اولویت های رگولاتوری در گفت و گو با خسروی

محمود خسروی، در زمان وزارت شهید قندی وارد بخش مخابرات شد و از آن زمان تا کنون در سمت های مختلفی انجام وظیفه کرده است. وی در زمان وزارت دکتر معتمدی و روزهای نخست وزارت سلیمانی، مدیر عامل شرکت مخابرات استان تهران بود اما با خالی شدن پست ریاست سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی (و به نوعی با تغییر کابینه)، تصمیم بر این شد که در نهاد رگولاتوری به عنوان رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی مشغول کار شود.
خسروی از ابتدای شروع کار در نهاد رگولاتوری به یکی از چهره های مورد علاقه خبرنگاران حوزه بدل شد (که در واقع این علاقه به معنی زیر ذره بین قرار گرفتن است و شاید از سوی خود شخص علاقه مندی، به حساب نیاید).
به هر حال او سومین مدیر آن مجموعه است و نسبت به اسلاف خود دوره طولانی تری را بر مسند ریاست سازمان داشه است.
خسروی را در مقام مدیرعامل شرکت مخابرات استان تهران در چند سخنرانی و کنفرانس به خوبی به یاد می آورم، در صحبت کردن تا آن جا که ممکن است بی تکلف است و خیلی راحت احساسات و عقاید خود را بیان می کند که اکنون هم از این نظر فرقی با گذشته ندارد. برای انجام این مصاحبه به دفتر خسروی رفتیم. درست سر ساعت مقرر، خسروی کنار در باز اتاقش ایستاده بود و ما را به داخل راهنمایی کرد به محض نشستن دور میز و پس از پذیرایی با نقل و چای، گفتگوی ما آغاز شد.
در این گفتگو محور اصلی اولویت های سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در سال ۸۶ است که به طور خلاصه و تیتر وار این اولویت ها عبارتند از:
۱) کمک به اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی
۲) صدور پروانه شرکت مخابرات ایران
۳) اپراتور سوم تلفن همراه
۴) سامان دهی وضعیت اپراتورهای خصوصی پست
۵) نظارت بر پروانه های صادر شده
۶) به روز رسانی و انتشار جدول ملی فرکانس
مشروح این مصاحبه در ادامه آورده شده که توجه خوانندگان گرامی را به آن جلب می کنم.
▪ آقای مهندس خسروی شما سومین مدیر سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی هستید که خوشبختانه دوره کاری شما تداوم بیشتری پیدا کرده و امیدواریم که این تداوم ادامه داشته باشد چون تداوم دوره مدیریتی حوزه رگولاتوری در ایجاد زمینه روانی مساعد بسیار کلیدی است. با این رویکرد می خواستم ارز شما بپرسم که برنامه کاری و اولویت های سازمان تنظیم مقررات در سال ۸۶ از نظر شما که هم ریاست سازمان را به عهده دارید و هم دبیر کمیسیون تنظیم مقررات - به عنوان عالی ترین نهاد تصمیم گیری در حوزه مخابرات در کشور- هستید، چیست؟
- قبل از این که در مورد سوال شما وارد گفتگو بشویم لازم است به موضوع مهمی اشاره کنم. من سال قبل یکی از اولویت هایم این بود که اینجا یک سازمان و تشکیلات داشته باشیم. وجود یک تشکیلات بر اساس یک شرح وظیفه شفاف و با توجه به وظیفه خطیری که بر دوش نهاد رگولاتوری است، بسیار ضروری است.
متاسفانه علیرغم توافقات ما با سازمان مدیریت و برنامه ریزی، و پس از گذشت یک سال، هنوز Top Chart ما ابلاغ نشده، این خود یکی از مسایلی است که خیلی اهمیت دارد. امیدواریم تا هفته دیگر (اواخر اردیبهشت ماه) این تاپ چارت سازمان تنظیم مقررات ابلاغ شود. به قول شما من مدیر سوم هستم اما هنوز تشکیلات سازمانی ندارم.
▪ واقعا وحشتناک است.
- البته این به مفهوم این نیست که ما بی کار نشستیم و کار مهمی انجام ندادیم. خود شما هم می دانید که کارهای بزرگی در سال قبل سامان داده شده. در بحث مدیریت طیف کارهای خوبی انجام شده، مشاورین خوبی گرفته شده، جدول ملی فرکانس دارد کم کم نهایی می شود و در بخش نظارت و پایش طیف کارهای خوبی انجام شده در بخش پروانه های صادر شده، کارهای خوبی انجام شده و در مورد نظارت با بضاعت کم سازمان تا آن جایی که ممکن است نظارت داشته باشیم، بحث های تعرفه ای را سرو سامان بدهیم و تمام این کارها به عهده همکارانی است که با عشق و علاقه در سازمان مشغول کارند و با حداقل ها می سازند.
