تولید قارچ را با خاک پیت ناسوتی افزایش دهیم

قارچ‌های خوراکی به لحاظ غنی بودن مواد معدنی و ویتامین‌ها، پروتئین‌ گیاهی قابل جذب و بوی مطبوع آن در اکثر نقاط جهان طرفداران زیادی اسید فولیک و همچنین حاوی موادی هستند که کلسترول خون را تنظیم کرده و قند خون را در حد مطلوبی پایین نگه می‌دارد.
طبق آمار فائو در سال ۲۰۰۲ کشور ایران با ۱۰ هزار تن تولید قارچ خوراکی در بین ۵۷ کشور تولیدکننده، قارچ در جهان رتبه ۲۲ را کسب کرده است.
در این میان یکی از عوامل بسیار مهم در پرورش قارچ، مواد اولیه موردنیاز آن است که از آن جمله می‌توان به مواد خاک پوششی اشاره داشت. خواص بسیار مهم این خاک به نسبت سایر خاک‌ها در کشاورزی این است که قارچ به‌علت شرایط فیزیولوژی، نیاز مبرمی به آب فراوان در تمام مراحل پرورش دارد. این خاک با خاصیت نگهداری بالای رطوبت در خود، رطوبت قارچ ار در مراحل مختلف پرورش تأمین می‌کند و چنانچه خاک پوششی مرغوب و با کیفیت به دست تولیدکنندگان نرسد تا حد بسیار زیادی افت تولید و کاهش کیفیت خواهیمداشت و خود همین امر سبب شده تا خاک ‌پوششی مرغوب و با کیفیت به‌دست تولیدکنندگان نرسد تا حد بسیار زیادی افت تولید و کاهش کیفیت خواهیم داشت و خود همین امر سبب شده تا خاک پوششی ایگاه مهمی در پرورش قارچ داشته باشد. به‌گونه‌ای که در کشورهای پیشرفته اروپایی به‌عنوان یک شاخه مهم به آن توه شود.
البته چند سالی است که در این خصوص سرمایه‌گذاری‌ها خوبی صورت گرفته که همگی به‌صورت خصوصی بوده است به‌گونه‌ای که تاکنون اکثر واحدها خاک خود را از داخل کشور تهیه می‌کنند که در این میان شرکت قارچ کاشت ناوتی به دلیل تهیه و تولید خاک پوششی قارچ‌کاران از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است به‌طوری که در میان تولیدکنندگان خاک ”پیت“ کشور رتبه اول را کسب کرده است.
به گفته ناسوتی خاک پیت تهیه شده از منابع داخلی برکس تبلیغاتی که از طریق واردکنندگان صورت گرفته، از لحاظ کیفیت تفاوت چندانی با خاک وارداتی ندارد. این در حالی است که خاک وارداتی مترمکعبی ۱۲۰ هزار تومان است، در صورتی‌که خاک با تمام هزینه‌ها اعم از تهیه، حل و نقل و کارگر متر مکعبی ۲۵ هزار تومان است.
محمد علی ناسوتی که سالیان زیادی به‌عنوان دبیر شیمی در آموزش و پرورش خدمت کرده است در حال حاضر مدت ۱۰ سال است که در زمینه تهیه خاک «پیت» برای قارچ‌کاران فعال است،‌چنان که ۹۰ درصد خاک پیت پرورش‌دهندگان قارچ را ـ که حدود ۳۰ هزار متر مکعب است. تأمین می‌کند.
باید خاطر نشان کرد. خاک ”پیت“ این تولیدکنندگان تا سالیان سال از کشورهای اروپایی به‌خصوص هلند تأمین می‌شود که این امر سبب خارج شدن مقدار قابل توجهی ارز از کشور شده این در حالی است که ایران ما داشتن منابع غنی خاک پیت، می‌تواند علاوه بر تأمین خاک داخلی، به‌عنوان یک کشور صادرکننده نیز مطرح شود.
تاسوئی می‌گوید: خاک پیت داخلی مزیت‌های بسیاری به نسبت خاک پیت خارجی دارد. اگر بخواهیم به سرمایه‌گذاری‌های کلان توجه کنیم، متوجه می‌شویم برای استخراج این خاک از منابع داخلی تا چه مدار نیروی کار جذب می‌شد، به‌طور مثال برای استخراج ۱۰ هزار مترمکعب، یکصد نفر به‌طور مستقیم و غیرمستقیم مشغول به‌کار می‌شوند.
وی می‌افزاید: خاک پیت تیه شده از منابع داخلی برعکس تبلیغاتی که از طریق واردکنندگان صورت گرفته، از لحاظ کیفیت تفاوت چندانی با خاک وارداتی ندارد. این در حالی است که خاک وارداتی مترمکعبی ۱۳۰ هزار تومان است، در ورتی که خاک داخلی با تمام هزینه‌ها اعم از تهیه، حمل و نقل و کارگر متر مکعبی ۲۵ هزار تومان است.
یکی از عوامل بسیار مهم در تولید و پرورش قارچ، موضوع کنترل کیفی است که باید همواره مورد توجه باشد. از این رو به لحاظ بالا بردن کیفیت خاک تولیدی به فاکتورهای زیادی در قبل و بعد از آزمایش‌های بسیار دقیق بر روی نمونه‌های خاک تولیدی باید توجه داشت که از آن جمله می‌توان به EC و PH و ضریب نگهداری اشاره کرد که باید EC خاک در حدود ۷/۰PH آن بین ۶ تا ۵/۶ و ضریب نگهداری آب بین ۸۰ درصد باشد.
