لباس ارتش آمریکا در ایران چه می کند

هنوز هیچ‌كس نمی‌داند كه البسه نظامیان آمریكایی، پوتین‌های رسمی نیروی زمینی آمریكا و وسایل و ادوات نظامی آنها چگونه از میدان گمرك تهران سر در آوردند!
وقتی از اجناسی كه در مغازه‌های كوچك حاشیه میدان گمرك فروخته می‌شوند باخبر شوید ممكن است تصور كنید گمرك واقعا یك پادگان شخصی است! تا حدی درست تصور كرده‌اید.
فروش لباس‌های نظامی، قمقمه و... موارد و اجناس عجیبی نیستند! اما فروش قطب‌نما، پوتین‌های ضد مین، دوربین‌های مادون قرمز، فشنگ، پوكه، سرنیزه، لباس غواصی، كپسول اكسیژن و حتی لباس خلبانان آمریكایی و ماسك‌های ویژه خلبانی و... تصویری از انبار یك پادگان تمام‌عیار و مدرن را در ذهن شما زنده می‌كند!بخشی از این وسایل و ادوات نظامی از پوشاك نظامی گرفته تا سرنیزه اسلحه‌های سازمانی نیروهای نظامی ایران كه در این بازار فروخته می‌شوند كمی منطقی به نظر می‌رسد اما فروش لوازم و ادوات نظامیان آمریكایی كه بعضی از آنها دسته دوم هم نیستند جای سوال دارد!
میدان گمرك و مغازه‌های اطراف آن از قدیم یدطولایی در فروش این نوع اجناس داشته است. بعضی از دلالان این منطقه در معاملات خود در زمان‌های نه چندان دور معامله با طرف‌ها و مبالغ بزرگی را تجربه كرده‌اند! هر چند امروز این دلالان به نوعی بی‌كرك و پر شده‌اند اما هنوز هم وجهه خاص مغازه‌های گمرك وجود دارد!
گویا بعضی از كالاهای این بازار اشتباها برای فروش به گمرك منتقل شده‌اند! قمقمه رزمنده‌ای كه اسم خودش را روی آن نوشته است! از این دست كالاها هستند كه البته قیمت خود را دارند.فروش پوتین‌های نظامیان روسیه نیز در این بازار جالب توجه است، چه كسی از این پوتین‌های بلند با شكل‌های عجیب استفاده می‌كند؟
فروش كپسول اكسیژن و لباس‌های غواصی، ساعت‌های نظامی آمریكایی كه قابلیت فیلمبرداری هم دارندو از جمله كالاهای عجیبی هستند كه معلوم نیست متقاضی خرید آنها چه كسانی هستند؟
اما مسلم است در هر بازاری تا تقاضا برای كالای خاصی وجود نداشته باشد عرضه‌ای هم صورت نمی‌گیرد. حالا این سوال مطرح می‌شود كه متقاضی خرید پوتین ضدمین، دوربین‌های مادون قرمز، فشنگ‌ها و سرنیزه‌های اسلحه‌های سازمانی نیروهای نظامی چه كسانی هستند؟
با اینكه بسیاری از مردم از فروش اینگونه كالاها درحاشیه میدان گمرك باخبر هستند، هیچ مركز خاصی برای بررسی فروش این كالاها در كشور فعالیت می‌كند؟ اینكه پوتین كار نكرده، لباس دست دوم و سایر تجهیزات نظامیان آمریكایی چگونه به بازار گمرك آمده‌اند و با این قیمت پایین فروخته می‌شوند! و به راستی فشنگ و سرنیزه اسلحه ژ-۳ و كلاشینكف چگونه به دست این فروشندگان می‌رسد؟
البته باید متذكر شد كه فروش بسیاری از این اقلام به صورت علنی و توسط همه كسبه گمرك صورت نمی‌گیرد. در حال حاضر اكثر كالاهای غیرمجاز توسط دلالان گمرك كه مدام در حال پرسه زدن در اطراف میدان هستند فروخته می‌شوند.
برخی از لباس‌های نظامی كه با نام آمریكایی عرضه می‌شوند در حقیقت دوخت ایران اما پارچه‌ها اصل هستند! فروشندگان می‌گویند این لباس‌ها از پارچه‌های لباس‌های اصل آمریكایی تهیه می‌شود كه بعد از تهیه در كشورهای پاكستان یا افغانستان، شكافته شده و دوباره در اندازه و قواره‌های ایرانی دوخته می‌شوند.
البته پارچه‌های البسه نظامی آمریكایی در كشور پاكستان به وفور یافت می‌شود و اكثر پارچه‌های آمریكایی از مرزهای شرقی با كشور پاكستان و افغانستان وارد می‌شوند.
اما اگر كمی بیشتر جست‌وجو كنید لباس‌هایی با پارچه و دوخت آمریكایی هم خواهید یافت. ا البته اجناسی از بعضی از كشورهای دیگر مانند كره، پاكستان و چین را هم در این بازار می‌توانید سراغ بگیرید اما بهترین اجناس با بالاترین قیمت‌ها مربوط به اجناس آمریكایی هستند.
