در آمدی بر زبان PHP

كمتر كاربر اینترنت را می‌توان یافت كه تاكنون با صفحاتی با پسوند PHP برخورد نكرده باشد و البته این پسوند نامی آشنا برای طراحان و برنامه ‌نویسان وب است.
پی اچ پی (PHP) یكی از محبوب‌ترین و رایج‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی برای ایجاد صفحات پویا در وب است و كمتر خواسته‌ای در محیط وب وجود دارد كه در PHP قادر به انجام آن نباشیم. از ایجاد یك صفحه ساده برای پردازش اطلاعات فرم‌ها، ارتباط با بانك‌های اطلاعات، كار با سوكت‌های TCP، پردازش فرمت‌های PDFوZIP و حتی تصویر بخشی از توانایی این زبان است.
● پی اچ پی چگونه كار می‌كند؟
نوشتن یك برنامه پی اچ پی شبیه ایجاد یك صفحه HTML است و تنها با این تفاوت كه كدهای این زبان در داخل صفحات و دربین كدهای HTML درج می‌شود و البته طبیعی است كه یك فایل پی اچ پی می‌تواند تنها شامل كدهای PHP باشد.با توجه به این كه PHP یك زبان طرف سرویس‌دهنده است، و بنابراین برای اجرا، اسكریپت‌های آن باید آنها را به كامپیوتر سرویس‌دهنده وب (مانند سیستم Windows ۲۰۰۰ و نرم‌افزار IIS) انتقال دهیم و حالا با تایپ نام فایل آن در گردشگر اینترنت می‌توانیم آنرا اجرا و خروجی احتمالی را مشاهده كنیم.
طبیعی است كه در سمت سرویس‌گیرنده (كاربر سایت)امكان مشاهده كدها وجود ندارد.
پس از درخواست برای اجرای یك اسكریپت PHP فایل حاوی كدهای PHP به برنامه مفسر PHP انتقال داده شده(معمولا php.exe) و این برنامه بعد از تفسیر واجرای اسكریپت ،نتیجه را به سمت كاربر می‌فرستد.
در زیر نمونه‌ای از یك اسكریت ساده PHP درج شده است. این برنامه پیغام ارسالی توسط كاربر را می‌گیرد (این پارامتر می‌تواند توسط یك فرم یا در نوار آدرس گردشگر اینترنت تایپ شود) و آن را در قالب HTML برای كاربر ارسال می‌كند.
از آنجا كه آموزش این زبان در این مقاله نمی‌گنجد، بنابراین در ادامه نگاهی به تاریخچه ، مزایا و احتمالا معایب آن خواهیم داشت.
● تاریخچه
پی اچ پی در سال ۱۹۹۴ توسط راسموس لردرف Rasmus Lerdorf و برای استفاده شخصی‌اش ایجاد شد. او بعدها و در سال ۱۹۹۵ نسخه حرفه‌ای‌تر از مفسر زبان PHP به نام Version ۲ PHP/FI را عرضه كرد، و در سال ۹۷ تعداد سایت‌هایی كه از PHP استفاده می‌كردند به بیش از ۵۰۰۰۰ رسید و امروزه نیز میلیون‌ها سایت از آن استفاده می‌كنند. سایت‌های مشهوری چون Alltheweb و mamma از این زبان استفاده می‌كنند و حتی Yahoo نیز در حال شروع استفاده از این زبان برای توسعه وب سایت‌های خود است.
● پی اچ پی زبانی برای همه سیستم عامل‌ها
یكی از برترین مزایای زبان PHP سازگاری آن با اكثر سیستم عامل‌ها و نرم‌افزارهای وب سرور (مانند IIS و Apache) است. برخی از دیگر زبان‌ها و تكنولوژی‌ها مانند ASP محدود به سیستم عامل windows است و پشتیبانی از آن در دیگر سیستم عامل‌ها بسیار پرهزینه و محدود است، و برخی نیز مانند JSP مشكلاتی با برخی نرم‌افزارهای وب سرور دارد.
ساختار و امكانات پی اچ پی به شكل مستقل از سیستم عامل شكل گرفته است و این بدان معنا است كه به طور مثال برنامه‌نویس می‌تواند اسكریپت خود را تحت سیستم عامل ویندوز نوشته و تست كند و سپس آنرا بدون تغییر به سیستم عامل یونیكس یا لینوكس انتقال دهد.
در PHP امكان استفاده از برخی از امكانات خاص سیستم عامل‌های مشهور نیز در نظر گرفته است كه برای نمونه می‌توان از پشتیبانی از تكنولوژی DCOM و یا Windows API نام برد.
نسخه‌های جدید مفسر PHP سازگار با دیگر تكنولوژی‌های خاص وبسرورها مانند ISAPI نیز می‌باشد.
● پی اچ پی رایگان و Open Source
تهیه برنامه مفسر PHP برای همه سیستم عامل‌ها رایگان است و علاقه‌مندان می‌توانند آخرین نسخه مفسر این زبان را از سایت رسمی PHP بارگذاری (Download) كند.
