ارتقای کیفیت راه مبارزه با واردات بی‌رویه

یكی از ویژگی‌های تولید صنعتی در قرن ۲۱ توجه روزافزون به استانداردهای بین‌المللی به مثابه ابزاری نوین در ارتقای مدیریت كیفیت است. مدیریت كیفیت با برخورداری از این استانداردها در قالب ملی و بین‌المللی راه را برای دستیابی به توسعه پایدار هموار می‌سازد. از زمان طراحی محصول تا تولید محصول، چندین محصول مشابه از سوی رقبا به بازار عرضه می‌شود. نتیجه رقابت باعث افزایش كیفیت و كاهش قیمت تمام شده می‌شود. به عنوان مثال افزایش كیفیت و ارزانی محصولات باعث شده است كشور ژاپن به یكی از برترین قدرتهای اقتصادی و صنعتی جهان تبدیل شود، شركتهایی مانند زیراكس، مك‌ دونالد، مرسدس بنز، نیسان، جنرال موتورز و بسیاری دیگر از شركتهای موفق جهان با به كار گرفتن كیفیت، رضایتمندی مشتری و استفاده بهینه از منابع توانسته‌اند در دهه اخیر به موفقیت‌های شایانی دست یابند.
در عین حال اكثر كشورهای صنعتی جهان موفقیت اقتصادی و اجتماعی خود را مرهون استفاده از مدل‌های شناخته شده مدیریت كیفیت می‌دانند.
كیفیت محصولات هر كشور جنبه‌ای از مسائل تولیدی در یك كارخانه یا واحد خدماتی است كه تا حد زیادی بیانگر بسیاری از واقعیات است. با یك بررسی پژوهشی در مورد وضعیت اقتصادی و صنعتی كشورهای مختلف جهان می‌توان همبستگی بین میزان توسعه صنعتی و اقتصادی و مقدار رشد سطح كیفیت محصولات و ارائه خدمات را مشاهده كرد. نهایتاً می‌توان گفت درجه مرغوبیت كالاها و خدمات نشان‌دهنده درجه شكوفایی و میزان رشد و توسعه اقتصادی هر كشور است.
كیفیت پایین اثرات بلندمدت و نامطلوبی بر اعتبار تولیدكننده داشته و باعث از دست دادن اعتماد مصرف‌كننده به محصولات تولیدی می‌شود، از طرف دیگر كیفیت خوب هر محصول موجب تشویق خریدار و توصیه به خرید آن محصول به سایرین می‌شود. زیرا مشتری به دنبال كیفیت بالاتر و قیمت پایین‌تر است. از این چشم‌انداز می‌توان گفت اگر كشورمان درصدد مبارزه بی‌امان با قاچاق و واردات بی‌رویه كالاهای مصرفی و افزایش صادرات غیرنفتی است، می‌بایست به افزایش كیفیت تولیدات الزام و دریافت گواهینامه‌های كیفیت را برای تولیدكنندگان اجباری نماید.
كیفیت تنها در رابطه با كالاهای تولیدی مطرح نیست. بلكه خدمات عمومی مانند خدمات بیمارستانی، بانكی، شركت پستی، حمل و نقل و آموزش را نیز در بر می‌گیرد. از این رو بهبود مستمر و ارتقای كیفیت تولیدات و خدمات نیازمند داشتن مدیران كیفی با دیدگاه و بینشی نوآور و خلاق است. مدیران باید نسبت به تولید كیفیت احساس مسئولیت نمایند و خود را متعهد به ارائه خدمات كیفی بنمایند. چنین دیدگاهی در مدیریت باعث ایجاد زمینه‌ای برای همكاری در بین كاركنان و افراد دیگری كه در داخل یا خارج سازمان در فرآیند بهبود اثرگذارند، می‌شود.
● شرایط ایران
با نگاهی به شرایط اقتصادی ایران آنچه جالب توجه می‌باشد آن است كه ایران به لحاظ تجارت جهانی حدود ۶/۰ درصد از مجموع ۱۵ هزار میلیارد دلار ارزش تجارت كالا در جهان را به عهده دارد و در سال ۸۴ مقدار صادرات غیرنفتی حدود ۷ میلیار دلار بوده است كه بیشتر شامل مواد خام و محصولات كشاورزی و كمتر صنعتی می‌شده است.
در عین حال درآمد سرانه ایران حدود ۲۵۰۰ دلار و نسبت صادرات غیرنفتی به تولید ناخالص داخلی حدود ۴ درصد در سال مذكور بوده است. نگاهی به چنین آماری حكایت از آن دارد كه با وجود منابع زیرزمینی غنی، موقعیت مناسب جغرافیایی و نیروی انسانی متخصص كشورمان هنوز در صدور خدمات فنی مهندسی، محصولات صنعتی، فناوری و تكنولوژی در سطح نازلی قرار دارد.
اما با توجه به ارقام فوق برای رفع نقاط ضعف، باید در شیوه مدیریت سازمان‌ها و بنگاه‌های اقتصادی و خدماتی كشور اصلاحات اساسی صورت گیرد و ارتقای كیفیت و بهبود مستمر مدیریت كیفیت، ارتقای فرآیندها و مهندسی مجدد ساختار و بهبود سیستم‌ها و روشهای نوین مدیریت و نهایتاً استقرار مدیریت كیفیت جامع باید به طور جدی از طرف سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی كشور پیگیری و دنبال شود. تمام سازمان‌ها باید در اخذ گواهینامه‌های كیفیت از قبیل استاندارد ۹۰۰۱ ISO كه مستقیماً بیانگر كیفیت محصول، استاندارد HACCP كه نشان‌دهنده سلامت و ایمن بودن مواد غذایی و استاندارد CE كه مجوز ورود كالا به بازار، ۱۸۰۱ ASO، ۱۴۰۱ ISO و OHSAS كه بیانگر نظام مدیریت زیست‌محیطی و ایمنی و بهداشت شغلی هستند و سایر استانداردهای كیفیت اهتمام ورزند.

منبع : اقتصاد پنهان