اما در مورد رویکردی که ما در سال ۸۶ داریم که به عنوان سرفصل های ما در برنامه کاری امسال سازمان است که آن ها را در جلسات شورای معاونین در سازمان به صورت هفته ای پیگیری می کنیم شامل شش سرفصل است.
یکی از آن ها با توجه به تغییر ساختار که الان دارد در بخش اتفاق می افتد و ابلاغ سیاست های اصل ۴۴ به وزارت خانه و تغییر و تحول عظیمی که در بحث خصوصی سازی در بخش ارتباطات کشور رخ می دهد، کمک به اجرای اصل ۴۴ است. سازمان هم وظایف سنگینی به دوشش هست، یکی از رویکردهای اصلی ما بحث اجرایی شدن سیاست های اصل ۴۴ از نظر قوانین مقررات بخش است.
بر همین اساس صدور پروانه شرکت مخابرات ایران به عنوان یکی از اپراتورهای بسیار بسیار بزرگ به جهت این که Holding دارد به بورس می رود....
▪ ببخشید صحبت شما را قطع می کنم اما آیا این جا یک نوع Cross Subsiding شکل نمی گیرد؟
- چون شرکت مخابرات ایران به صورت یک شرکت که زیرمجموعه اش ۳۳ شرکت دیگر است به بورس می رود پس باید پروانه داشته باشد البته این مسئله یک حقیقت تکنولوژیک هم هست. ببینید با همگرایی خدمات و با توجه به جهت گیری فناوری، این کار توجیه پذیر است. اصولا پروانه در قیمت سهام شرکت تاثیر دارد و چون سهام مخلوطی از همه شرکت هاست، ما هم باید پروانه را برای شرکت مخابرات ایران ببینیم. البته این کار، کار بسیار عظیم و مشکلی است.
▪ این کار ها قبل از ورود به بورس انجام می گیرد یا پس از ورود به بورس؟
- مطمئنا وقتی بخواهیم روی سهام قیمت گذاری کنیم، چارچوب پروانه بسیار بر قیمت سهام تاثیر دارد حالا یک وقتی سهام را به صورت خرد می فروشیم و یک وقت به صورت بلوک، اولین چیزی که خریداران سهام می خواهند بدانند این است که چارچوب پروانه شرکت چه است؟ زمان پروانه چقدر است؟ حق السهم و حق امتیاز و... مطمئنا این ها همه باید قبل از ورود به بورس انجام شده باشد.
▪ نکته ای که مطمئنا از دید شما هم پنهان نیست این است که احتمال انحصار خصوصی به ویژه در بخش تلفن ثابت وجود دارد. البته خوشبختانه رویکردی که در تمام دنیا برای پیشگیری از این اتفاق در نظر گرفته شده که قسمتی از سهام را دولت در دست خود نگه می دارد تا بتواند در صورت نیاز از آن استفاده کند، در ایران هم مورد توجه قرار گرفته.
- در همه جای دنیا وقتی شبکه های دولتی واگذار می شود یا درصدی از سهام دست دولت باقی می ماند یا یک سهام طلایی تعریف می شود که دولت بتواند سیاست های خودش را اعمال کند که شرکت خصوصی نتواند سهام را به یک شرکت خارجی واگذار کند یا این که آن شرکت خصوصی نتواند شرکت را به تعطیلی بکشاند.
در ایران هم این اتفاق افتاد و ۲۰ درصد سهام دست دولت می ماند و دولت می تواند شرکت را در جهت سیاست های دولت همگام کند و شرکت از سیاست های اصلی نظام تبعیت کند. اما بالاخره با وجود یک اپراتور با شبکه ای بسیار گسترده و دارایی گسترده که تا اقصی نقاط روستا ها رفته، مطمئنا تا جایی که در توان ما است نخواهیم گذاشت که فضای رقابت نا سالم بشود. از طرف دیگر هم بحث برد برد است یعنی همکاری بین اپراتورها در موارد مختلف به نفع هر دو طرف است. اپراتورها باید به این سمت بروند که با یکدیگر هم رقابت داشته باشند و هم همکاری.