چادرهای مسافرتی (جمع شو) و كیسه‌خواب‌های آمریكایی از كالاهایی هستند كه بیشترین متقاضی را به خود اختصاص می‌دهند.
● تاجران نامرئی
تقریبا با هیچ ترفندی از طریق فروشندگان گمرك نمی‌توان مبدا اصلی ورود این كالاها را به داخل كشور پیگیر شد اما به طور یقین می‌توان گفت كه این كالاها از كشورهای همسایه یعنی پاكستان، افغانستان و عراق به كشور وارد می‌شوند!
چگونگی ورود این کالاها از جمله رازهایی است كه این فروشندگان ابدا آن را فاش نمی‌كنند! گفته می‌شود در زمان جنگ ایران و عراق و در زمان تحریم ایران لوازم یدكی بسیاری از ماشین‌آلات جنگی مربوط به نیروهای زرهی نیز در این بازار فروخته می‌شده است، البته در حال حاضر كه نه جنگی هست و نه تحریمی این گفته‌ها تنها به عنوان یك خاطره قابل استناد هستند.
مرز كشور عراق و مرز‌ غربی كشورما پس از حمله آمریكا و نیروهای ائتلاف به كشور عراق در چند سال اخیر در زمینه قاچاق این كالاها رونق خاصی پیدا كرده‌ است اما پیش از آن و از سال‌های دورتر این كشورهای پاكستان و افغانستان بوده‌اند كه بیشترین حجم این كالاها از طریق آنها به كشور وارد می‌شدند.
با توجه به قیمت پایین این كالاها نسبت به دیگر كالاهای مشابه می‌توان گفت كه این كالاها یا رایگان به دست فروشندگان می‌رسند یا به صورت عمده به تهران می‌رسند.
وقتی یك پوتین آمریكایی در میدان گمرك به قیمت ۴۰ هزار تومان به فروش می‌رسد بی‌شك فروشنده آن را تقریبا با ۵۰ درصد كمتر از قیمت فروش از دلال تهیه كرده است! بنابراین دلالان این دست كالاها برای مثال یك پوتین آمریكایی اصل را به قیمت ۲۰ هزار تومان به فروشندگان گمرك می‌فروشند.
با توجه به هزینه حمل و نقل به خصوص برای كالاهای قاچاق این قیمت از توجیه اقتصادی برای قاچاقچی و دلال برخوردار نیست بنابراین تنها یك حالت باقی می‌ماند و آن اینكه این كالاها اولا به صورت رایگان یا دست‌كم با قیمت بسیار پایین به دست قاچاقچیان می‌رسد و ثانیا آنها را به صورت عمده و بدون مشكل خاصی به تهران می‌رسانند!
یكی از گمانه‌زنی‌های اصلی در مورد چگونگی تهیه این وسایل این است كه نظامیان آمریكایی تجهیزاتی مانند البسه و پوتین‌هایی كه از سوی دولت آمریكا به صورت سهمیه‌بندی به آنها داده می‌شود را به بهای پایین و به صورت كالا به كالا به دلالان خاصی می‌فروشند و پس از آن این وسایل به صورت قاچاق به داخل كشور وارد می‌شود.
با توجه به انواع خاص این کالاها بسیاری از آنها به لحاظ هزینه‌های پایین‌تر حمل‌ونقل از کشورهای آسیای شرقی مانند کره و ژاپن به کشور وارد می‌شوند. اما برخی دیگر از این ادوات که انواع مرغوب آنها فقط توسط تولیدکنندگان اروپایی تولید می‌شود همچنان از کشورهای اروپایی به کشور وارد می‌شوند.
اگرچه كالاهایی مانند كوله پشتی، قمقمه و پوتین آمریكایی ممكن است توسط كوهنوردان و صخره‌نوردان تهیه و مورد استفاده قرار گیرد اما چه كسانی دوربین‌های مادون قرمز به منظور دید در شب، پوتین‌های ضد مین، فشنگ‌ها، پوكه‌ها و سرنیزه‌های اسلحه ژ-۳ یا كلاشینكف را خریداری می‌كنند؟
اخیرا خبر داغ گمرك برخورد با فروشندگان گازهای اشك‌آور بود! البته در حال حاضر گاز اشك‌آور به صورت رسمی در این بازار فروخته نمی‌شود اما نكته جالب اینجاست كه گاز اشك‌آور به صورت عمده چگونه به یك بازار عمومی نظیر گمرك راه پیدا كرده است؟
● از چاله میدان تا میدان رازی
از دیر باز، در زمان تهران قدیم گمرك در واقع یكی از مرزهای تهران به شمار می‌رفت؛ بخشی از چاله میدان بود و محل تجمع مهاجرانی كه اكثرا برای كار به تهران می‌آمدند. از مدت ها پیش در این مناطق فروش البسه دست‌دوم رواج داشت اما اینكه فروش این انواع خاص كالا از چه زمانی در میدان گمرك مرسوم شده است معلوم نیست!