ناسوتی در این زمینه می‌گوید: اگر دولت تسهیلات و وام در اختیار ما قرار دهد، می‌توانیم ماشین‌آلات و تکنولوژی لازم را خریداری کرده و خاک فرآوری شده را در اختیار واحدهای تولیدی قرار دهیم.
وی می‌افزاید: اگر خاک فرآوری شود، مقدار بسیار از حجم ناخالصی آن کاسته شده و کیفیت آن افزایش می‌یابد، ولی در حال حاضر به‌دلیل مسائل و مشکلاتی که داریم، امکان فرآوری خاک تهیه شده را نداریم.
ناسوتی در حال حاضر مدت ۱۰ سال است که در زمینه تهیه خاک ”پیت“ برای قارچ‌کاران فعال است. چنانکه ۹۰ درصد خاک پیت پرورش‌دهندگان قارچ را ـ که حدود ۳۰ هزار متر مکعب است‌ تأمین می‌کند.
ناگفته نماند در این میان نبود یک قانون مدون برای استخراج خاک یکی از مشکلاتی است که در صورت عدم توجه به آن، توان تولیدکنندگان روز به روز افت خواهد کرد.
ناسوتی ضمن اشاره به نبود شناخت لازم مسئولان از خاک پیت، عدم تدوین قانون لازم برای استخراج این خاک از منابع ملی را مورد توجه قرار داده و می‌گوید: اگر مسئولان به این باور برسند که می‌توان با روش‌های صحیح هم خاک پیت را استخراج کرد و هم به محیط زیست و منابع ملی طمه نزد، قطعاً آن‌ها نیز به سمت حمایت حرکت خواهند کرد.
به گفته وی نگاه مسئولان محیط‌زیست و منابع طبیعی به این حرفه غیرکارشناسانه است. زیرا در حالی‌که عنوان می‌شود استخراج این خاک محیط‌زیست را تخریب می‌کند، کشوری نظیر هلند که در مسایل زیست‌محیطی از ما دقیق‌تر و حساس‌تر است، آیا با برداشت خاک پیت، محیط آن‌ها نابود نمی‌شود که اکنون اکثر خاک پیت دنیا را بدون هیچ مشکلی تأمین می‌کند؟
وی تأکید دارد: مسئولان باید به این باور برسند که با روش‌های صحیح می‌توان با داشتن ذخایر فراوان علاوه بر تأمین خاک مورد نیاز داخلی، با توجه به محدودیت این نوع خاک در دنیا، جزء صادرکنندگان آن باشیم.
ناگفته نماند در این میان نبود یک قانون مدون برای استخراج خاک یکی از مشکلاتی است که در صورت عدم توجه به آن، توان تولیدکنندگان روزبه‌روز افت خواهد کرد.
خاک پیت اکثراً در نقاط با تلاقی و مردابی وجود دارد که در این نقاط به علت شرایط خاص خود، گونه‌های جانوری و گیاهی زندگی نمی‌کند و یا استخراج خاک پیت، لایه‌روبی و استفاده از خاک جایگزین می‌توان شرایط را برای بقای جانوری و گیاهی بازسازی کرد و در حقیقت محیط‌زیست را فعال‌تر کرد و از طرف دیگر این منابع بسیار مهم به صنعت قارچ تزریق می‌شود.
به گفته تاسوتی هم‌اکنون به دلیل نبود قانونی مدون برای استخراج خاک پیت، از املاک و زمین‌های خصوصی استفاده می‌شود، با این حال بعضی از مسئولین محلی مشکلاتی را بر سر راه ما ایجاد می‌کنند.
به همین دلیل در حدود ۲ ماه فالیت نداشتیم که البته با وساطت برخی افراد بالاخره توانستیم مجوز کوتاه‌مدت برای استخراج این خاک را بگیریم. هر چند چنین مجوزهایی نمی‌تواند گره‌ای از مشکلات ما را باز کند.
وی می‌گوید: با هجوم افراد به شهرهای شمال و ویلاسازی در نقاط خوش آب و هوا به‌خصوص در منطقه نوشهر، بسیاری از منابع خاک پیت ما از بین رفته است آیا ساخت و ساز بی‌رویه محیط زیست را نابود نمی‌کند؟
شرکت قارچ کاشت تاسوتی به مدیریت محمدعلی ناسوئی که وظیفه تهیه و تولید خاک پوششی قارچ‌کاران را به عهده دارد با تحمل مشکلات و موانع قانونی زیاد توانست در میان تولیدکنندگان خاک ”پیت“ کشور رتبه اول را به خود اختصاص دد، به‌طوری که در سال‌های ۱۳۸۲ و ۱۳۸۳ قسمت اعظم خاک پیت مزارع بزرگ‌ تولید قارچ ایران مثل کشت و صنعت‌های ملارد، مهرچین، آسیا، بیتا، سر، پروتوکشت، پدم، صدف، پارس شهریار، بهاران، نمونه، گل یاد ورامین، پائیزان، نیک چین، فرشاد، زیاران، رند، امیر ارسلان، مروارید تولیدکنندگان قارچ استان خراسان رضوی، قارچ سایه رس، همیشه بهار، خوراک طلایی و سپید چتر، استان خراسان جنوبی،‌قارچ شاهین بیرجند و نغمه، استان کرمانشاه قارچ نیلوفر،‌استان همدان قارچ کوهستان الوند و کیمیا ملایر، استان خوزستان قارچ جلگه دزفول، استان مرکزی قارچ ژیک آشتیان و بهار ساوه، استان چهارمحال و بختیاری قارچ‌نگین فصل و سایر همکاران تولیدکننده قارچ را در اقصی نقاط کشور تأمین کند.

منبع : ماهنامه سرزمین سبز