یک بحث دیگر نحوه برخورد با ودایع مردم است. البته قیمت گذاری که فعلا مطرح شده ۱۳ هزار میلیارد تومان است که ۹ هزار میلیارد تومان آن مربوط به ودایعی است که از مردم نزد دولت است . در خصوص این موضوع یک بحث اجرایی وجود دارد.
▪ آقای مهندس شما چگونه می توانید ۳۸ میلیون سهامدار را به مجمع عمومی دعوت کنید؟ بر چه اساسی و بر پایه چه پیشینه کارشناسی، ودایع به عنوان سهام مطرح شده.
آیا موارد در کمیسیون تنظیم مقررات مطرح شده یا این که کمیسیون درگیر این کار نیست و این کار توسط مجمع شرکت مخابرات ایران و توسط نهادی متفاوت با نهاد رگولاتوری دارد شکل می گیرد؟ نکته کلیدی از دیدگاه کارشناسی این است که همه چیز از دیدگاه عالی ترین نهاد تصمیم گیری حوزه مخابرات که صرفا کمیسیون تنظیم مقررات خواهد بود شکل بگیرد. لطفا در این مورد نظر خودتان را به صورت شفاف بیان کنید.
- البته این قضیه با توجه به برنامه ریزی ها و هماهنگی ها و تعیین مسئولیت هایی که شده به عهده خود مجمع مخابرات ایران است. چون این شرکت الان ۴ هزار میلیارد تومان بدهی دارد. اگر شرکت قادر باشد که بدهی به این بزرگی را به مردم باز گرداند که همه چیز حل است اما اگر مردم ودایع خودشان را طلب کنند و شرکت قادر به پرداخت نباشد آن وقت شرکت، به شرکتی ورشکسته تبدیل می شود.پس این ودایع را در قالب سهام تعریف می شود. البته صحبت شما در مورد سهام خرد و ۳۸ میلیون سهام دار کاملا درست است و این مسئله ما را تشویق می کند که باقی سهام را به صورت بلوکی واگذار کنیم که مسئولیت این تصمیمات را هم در مخابرات ایران آقای مهندس فیضی به عهده دارد و هماهنگی آن به شورای اصل ۴۴ می آید البته در آن شورا ما به عنوان عضو کمیته اصل ۴۴ هستیم و شورای اصلی اصل ۴۴ که در حضور خود آقای وزیر تشکیل می شود، در آن شورا تصمیمات استراتژیک گرفته می شود و کسانی که مسئولیت هر کدام از کارهارا دارند دنبال کارها می روند و قضایا را دنبال می کنند. مطمئنا باید در باقی مانده سهام که باید قسمت شود تعدادی سهام عدالت است که باز هم خرد است، قسمتی از سهام به کارکنان و مدیران می رسد ولی باقی مانده آن بایستی حتما بلوک بندی شود تا در شرکت یک تحول ایجاد کند.
▪ اگر موافقید به بحث اصلی این گفتگو یعنی اولویت های سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی برگردیم. شما اولویت اول سازمان را گفتید لطفا بگویید سایر اولویت های سازمان در سال ۸۶ چیست؟
- اولویت دوم را هم در ابتدای صحبتم به آن اشاره کردم که بحث صدور پروانه شرکت مخابرات ایران است.
اولویت سوم ما مسئله اپراتور سوم است که خب به لحاظ حساسیت و اهمیت یکی از اولویت های ما است. الان مرکز تحقیقات کار را شروع کرده. بحث گرفتن مشاور خارجی و ....
▪ آقای مهندس ببخشید که صحبت شما را قطع می کنم اما دولت مصوبه ای در مورد نحوه ورود اپراتور سوم مخابرات دارد که در آن جا به صورت شفاف اشاره شده که اپراتور سوم مخابرات باید از نسل سوم باشد و در مورد بحث استانی بودن یا ملی بودن اپراتور سوم نظر داده است. می خواهم از شما به عنوان یک کارشناس و صاحب نظر سئوال کنم که آیا این در شان دولت هست که بیاید و چنین مصوبه ای بدهد در حالی که سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی هست که مبتنی بر قانون این کار را انجام می دهد و نهایتا وزیر ICT هست ، آیا دولت چنین اجازه ای خواهد داشت؟ یا دولت فقط می تواند سیاست های کلانش را درخصوص نقشی که برای عدالت و توسعه کشور قائل است بیان کند!
