و اسرائیل ایفا کرد. بارناو کلارسیفلد نیز رابطه بسیار نزدیکی با سارکوزی دارد.
وی علاوه بر تابعیت فرانسوی، تابعیت اسرائیلی نیز دارد و یک سال تمام هم در ارتش مرزبانان اسرائیل خدمت کرده و از برجسته ترین رهبران «سازمان دفاع از یهودیت» به شمار می رود. این سازمان به رغم ممنوعیت فعالیتش در ایالات متحده، هم اکنون تنها نیروی دریایی آزاد در آب های فرانسه است. چراکه سارکوزی در زمان تصدی وزارت کشور فرانسه نقش مهمی را در ایجاد زمینه فعالیت این سازمان تروریستی ایفا کرد.
بنابراین سیاست فرانسه که در طول ۳۰ سال گذشته خود را محور و مبنای موازنه و ثبات میان دو سو و کرانه اقیانوس اطلس به مثابه همتایی برای ایالات متحده مطرح کرده و حامی هویت اروپایی ـ که دونالد رامسفلد وزیر دفاع سابق امریکا از آن به عنوان «اروپای کهن» تعبیر کرده ـ بوده است، هرگز از همان قدرت و توان دوره ریاست جمهوری ژاک شیراک برخوردار نخواهد بود.
در این میان وقوع دو رخداد می تواند میزان و ابعاد اختلاف قابل انتظار میان دو سیاست، دو روش و بلکه دو گرایش و رویکرد را آشکار کند. رخداد اول به تاریخ ۲۲ اکتبر ۱۹۹۶ بر می گردد؛ زمانی که ژاک شیراک رئیس جمهور فرانسه با اعتراض شدید به فرمانده پلیس اسرائیل در بیت المقدس اشغالی و اقدامات و ترفندهای آنان برای عدم بازدید وی از مناطق فلسطینی، به انگلیسی خطاب به این فرمانده می گوید؛«هدفت چیست؟... می خواهی که به هواپیمایم برگردم؟... می خواهی به فرانسه برگردم؟» اما رخداد دوم به سال ۲۰۰۳ مربوط می شود؛ زمانی که سارکوزی، در مقام وزیر کشور فرانسه از اسرائیل دیدن کرده و با افتخار این مساله را متذکر می شود که فرانسه شاهد بیشترین محاکمه های روشنفکران و سیاسیون به اتهام دشمنی با سامی هاست.
● اعراب و منافع فرانسه
به اعتقاد برخی، مصالح و منافع استراتژیک کشور دموکراتیک و بزرگی چون فرانسه و جایگاه آن در جهان را نهادها و موسسات تعیین می کنند. افزون بر آن، همواره ضوابط، قواعد و عوامل عینی مربوط به تاریخ این کشور در تعیین و جهت گیری سیاست های رهبران جهان تاثیرگذار بوده است. به رغم اعتبار و ارزش این دیدگاه نمی توان منکر این حقیقت شد که سیاست خارجی فرانسه به طور قطع از رویکرد «کاخ الیزه» متاثر خواهد بود، به ویژه اینکه بازتاب مواضع ساکن جدید آن که دارای شخصیت و بلندپروازی های خاص خود است، در خیابان های پاریس و حتی تمام پایتخت های منطقه بر سر زبان ها است.
بر خلاف سیاست خارجی فرانسه که به طور مشخص از سوی رئیس جمهوری تعیین می شود و حتی وزیر خارجه تحت هر شرایطی تابع سیاست های اوست، سیاست داخلی فرانسه تابع رویکرها و اقدامات وزیران و نظارت مجلس ملی است و سیاست های رئیس جمهوری بیشتر اوقات لزوماً تحت نظارت مجلس ملی نیست، از این رو سارکوزی مجال بیشتری برای تعیین سیاست های جدید در قبال اسرائیل، بدون مخالفت جدی از سوی مجلس ملی یا حکومت می یابد. از سوی دیگر حتی اگر مجلس ملی فرانسه نیز با سیاست های سارکوزی مخالفت کند، این احتمال وجود دارد که با برگزاری انتخابات نمایندگان مجلس فرانسه در ژوئن سال جاری، سارکوزی و حزبش حائز اکثریت لازم شده و علاوه بر همسویی مجلس با وی، این مساله نیز تضمین شود که نخست وزیر فرانسه نیز از حزب سارکوزی باشد.
بنابراین می توان گفت در دوره ژاک شیراک سیاستی حاکم بوده است که از آن می توان به عنوان «سیاست عربی محور» فرانسه برای تفسیر مواضع ریاست جمهوری فرانسه در برابر مسائل عربی و به طور مشخص فلسطین و عراق نام برد. البته این سیاست در سال های اخیر شاهد نوعی عقب نشینی و تغییر بوده که خود معلول نزدیک شدن رسمی اعراب به واشنگتن بوده و موجب شده است تا این سیاست عربی محور فرانسه کمرنگ شود.
اما در حال حاضر «سیاست اسرائیلی محور» فرانسه شاهد متغیرهایی است که جهان عرب را تحت الشعاع خود قرار داده است. اگر در این شرایط منافع و مصالح کلان فرانسه در تعیین سیاست ها و رویکردها عاملی تأثیرگذار و جدی باشد، این کشور منافع خود را در جهان عرب به این سادگی ها قربانی نخواهد کرد.
در عین حال این مساله، به خود اعراب و چگونگی تدبیر آنان در تعامل و رویارویی با متغیرهای احتمالی و پیش بینی پیامدها و تاثیرات این متغیرها بر منافع و مسائل آنان بستگی خواهد داشت. به عبارت دیگر اگر این منافع و مصالح در جهان عرب از نگاه فرانسویان تامین نشود، این فرصت را به سارکوزی خواهد داد تا سیاست اسرائیلی محور فرانسه را جدی تر دنبال کند.
منبع؛ www.islamonline.com
منبع : روزنامه شرق


همچنین مشاهده کنید