عملیات برداشت

پس از پایان کلیه عملیات مربوط به تهیه زمین, کاشت و داشت گیاه زراعتی, زمان برداشت فرا می رسد. برداشت عملی است حساس که اگر به طور صحیح انجام نشود زحمات و سرمایه های مصرف شده را یکباره هدر می دهد. یکی از عوامل مهمی که در برداشت باید باید به آن توجه داشت این است که علایم فیزیولوژیکی رسیدن محصول در گیاهان زراعی مختلف کاملا متفاوت است, مثلا در غلات, حبوبات, گیاهان علوفه ای و گیاهان غده ای که هرکدام به نوعی ضمن تغییر رنگ دادن گل می دهند و روشهای برداشت آنها هم با یکدیگر فرق می کند.
در غلات دانه ریز, عملیات برداشت با دست و به وسیله داس انجام می شود.
ماشینهای برداشت دانه ذرت هم سه نوع اند که یا میوه را از ساقه جدا می کنند, ولی پوسته وجود دارد؛ یا میوه را از ساقه جدا می کنند و غلاف ها را هم برمی دارند؛ یا میوه را از ساقه جدا و دانه ها را خشک می کنند و و به انبار منتقل می کنند.
ذرت خوشه ای هم با دست برداشت می شود, اما حبوبات را می توان با کمباین هم برداشت کرد. برداشت گیاهان علوفه ای یا با دست و داس است یا با ماشین هایی به نام مور یا ریک و سپس, عدل بندی و چاپر که هر کدام وظیفه خاصی دارند. گیاهان غده ای را نیز با دست و بیل می توان برداشت کرد.
● نگهداری و انبار کردن محصولات زراعی:
برای این کار از کیسه های کنفی استفاده می شود. انبار باید ضدعفونی شود. دیواره های انبار باید سیمانی باشدتا رطوبت نگیرد. مدت زمان نگهداری غلات در انبار به درصد رطوبت دانه و درجه حرارت داخلی انبار بستگی دارد. محل انبار حبوبات و دانه های روغنی باید تمیز و دارای تهویه مناسب باشد و از قبل سمپاشی و ضدعفونی شده باشد. برای نگهداری علوفه به صورت تر و تازه باید از سیلو استفاده کرد.
انبار مطلوب برای سیب زمینی باید دارای دستگاه های تهویه و کنترل درجه حرارت با تخته های مشبک در کف آن باشد.
سیلو کردن چغندر قند هم باید طوری باشد که خواص آن تغییر نکند.
● آیش بندی و تناوب زراعی
چنانچه زارعی به کشت دائمی فقط یک گیاه یا حتی یک خانواده گیاهی بپردازد, موجب نقصان محصول در سالهای متمادی می شود, زیرا بر علل متعدد این طریق کشت اصولی نیست.
مهم ترین علت کاهش عملکرد, خستگی زمین است که در نتیجه مجموعه عواملی نظیر کم شدن حاصلخیزی و باروری خاک، افزایش و توسعه آفات و بیماریهای گیاهی, کاهش ذخایر آب در خاک, افزایش جمعیت علف های هرز, سخت شدن خاک زراعی در عمق خاص و شخم یکسان به وجود می آید.
بنابراین, باید بتوان با تنظیم کشت گیاهان زراعتی حداکثر درآمد مطمئن سالیانه را برای کشاورز تامین کرد. یکی از این فنون، اجرای تناوب یا گردش زراعی مناسب است که به افزایش عملکرد محصول منجر می شود. ابتدا, باید نوع زراعت را در یک منطقه با توجه به آب و هوا و خاک و دوری و نزدیکی به شهر و بازار و عرضه و تقاضا معین کرد. سپس, زمین های مزرعه را بسته به نوع گیاهی که عملیات کشاورزی مشابه دارند و موقع آنها هم زمان و حدودا نزدیک به هم باشد قسمت بندی کرد و در هر قسمت محصولی را کاشت. این عمل را آیش بندی می گویند. این برنامه ریزی به دو طریق اصلی تقسیم بندی می شود:
۱) زراعت گسترده یا سطحی، که مقدار محصول در واحد سطح کم است, ولی وسعت زیاد اراضی و کم هزینه تولید در واحد سطح جبران کمی آن را می کند. در این شیوه, میزان رطوبت (نزولات آسمانی) عامل اصلی افزایش محصول است؛
۲) زراعت فشرده یا عمقی، که در واقع, از حداقل واحد سطح حداکثر بهره برداری می شود.
▪ تناوب چیست؟
تناوب چرخش گیاهان زراعی در یک قطعه زمین بر طبق اصول پذیرفته شده است. اینکه بدانیم چه نوع غلات و حبوباتی را از یک خانواده می توان با هم تناوب داد و آیش بندی کرد و در مناطق پرآب با این قضیه چطور باید برخورد کرد.
تا حدودی مشخصات کار و شغل و حرفه کشاورزی بیان شد. امید است که در پی آشنایی با این مقدمات در انتخاب خود موفق باشید. در دوره کارشناسی مهندسی کشاورزی تمام این مباحث در واحدهای گوناگون چون ژنتیک, بیوشیمی, گیاه شناسی, خاک شناسی, آبیاری, رابطه آب و خاک, زراعت نباتات صنعتی, اصلاحات نباتات خصوصی, زراعت نباتات علوفه ای, عملیات های کشاورزی, هوا و اقلیم شناسی, ماشین های کشاورزی, دیم کاری, بیماریهای گیاهی, زراعت غلات, حشره شناسی, کنترل علف های هرز، اصول ترویج و آموزش و اقتصاد کشاورزی مطرح می شود.
به طور کلی, شرایط کار یک کشاورز بسیار سخت تر از شرایط کار یک باغبان است. البته این شرایط کاری گاه اداری و گاه عملیاتی و صحرایی است.

منبع : خانه کشاورز استان کرمان