آدم هابه زور قد نمی کشند

آمده بیمارستان تا قد بکشد. سی سالش است اما به او گفته اند می تواند برای همیشه مشکل کوتاه قدی اش را حل کند. با پوشیدن کفش های لژدار و پاشنه بلند، باز هم احساس قد کوتاهی دارد. اصلاً با پوشیدن این کفش ها قد کوتاهش بیشتر در ذهن اطرافیان حک می شود. گفتند روزی چهار لیوان شیر بخور، ورزش کن، نمک در غذا نریز. طب سوزنی هم رفت. هورمون هم تزریق کرد. ولی قدش بلند نشد.
یکی از دوستان شنید که دکتری با جراحی پاها، قد را بلند می کند. همه راه ها را که رفته فقط این یکی مانده است. حالا روی تخت سفید بیمارستان خوابیده است. منتظر است تا برای عمل برود. دلشوره عجیبی دارد. می ترسد که پاهایش پس از عمل کوتاهتر شوند. شاید هم مجبور شود لنگان لنگان راه برود. ملحفه سفید روی پاهایش را گرفته است.
تا چند ساعت دیگر استخوان هایش را می شکنند تا قدش را بلندتر کنند. ملحفه سفید انگار که کش می آید. پاهایش بلند و بلندتر می شوند. او می خواهد قد بکشد.طول قد، یک ویژگی چند ژنی است؛ یعنی یک یا دو ژن خاص را نمی توان در اندازه قد موثر دانست. اگر پدر و مادر شما کوتاه قد بوده اند، احتمالا شما هم قد بلندی نخواهید داشت. اما متخصصان تغذیه، مهم ترین عامل در روند رشد و طول قد را تغذیه می دانند. سوء تغذیه، به خصوص کمبود پروتئین و برخی مواد معدنی نظیر «روی» در سنین رشد باعث اختلال در قد کشیدن می شود.عامل بسیار مهم دیگر در افزایش قد، هورمون رشد است. نقش این هورمون در رشد فرد از زمان تولد شروع شده و تا پایان بلوغ ادامه دارد. در فقدان کامل این هورمون، رشد قدی به میزان یک دوم تا یک سوم میزان طبیعی کاهش می یابد.
ورزش نیز با افزایش گردش املاح استخوان و تحریک استخوان سازی باعث افزایش قد می شود.
به طور کلی استخوان سازی در بدن به دو روش انجام می شود؛ در روش اول، استخوان های دراز مانند استخوان های ران و استخوان های ساق پا، در محل غضروف های اپی فیزی از نظر طولی رشد می کنند. اپی فیز های موجود در دو انتهای استخوان های دراز از تنه استخوان جدا هستند و در واقع در دو سر آن واقع شده اند. این رشد ابتدا موجب تشکیل غضروف جدید می شود و به دنبال آن تبدیل این غضروف به استخوان جدید رخ می دهد. به این ترتیب، تنه استخوان دراز می شود و اپی فیزها را از هم دور می کند. در روش دوم، سلول های استخوان ساز موجود در لایه ضریع استخوان و بعضی از حفره های موجود در استخوان باعث تشکیل استخوان جدید بر روی سطوح استخوان قدیمی می شوند. همزمان با آن، سلول های استخوان خوار موجود استخوان، استخوان قدیمی را از بین می برند. هرگاه سرعت تشکیل استخوان بیشتر از سرعت جذب و از بین رفتن آن باشد، ضخامت استخوان افزایش می یابد.
هورمون رشد، سلول های استخوان ساز را تحریک می کند، بنابراین بزرگ شدن استخوان ها می تواند در سراسر زندگی فرد تحت تاثیر هورمون رشد ادامه پیدا کند. انواع خاصی از استخوان ها نظیر استخوان فک تحتانی و چانه و نیز استخوان های جمجمه با این شیوه رشد می کنند. هورمون های مترشحه از غده تیروئید و نیز هورمون های جنسی بر روند شد و نمو استخوان، غضروف و عضله تاثیرگذارند.
به طور متوسط نوجوانان در حدود ۱۴ سالگی شروع به قد کشیدن می کنند. جهش قدی پسران معمولا در ۱۱ تا ۱۴ سالگی است. اما افزایش قد تا پایان بلوغ یعنی اوایل ۲۰ سالگی ادامه دارد.
● روش های متداول افزایش قد
مجلات روی کیوسک روزنامه فروشی را که ورق بزنید، انواع مختلف آگهی های تبلیغاتی محصولات افزایش دهنده قد را می بینید. چسب های گیاهی، مچ بند های مغناطیسی، دستگاه ماساژ دهنده و دارو های جدید برای افزایش قد با مارک ها و ضمانت های مختلف.