البته این بازار باید از زمانی رونق پیدا كرده باشد كه مجموعه‌ای به نام ارتش در ایران شكل پیدا كرده است.
تقریبا پستوها و انبارهای مغازه‌های گمرك یك كلكسیون تمام‌عیار از البسه و ادوات تمام رسته‌ها و نیروهای ارتشی كشور‌های مختلف و به خصوص آمریكاست! فروش اجناس عجیب و غریب در میدان گمرك یك اتفاق تازه به شمار نمی‌رود. گمرك از قدیم بازار فروش این دست كالاها بوده است.
میدان گمرك و میدان رازی امروزی در واقع از سابقه‌ای طولانی در مناطق قدیمی تهران برخوردار است. گمرك در ابتدا و حدودا در دوره قاجاریه بخشی از چاله میدان به شمار می‌رفته، به مرور و با گسترش شهر تهران و اضافه شدن ده‌های اطراف مانند نازی آباد و.. به تهران گمرك رسما وارد شهر تهران شد.
از آنجا كه در ابتدا گمرك در حاشیه تهران واقع شده بود به فراخور همین امر افرادی كه در این محلات رفت و آمد داشتند بیشتر مهاجران به تهران و تا حدی اشرار بودند. همین امر موجب شد تا فروش كالاهایی مانند البسه دست دوم، چاقو، قمه و... بازار خوبی را در حاشیه این میدان پیدا كند.
این امر ادامه داشت تا ایران از ارتشی تقریبا منسجم با مولفه‌های یك ارتش واقعی مانند لباس فرم و... برخوردار شود. پس از آن بود كه فروش لباس‌های نظامی در این بازار رونق گرفت، این مساله تاكنون ادامه داشته است.
● لباس ارتش سرخ
فروش البسه نظامی داخلی بخشی از این بازار است، اما بازار عمده دیگر فروش البسه نظامی خارجی و به طور خاص آمریكایی و تا حدی روسی است! از آنجا كه ارتش ایران قبل از انقلاب از نظر وسایل و تجهیزات بیشتر از طریق ارتش آمریكا تغذیه می‌شد انبار‌های پادگان‌های كشور پر بود از البسه و ادوات نظامی آمریكایی.
پیش از انقلاب، بعضی از این البسه و ادوات به طور مخفیانه از انبار پادگان‌ها خارج و در این محل به فروش می‌رسید، بعضی دیگر هم از سهمیه‌ای بود كه به نظامیان از طرف ارتش داده می‌شد و آن دسته از كالاهایی كه برای نظامیان غیرضروری بود در این بازار به فروش می‌رسید. همین مسائل موجب شد تا میدان گمرك وجهه كنونی خود را كسب كند.
در حال حاضر نیز بسیاری از كالاهایی كه در این بازار به فروش می‌رسند در واقع باقی مانده‌های همان دوران هستند كه به مرور از انبار بعضی از خانه‌ها به این محل برای فروش آورده می‌شوند. فروش چكمه‌های ارتش سرخ كه گاه تا نیم قرن عمر دارند دلیلی بر این مدعاست.
در چند سال اخیر و به ویژه در ماه‌های پایانی سال گذشته با فروش بعضی از كالاها در میدان گمرك به طور جدی برخورد شد، مانند فروش چاقو، پنجه بوكس، قمه، پاسور. از اصلی‌ترین خبرهای بازار گمرك برخورد با فروش گازهای اشك‌آور بود كه برای مدت كوتاهی وارد این بازار شد.
در حال حاضر این كالاها در ویترین مغازه‌ها و آزادانه كمتر به فروش می‌رسند. البته فروش كالاهای غیرمجاز از سوی برخی دلالان كه مغازه‌دار هم نیستند به طور مخفیانه صورت می‌گیرد.
به دلیل برخوردهای اخیر، بسیاری از «نظامی فروش‌ها» تغییر شغل داده و به سمت «شخصی فروشی» كشیده شده‌اند. وجود بازار مناسب برای فروش البسه معمولی و عادی و بی‌دردسر بودن فروش این اجناس از اصلی‌ترین دلایل این امر به شمار می‌رود.
با افزایش جمعیت شهر تهران وجود بازار فروش البسه شخصی در میدان‌هایی مانند میدان گمرك با قیمت‌های پایین از تقاضای مناسبی برخوردار است.
بیشتر خریداران این البسه ساكنان مناطق جنوبی تهران هستند كه به خاطر قیمت پایین و مناسب كه متناسب با قدرت خرید آنهاست به این بازار مراجعه می‌كنند. البته نظامی فروش‌های قدیمی هنوز هم با همان قدرت و اقتدار سابق به فعالیت خود ادامه می‌دهند.

امیرهادی انواری

منبع : روزنامه هم‌میهن