همچنین امكان تهیه رایگان سورس مفسر پی اچ پی نیز فراهم است ، و این مسئله علاوه بر این كه در گسترش امكانات این زبان بسیار موثر بوده است، مزیتی برای شركت‌ها و توسعه‌دهندگان برای انتخاب این زبان است چرا كه پشتیبانی و اعتماد به آن را راحت‌تر كرده است.
بسیاری از ویرایشگرهای حرفه‌ای این زبان نیز یا رایگان هستند و یا با هزینه بسیار كم می‌توان آنها را تهیه كرد، در حالی كه دیگر تكنولوژی‌ها، مثلاً تهیه پلاتفورم‌های جاوا هزینه هنگفتی دارد و همچنین كار حرفه‌ای با تكنولوژی .NET نیز نیاز به تهیه Visual Studio.NET و پرداخت هزینه چند صد دلاری است.
● سرعت بالای تفسیر و اجرای PHP
پی اچ پی یكی از سریع‌ترین زبان‌ها در نوع خود است. تفسیر و اجرای یك اسكریپ php به طور متوسط تا سه و چهار برابر یك اسكریپ ASP است. (البته باید در نظر داشته باشیم كه IIS با Cach اسكریپت‌های ASP سرعت اجرای آنها را در دفعات بعد بالا می‌برد)
همچنین در ASP استفاده زیادی از اشیا COM می‌شود كه باعث كاهش سرعت و مصرف منابع سیستم می‌شود در حالی كه در PHP بسیاری از امكانات و حتی برقراری ارتباط با یكی محبوب‌ترین نرم‌افزار مدیریت بانك‌های اطلاعاتی (mySql به صورت توكار نهاده شده است.
شركت Zend كه تهیه كننده فعلی موتور مفسر و پشتیبانی كننده آن است، محصولات دیگری را نیز در جهت بهینه كردن سرعت اجرای PHP ارائه كرده است این محصولات با افزایش سرعت تفسیر و همچنین ذخیره كردن نتیجه تفسیر (Cash) باعث افزایش چندین برابر اجرای آن می‌شوند.
● ساختار مناسب و امكانات بالا در PHP
همان طور كه در ابتدای مقاله اشاره شد، كمتری نیازی در برنامه‌نویسی تحت وب وجود دارد كه در PHP امكان رفع آن نباشد. پی اچ پی شامل كتابخانه‌ای غنی از توابعی است كه امكان پردازش اطلاعات فرم‌ها، كار با بانك‌های اطلاعاتی، فایل‌های متنی و باینری، فایل‌های گرافیكی، PDF ، ZIP و پروتكل‌های TCP ، FTP ، DNS ،SMTP و ... را برای برنامه‌نویس فراهم می‌كند، این را مقایسه كنید با ASP كه به طور مستقل امكان Upload File ،ارسال ایمیل یا كار با فایل‌های باینری را ندارد.
همچنین PHP یكی از بهترین پشتیبانی‌ها را از نرم‌افزارهای بانك اطلاعات دارد. mySql,Sql Server,mSql,dBase,Oracle,IBM DB۲,PostgreSQL,InterBase و بسیاری از نرم‌افزارهای دیگر در پی اچ پی قابل استفاده هستند و البته امكان كار با ODBC و COM برا ی استفاده از بانك‌های Ms Access و دیگرمحصولات نیز هست.
قدرت زبان پی اچ پی تنها در كتابخانه توابع آن نیست، پشتیبانی بسیار خوب از برنامه‌نویسی شیءگرا (OOP) و كار آسان و سریع با متغیرها از مزایای دورنی این زبان است.
● معایب
حال كه از حسن PHP گفتیم، بد نیست اشاره‌ای نیز به برخی معایب آن داشته باشیم.
نحو (syntax) زبان PHP بسیار شبیه زبان C++ و Perl است. این اگر چه باعث استقبال از این زبان توسط برنامه‌نویسان C و یا Perl شد، اما این نحو برای بسیاری از طراحان صفحات وب چندان آسان نیست و بسیاری معتقد هستند كه تكنولوژی ASP و زبان VBScript آسانتر و قابل درك‌تر است و همچنین JSP و زبان جاوا نیز به دلیل محبوبیت و ساختار قدرتمند آن مورد توجه است.
یك اشكال دیگر PHP عدم پشتیبانی خوب آن از یونیكد و به خصوص زبان فارسی است، حتی آخرین نسخه‌های این زبان نیز امكان سورت(Sort) صحیح متون فارسی را ندارد. البته این اشكال با كامپایل مجدد یا كمی برنامه‌نویسی قابل حل است.
● از كجا شروع كنیم ؟
تقریبا می‌توان گفت اگر دارای هر سیستم عاملی هستید می‌توانید استفاده و كار با این زبان را شروع كنید؛ تنها كافی است به سایت رسمی زبان PHP به آدرس http://www.php.net بروید، و نسخه مفسر این زبان را با توجه به سیستم عامل خود بارگذاری (Download) كنید. راهنما و مرجع دستورات و توابع این زبان در همین سایت قراردارد.
همچنین سایت http://www.IranPHP.net (كه به همت آقای هاشمی به زبان فارسی ایجاد شده است) می‌تواند مكانی مناسب برای حل مشكلات و تماس با دیگر برنامه‌نویسان PHP باشد.

منبع : دنیای کامپیو تر و ارتباطات