- خدمت شما عرض کنم که این قضیه با هماهنگی سازمان تنظیم مقررات انجام شده. ما مطالعه را شروع کرده بودیم و در ابتدای مطالعاتمان به چند مطلب اساسی رسیدیم. یکی این که برای اپراتور سوم نسل آیا باز هم بیاییم و نسل ۵/۲ یا نسل۷۵/۲ را بیاوریم. اصلا واقعیت بازار این اجازه را به ما می دهد. پس به این نتیجه رسیدیم که نسل ۳ باشد و این یک تصمیم استراتژیک است و به همین اساس دولت تصمیم گرفته است.استراتژی نظام هم این است که نسل ۳ باشد.
▪ اما ملی و منطقه ای شدنش هنوز معلوم نشده!
- آن جا گفته شده که می تواند ملی یا منطقه ای باشد. بررسی های اولیه ما نشان داده با توجه به این که فعلا ۲ تا اپراتور ملی وجود دارد و با یکپارچگی موجود در اپراتور های موجود امکان این که منطقه ای باشد یک مقداری بعید است. در مورد اپراتور سوم این موضوع از مسئولیت اصلی مشاور و به عهده مرکز تحقیقات است.
▪ ما تا به حال سه مورد از اولویت های کاری شما را شنیدیم که آن ها به ترتیب کمک به اجرا اصل ۴۴ ، پروانه شرکت مخابرات ایران و اپراتور سوم بودند.
- در بخش پست و بخصوص در فعالیت های بخش خصوصی در پست، اوضاع خیلی به هم ریخته است. اولویت چهارم سازمان در سال ۸۶ بحث نظام مند کردن فعالیت های اپراتور های خصوصی در پست و صدور یک سری پروانه های فعالیت های پستی است. نظام مند کردن فعالیت بخش خصوصی در پست و در چارچوب قرار دادن تعرفه ها، وضعیت بخش دولتی را هم سر و سامان می دهد بخصوص بحث تعرفه ها در پست وضع بسیار ناجوری دارد. خب بالاخره تعرفه سنگ اول این بنا است.
اولویت بعدی ما بحث فوق العاده پر اهمیت نظارت بر پروانه های صادر شده سازمان است. خب ما پروانه های زیادی از قبل داریم مثل PAP ها، فعالیت اپراتور های خصوصی تلفن ثابت، SAP ها، ISPC و ...
اولویت بعدی، بحث حقوق مشتریانمان است که هم شامل بحث نظارت و هم پشتیبانی می شود.
اولویت های بعدی ما در واقع جزو کار های روتین سازمان است که انجام شده و می شود.
▪ من ارتباطات رادیویی را در اولویت های شما نمی بینم!
- ببینید من در همین ابتدای صحبتم اشاره کردم که بحث مدیریت بر منابع کمیاب و ارزشمندی مثل طیف بسیار مهم و اساسی است و این را هم گفتم که یک سری از کار ها به طور روتین درحال اجرا است. پروژه بسیار مهمی که بحث مدیریت طیف بود الان تقریبا نهایی شده و جدول ملی فرکانس که از سال ۸۰ به روز نشده بود تقریبا اصلاح و بروزرسانی اش در حال اتمام است و به زودی ما جدول ملی فرکانس و جدول مربوطه اش را منتشر می کنیم.
▪ شرکت ارتباطات زیر ساخت به سازمان تنظیم شده و گویا یک در پیشنویس اساس نامه آن در شرح وظیفه و این که شمول زیرساخت چیست تلفن همراه و تلفن ثابت بین شهری و بین الملل هست که به نظر عجیب می رسد. این که چه تعریفی از شبکه زیر ساخت و شبکه مادر ارائه دهیم نشان دهنده عزم دولت برای عزم دولت برای واگذاری امور به بخش خصوصی است.
- ببینید همان زمان که شرکت زیر ساخت ایجاد می شد در مقابل اساس نامه ای که شرکت مخابرات استان ها داشتند، بحث های خیلی زیادی شد که زیرساخت شبکه های مایکرو و SC و PC ها و شبکه بین الملل بود. تعریفی که الان با توجه به یک کدی شدن استان ها و عدم نیاز به PC فرعی می توان از سازمان زیرساخت داشت عبارتست از: SC و PC مرکز استان و شبکه ارتباطی بین این ها.
