اولین تکثیرموفق ماهی شانک در جزیره قشم

منطقه قشم از جمله مناطق بکرودست نخورده ایست که بدلیل وجود کیفیت مطلوب آب ، جنگل های حراء ،ساختار مرجانی و دستیابی به آبهای آزاد ، آکواریومی از گونه های متنوع آبزی را در خود جای داده است .امكانات بالقوه این منطقه ارزشمند، با تمهیدات لازم وبرنامه ریزی درست مسئولین وكارشناسان امكان بالفعل در آمدن را دارد.
طی سه سال گذشته، متاسفانه ، مراکز تکثیر میگوی جزیره قشم استان هرمزگان به دلیل بیماری لكه سفید ، فاقد فعالیت و دچار ركود كاری بودند.
باتوجه به وجود امکانات متعدد و زمینه های مستعد وهمچنین به منظور رسیدن به اهداف برنامه چهارم توسعه و در جهت اجرای برنامه های مصوب کمیسیون عالی تکثیروبازسازی ذخایر آبزیان خلیج فارس و دریای عمان ، دفتر بازسازی ذخایر در جهت زمینه سازی و ترغیب بخش خصوصی درزیر بخش تولید ماهیان دریا برنامه ریزیهای ضروری را تبیین وطی جلسات مشتركی با تكثیركنندگان بخش خصوصی براجرایی نمودن سیاستهای معاون وزیر ورئیس سازمان تاكید نمود .
این حمایت وحضور كارشناسان گروه تكثیروبازسازی ذخایر آبزیان آبهای جنوب در منطقه منجر به تکثیرموفق ماهی شانک در کارگاه تکثیرمیگوی ممتاز شهاب قشم با مدیریت آقای صالحی برای اولین بار در تاریخ شیلات ایران شد.
این کار كه بدون حضور کارشناس خارجی و تنها با راهنمائی وحضور کارشناسان دفتر بازسازی ذخایر انجام شد درصنعت آبزی پروری تحولی نو پدید آورد و باایجاد فعالیت جدید اقتصادی ، امکان تامین شغل و استفاده از کارگاههای موجود تکثیر میگو را سبب خواهد گردید و باعث خروج مزارع مذكور از تک محصولی بودن واستفاده از آنها درتمامی طول سال خواهد شد ومضاف بر ایجاد شغل ، سبب امنیت غذایی و برآوردن نیاز پروتئینی جامعه و کسب درآمد افزونتری می شود.
طی بازدید های انجام شده در اسفند۸۵، فروردین واردیبهشت ۸۶ وتلاش بی وقفه صاحب مركز تكثیر مذكور منجر به نتیجه گیری زحمات و به ثمر نشستن كوششهای مداوم آقای صالحی و تولید بیش از یک میلیون قطعه لارو ۷ روزه (در اسفندماه) وحدود ۱۰۰هزار قطعه لارو ۵/۳-۲ سانت (در اردیبهشت ماه) بود که البته بدلیل جدید بودن این صنعت با مشکلاتی در بخش های مختلف روبرو شد .
جهت برطرف نمودن نواقص و مشکلات موجود رهنمودهای لازم در ذیل ارائه گردیده است .
۱) به دلیل عدم تجربه كافی در خصوص تكثیر ماهیان دریایی ،در تانک های مخصوص نگهداری لاروها قارچ قرمز رنگ در کف دیده شد که با تجویز و تزر یق آب شیرین به مجموعه، این مشکل برطرف گردید و توصیه های لازم ارائه شد . این مشکل ناشی از عدم اطلاع دقیق ، نامناسب بودن مدیریت بهداشتی کارگاه وعاملی برای تلفات لاروها بود.
۲) مدیریت کیفیت آب :
با اندازه گیری شوری و دمای آب مورد استفاده در تانک های نگهداری لاروها دامنه تغییرات دمایی مناسب معرفی و اقدام لازم به منظور رساندن به درجات متعارف و متعادل نمودن آن با افزودن آب شیرین انجام گرفت .
۳) مدیریت غذای زنده :
در بازدید اول ،لاروها حداکثر یک هفته عمر داشتند و فایکولب مرکز با حضور و همیاری کارشناسان مرکز کلاهی راه اندازی شده بود و روتیفر مورد نیاز تولید می شد . لاروها زیر میکروسکوپ مشاهده شدند و سایز مناسب و قابل هضم روتیفر ، پیشنهاد گردید و تراکم روتیفر مناسب توضیح داده شد . همچنین زمان غذادهی و زمان جابجایی لاروها آموزش داده شد.
۴) مدیریت مولدین :
نحوه مولد گیری و مشخصات مولدین مناسب ارائه شد . مولدین موجود در مرکز مورد معاینه قرار گرفتند و آمارگیری انجام شد و معاینه بهداشتی بعمل آمد. سلامت آنها و آمادگی جنسی در مورد سایر گونه های موجود در مرکزكه شامل مولدین صبیتی وهامور بود برای فصول بعدی مورد بررسی قرار گرفت . شرایط مناسب براساس بیولوژی ماهیان مولد و نحوه نگهداری ازآنها ،چگونگی ساخت استخرهای مولدین (طول وعمق مناسب ) توضیح داده شد.
در بازدید دوم ، لاروهای باقی مانده به ۴ حوضچه منتقل شده بودند که در ۲ تانک لاروها اندازه ۲-۵/۱سانت و در ۲ تانک بعدی ماهیان ۵/۳ – ۵/۲ سانتی متر بودند و کلیه لاروها از آرتمیا و غذای پلت ودستی تغذیه كرده ، بسیار فعال بودند . هم چنین هامورهای مولد نیز آماده تخم کشی هستند .
امیدواریم با تلاش تولید کنندگان این بخش وتوکل برخداوند و پیگیری و حمایت دلسوزا نه کارشناسان شاهد پیشرفت روزافزون تکثیر سایر گونه های ماهیان دریایی باشیم .
به نظر می رسد برای رسیدن به اهداف فوق می توان به راهکارهای زیراشاره کرد :
۱) به نحو مقتضی فعالیت انجام شده به اطلاع علاقه مندان وکارشناسان سایر ادارات ستادی و استانها قرار گیرد .
۲) استفاده از کارشناسان متخصص
۳) حمایت و پشتیبانی مدیران ستادی واستانی
۴) برگزاری دوره آموزشی تکثیرماهیان دریا با بکارگیری اساتید خارجی برای کارشناسان و مراکز تکثیر
گفتنی است نقش آقایان مهندس ناصركرمی راد و پرویز محبی (رییس شیلات قشم ) در کسب این موفقیت، كلیدی و درخور تحسین بوده است كه لازم می دانم از این عزیزان تشکر و قدردانی نمایم .

منبع : پایگاه اطلاع رسانی شیلات ایران