پنجشنبه, ۶ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 25 April, 2024
مجله ویستا

صفات‌ ظ‌اهری‌ امام رضا (ع)


صفات‌ ظ‌اهری‌ امام رضا (ع)
در فصول‌ المهمه‌ آمده‌ است‌ كه‌ آن‌ حضرت‌ قامتی‌ معتدل‌ و میانه‌ داشت‌ .
● اخلاق‌ و رفتار آن‌ حضرت‌
طبرسی‌ در اعلام‌ الوری‌ گوید: درباره‌ گوشه‌ای‌ از خصایص‌ و مناقب‌ و اخلاق‌ بزرگوارانه‌ آن‌ حضرت‌ ، ابراهیم‌ بن‌ عباس‌ ( یعنی‌ صولی‌ ) گوید : رضا ( ع‌ ) را ندیدم‌ كه‌ از چیزی‌ سؤال‌ شود و آن‌ را نداند و هیچ‌ كس‌ را نسبت‌ بدانچه‌ در عهد و روزگارش‌ می‌ گذشت‌ داناتر از او نیافتم‌ . مأمون‌ بارها او را با پرسش‌ درباره‌ هر چیزی‌ می‌ آزمود و امام‌ به‌ او پاسخ‌ می‌ داد و پاسخ‌ وی‌ كامل‌ بود و به‌ آیاتی‌ از قرآن‌ مجید تمثل‌ می‌ جست‌ . آن‌ حضرت‌ هر سه‌ روز یك‌ بار قرآن‌ را ختم‌ می‌ كرد و خود می‌ فرمود : اگر بخواهم‌ می‌ توانم‌ در كمتر از این‌ مدت‌ هم‌ قرآن‌ را ختم‌ كنم‌ امامن‌ هرگز به‌ آیه‌ای‌ برنخورده‌ام‌ جز آن‌ كه‌ در آن‌ اندیشیده‌ام‌ كه‌ چیست‌ و در چه‌ زمینه‌ای‌ نازل‌ شده‌ است‌ . همچنین‌ از ابراهیم‌ بن‌ عباس‌ صولی‌ نقل‌ شده‌ است‌ كه‌ گفت‌ : هیچ‌ كس‌ را فاضل‌ تر از ابوالحسن‌ رضا نه‌ دیده‌ و نه‌ شنیده‌ام‌ . از او چیزهایی‌ دیده‌ام‌ كه‌ از هیچ‌ كس‌ ندیدم‌ . هرگز ندیدم‌ با سخن‌ گفتن‌ به‌ كسی‌ جفا كند .ندیدم‌ كلام‌ كسی‌ را قطع‌ كند تا خود آن‌ شخص‌ از گفتن‌ فارغ‌ شود . هیچ‌ گاه‌ حاجتی‌ را كه‌ می‌ توانست‌ برآورده‌ سازد ، رد نمی‌ كرد . هرگز پاهایش‌ را پیش‌ روی‌ كسی‌ كه‌ نشسته‌ بود دراز نمی‌ كرد .
ندیدم‌ به‌ یكی‌ از دوستان‌ یا خادمانش‌ دشنام‌ دهد . هرگز ندیدم‌ آب‌ دهان‌ به‌ بیرون‌ افكند و یا در خنده‌اش‌ قهقهه‌ بزند بلكه‌ خنده‌ او تبسم‌ بود. چنان‌ بود كه‌ اگر تنها بود و غذا برایش‌ می‌ آوردند غلامان‌ و خدمتگزاران‌ و حتی‌ دربان‌ و نگهبان‌ را بر سر سفره‌ خویش‌ می‌ نشانید و باآنها غذا می‌ خورد . شبها كم‌ می‌ خوابید و بسیار روزه‌ می‌ گرفت‌. سه‌ روز ، روزه‌ در هر ماه‌ را از دست‌ نمی‌ داد و می‌ فرمود : این‌ سه‌ روز برابر با روزه‌ یك‌ عمر است‌ . بسیار صدقه‌ پنهانی‌ می‌ داد بیشتر در شبهای‌ تاریك‌ به‌ این‌ كار دست‌ می‌ زد .