حالا شبکه ارتباطی بین این ها می تواند در مرکز استان باشد ممکن است در مرکز استان نباشد و شبکه بین این ها ممکن است مایکروویو باشد و ممکن است هرمحیط انتقال دیگری باشد. فراتر از این دیگر زیرساخت نیست. در دیتا هم همین است یعنی می شود Core اصلی بین مراکز استان ها و SC و PC ای که در هر استان به عنوان مرکز اصلی معرفی می شود.
ممکن است یک استان ۳ تا PC داشته باشد اما آن که اصلی است (Gateway) به عنوان زیرساخت شناخته می شود.
این تعریف زیرساخت است که از طرف شورای اصل ۴۴ نهایی شده.
▪ در واقع در این مدل شما استان را به سمت استقلال پیش بردید یعنی به صورت یک اپراتور کاملا مستقل اما مسئله اینجا است که سهام شرکت های استانی مال مخابرات ایران است اماا از نظر ساختاری کاملا مستقل است. همین الان که شما این مطلب را می فرمایید، شرکت مخابرات ایران مسئله VOIP توسط سازمان زیرساخت و بحث ACS را در شرکت مخابرات ایران (مادر تخصصی) یا شرکت فناوری اطلاعات را مطرح کرده، آیا این ها در تعارض با اولویت ۱ کشور که اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی است، قرار نمی گیرد؟
- بحث VOIP در کشور بحث پیچیده ای شده. ما می گوییم ورود اطلاعات از نظر Gateway بین الملل باید دولت باشد. یعنی ارتباطات بین الملل با خود دولت است. پس این در اختیار زیرساخت است و ما گفتیم که وقتی همه ارتباطات بین الملل قرار است دولت باشد، پس این رات باید به کدام اپراتور داد. پس شرکت زیرساخت یا باید خودش VOIP را ارائه کند یا این که پیمانکار بگیرد که در سطح کشور این خدمت را ارایه کند. همان زمان هم ما به زیرساخت اعلام کردیم که اگر Gateway قرار است که دولت نباشد پس مقررات می توان چند اپراتور را برای این منظور به وجود آورد اما اگر قرار است Gateway دولت باشد آنوقت سازمان تنظیم مقررات باید آنقدر قوانین و مقررات بگذارد تا روابط بین آن ها را مشخص کند پس خود زیرساخت می تواند پیمانکار بگیرد و سازمان تنظیم مقررات هم در مورد بحث های قانونی و اتصال متقابل به آن کمک می کند.
در مصاحبه ای با آقای دکتر غفاریان که در همین شماره چاپ می شود، ایشان بحث VOIP بین استانی را مطرح کرده. معنی اش این است که چون شرکت دارد خصوصی می شود و برای این که هزینه ها را پایین بیاورند VOIP بین استانی را ارائه می دهند ...
- ببینید شرکت مخابرات ایران بعضا از مواضع فعلی اش صحبت می کند و بعضی اوقات دیگر از مواضع آینده اش صحبت می کند، وقتی می گوییم که ارتباطات بین استانی جزو زیر ساخت است پس VOIP ای هم که بین استان ها قرار است انجام شود هم جزو زیرساخت است.
در واقع آن جا اپراتور همکاری است که با هم اتصال متقابل خواهد داشت؟ اما به عنوان این که سازمان زیرساخت بیاید و خودش متولی امر بشود، منطقی نیست!- زیرساخت می تواند پیمانکار بگیرد یا این که خودش بیاید و بگوید مثلا دو مسیر مختلف برای استان سیستان و بلوچستان وجود دارد که آن مسیر ها را می تواند اجاره داد و از کانال اول به فلان قیمت است و کانال دوم به بهمان قیمت.
▪ پس اگر فردا روزی شرکت مخابرات ایران خصوصی سازی شد، VOIP درون کشور را سازمان زیرساخت حق ندارد ایجاد کند بلکه استان ها باید این را خودشان به عنوان اپراتور خصوصی ایجاد کند و فقط به Carrier که در این جا سازمان زیرساخت خواهد بود Packet بدهد و بگیرد.
-می تواند این طور هم باشد.
▪ آقای مهندس خسروی اگر صحبتی دارید یا مایلید به مورد خاصی اشاره کنید لطفا بفرمایید.
- من صحبت دیگری ندارم. فقط از شما تشکر می کنم. چند روز پس از این مصاحبه Top Chart سازمان تنظیم مقررات ابلاغ شد.

بهمن برزگر
محمدعلی پورخصالیان

منبع : ماهنامه دنیای مخابرات و ارتباطات