تولیدکنندگان برچسب های پوستی افزایش دهنده قد، استفاده از آنها را بدون عارضه عنوان می کنند. اما این قبیل برچسب ها از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تایید نمی شوند و فاقد مجوزند.مریم.م یکی از مصرف کنندگان برچسب های پوستی افزایش دهنده قد است. او مدت شش ماه از این برچسب ها استفاده کرده ولی در نهایت تغییری در میزان قد او ایجاد نشده است. او از خرید برچسب های پوستی افزایش دهنده قد پشیمان نیست؛ زیرا هر چند که باعث افزایش قد او نشده اند، اما مشکلی هم برایش ایجاد نکرده اند.اما آزمودن همه روش های افزایش دهنده قد چنین بی خطر نیست. لیلا عیوض زاده، کارشناسی تغذیه می گوید: « استفاده از این دارو های هورمونی، به ویژه پس از بلوغ بسیار مضر است و به هیچ عنوان توصیه نمی شود.
تزریق آمپول های هورمون رشد در کودکانی که روند طبیعی رشد را سپری می کنند، چرخه طبیعی ترشح هورمون ها را مختل کرده و باعث بلوغ زودرس و کم کاری غده تیروئید می شود. همچنین، رشد عرضی بدن و بدشکلی اسکلتی را به دنبال خواهد داشت».مچ بندها و آیز های مغناطیسی محصولات دیگری هستند که برای افزایش قد به بازار ارائه شده اند. این مچ بندها هر عدد ۱۰ الی ۱۴ هزار تومان قیمت دارند و احتمالاً با افزایش ترشح هورمون رشد باعث افزایش قد می شوند. اما استفاده از این ابزار هم برای افزایش قد مورد تایید پزشکان نیست.
دکتر ناصر علیخانی، فوق تخصص بیماری های غدد درون ریز و متابولیسم می گوید: «حتی اگر این مچ بندها بنا به ادعای سازندگان آنها باعث ترشح هورمون رشد شود، در بالغان بی اثرند و در کودکان اختلالات هورمونی ایجاد کرده و به رشد، آسیب می زنند».
اما پرخطرترین روش متداول برای افزایش قد، جراحی است. در دهه ۵۰ میلادی روش افزایش قد ایلیزاروف در کشور شوروی سابق ابلاغ شد. در این روش با استفاده از دستگاهی طول استخوان پا های فرد را افزایش می دهند. در سنین ۱۸ تا ۳۰ سالگی، جراحی افزایش قد بهترین نتیجه را می دهد.
دستگاه افزایش دهنده طول استخوان با آورد کردن کشش به طور متوسط روزانه یک میلی متر به طول آن می افزاید. به اعتقاد طرفداران جراحی افزایش قد، این عمل فقط به یکی دو روز بستری نیاز دارد و در حین ترمیم استخوان فرد می تواند راه برود و کار های روزمره اش را انجام دهد. حتی سه الی چهار ماه پس از عمل می تواند ورزش کند.در ایران برای نخستین بار دکتر محمدعلی حاجی قاسم در سال ۱۳۶۸ جراحی افزایش قد را انجام داد. هزینه انجام این جراحی در تهران در حال حاضر در حدود یکصد میلیون ریال است و جوانان زیادی با هدف افزایش قد داوطلب انجام آن هستند.یک متخصص ارتوپدی در تهران می گوید:«کشیدگی بیش از حد و در نتیجه پارگی عضله از جمله عوارض انجام این قبیل جراحی هاست. به دنبال این عارضه، عضله فرد کارایی قبل را نخواهد داشت. کاهش استحکام استخوان و نیز عفونت استخوان از دیگر عوارض احتمالی این جراحی است».
برخی از افرادی که برای بلند قد شدن جراحی را انتخاب کرده اند، از بر هم خوردن تناسب طبیعی اندامشان شکایت دارند. یعنی چنین به نظر می رسد که طول دست ها در آنان کوتاه تر از حد معمول است.
شما هم اگر از کوتاهی قد رنج می برید، می توانید یکی از روش های متداول برای افزایش قد را امتحان کنید. اما به یاد داشته باشید که هیچ کدام از این روش ها به اندازه در پیش گرفتن رژیم غذایی صحیح و خواب و ورزش کافی مفید نیستند؛ به خصوص اگر نوجوانی در سنین رشد هستید.

سایت هیوا

منبع : روزنامه کارگزاران