اگر كسی‌ ادعا كرد كه‌ فردی‌ مانند رضا ( ع‌ ) را در فضل‌ دیده‌ است‌ ، او را تصدیق‌ مكنید . طبرسی‌ از محمد بن‌ ابو عباد نقل‌ كرده‌ است‌ كه‌ گفت‌ : " امام‌ رضا ( ع‌ ) در تابستان‌ بر حصیر و در زمستان‌ بر پلاس‌ بود . جامه‌ خشن‌ می‌ پوشید و چون‌ در میان‌ مردم‌ می‌ آمد آن‌ را زینت‌ می‌ داد . صدوق‌ در عیون‌ اخبار الرضا ( ع‌ ) گوید : آن‌ حضرت‌ كم‌ خوراك‌ بود و غذای‌ سبك‌ میخورد . در كتاب‌ خلاصهٔ‌ تذهیب‌ الكمال‌ به‌ نقل‌ از سنن‌ ابن‌ ماجه‌ گفته‌ شده‌ است‌ : امام‌ رضا ( ع‌ ) سید بنی‌ هاشم‌ بود و مأمون‌ او را بزرگ‌ می‌ داشت‌ و تجلیلش‌ می‌ كرد و او را ولیعهد خود در خلافت‌ قرار داد . حاكم‌ در تاریخ‌ نیشابور گوید : وی‌ با آن‌ كه‌ بیست‌ و اندی‌ از سالش‌ می‌ گذشت‌ در مسجد رسول‌ الله‌ ( ص‌ ) فتوا صادر می‌ كرد . و در تهذیب‌ التهذیب‌ آمده‌ است‌ : رضا با وجود شرافت‌ نسب‌ از عالمان‌ و فاضلان‌ بود . صدوق‌ در عیون‌ اخبار الرضا ( ع‌ ) به‌ سند خود از رجاء بن‌ ابوضحاك‌ كه‌ مأمون‌ وی‌ را برای‌ آوردن‌ امام‌ رضا ( ع‌ ) مأموریت‌ داده‌ بود ، نقل‌ كرده‌ است‌ : به‌ خدا سوگند مردی‌ پرهیزكار تر و یاد كننده‌ تر مر خدای‌ را و خدا ترس‌ تر از رضا ( ع‌ ) ندیدم‌ . وی‌ در ادامه‌ گفتار خود می‌ افزاید : وی‌ به‌ هر شهری‌ كه‌ قدم‌ می‌ گذاشت‌ مردم‌ آن‌ شهر به‌ سویش‌ می‌ آمدند و در خصوص‌ مسایل‌ دینی‌ خود از وی‌ پرسش‌ می‌ كردند و او نیز پاسخشان‌ می‌ داد و برای‌ آنان‌ احادیث‌ بسیاری‌ از پدر و پدرانش‌ ، از علی‌ ( ع‌ ) و رسول‌ خدا ( ص‌ ) نقل‌ میكرد . چون‌ با امام‌ رضا ( ع‌ ) به‌ نزد مأمون‌ بازگشتم‌ وی‌ درباره‌ حالت‌ آن‌ حضرت‌ در سفر از من‌ پرسش‌ كرد .
من‌ نیز آنچه‌ دیده‌ بودم‌ از روز و شب‌ و كوچ‌ و اقامتش‌ برای‌ وی‌ باز گفتم‌ . مأمون‌ گفت‌ ، آری‌ ابن‌ ابو ضحاك‌ وی‌ از بهترین‌ مردم‌ زمین‌ و داناترین‌ و پارسا ترین‌ ایشان‌ است‌ . سمعانی‌ در انساب‌ می‌ نویسد : ابو حاتم‌ بن‌ حبان‌ بستی‌ روایت‌ كرده‌ است‌ از پدرش‌ ، عجایب‌ ، روایت‌ كرده‌ است‌ از او ابوصلت‌ و دیگران‌ كه‌ امام‌ رضا دچار توهم‌ می‌ شد و خطا می‌ كرد . به‌ اعتقاد من‌ رضا از نسبی‌ شریف‌ برخوردار بود ؟ از جمله‌ عالمان‌ و فاضلان‌ محسوب‌ می‌ شد و خلل‌ در روایت‌ او از سوی‌ راویان‌ است‌ ، هیچ‌ راوی‌ ثقه‌ای‌ از او روایت‌ نكرده‌ جز آنكه‌ متروك‌ گشته‌ است‌ . یكی‌ از روایات‌ مشهور از آن‌ حضرت‌ صحیفه‌ است‌ كه‌ راوی‌ آن‌ بدین‌ خاطر مورد طعن‌ قرار گرفته‌ است‌ . یكی‌ از كسانی‌ كه‌ نسخه‌ای‌ از انساب‌ را در اختیار داشته‌ ، چنان‌ كه‌ در نسخه‌ چاپی‌ این‌ كتاب‌ مشهود است‌ ، برهامش‌ آن‌ چنین‌ نوشته‌ است‌ : به‌ این‌ گستاخی‌ بزرگی‌ كه‌ از سوی‌ این‌ مغرور عنوان‌ شده‌ بنگر ! چگونه‌ فرزند رسول‌ خدا ( ص‌ ) و وارث‌ علم‌ و دانش‌ آن‌ حضرت‌ و یكی‌ از علمای‌ عترت‌ نبوی‌ و امام‌ ایشان‌ كه‌ بر افزونی‌ علم‌ و شرف‌ وی‌ اجماع‌ كرده‌اند در علم‌ رسمی‌ برای‌ دستیابی‌ به‌ دنیا تلف‌ كرده‌ و بالاخره‌ بر مسند قضاوت‌ بلخ‌ و غیر آن‌ تكیه‌ زده‌ چگونه‌ آشكار گردیده‌ است‌ كه‌ امام‌ علی‌ بن‌ موسی‌ الرضا توهم‌ و خطا كرده‌ است‌ ؟ حال‌ آنكه‌ فاصله‌ زمانی‌ میان‌ این‌ دو در حدود یك‌ صد و پنجاه‌ سال‌ می‌ باشد .
اگر دشمنی‌ با خاندان‌ پیامبر ، كه‌ خداوند به‌ حب‌ و مهر ورزی‌ نسبت‌ به‌ ایشان‌ امر كرده‌ است‌ و پیامبر بر تمسك‌ به‌ آنان‌ فرمان‌ داده‌ نیست‌ ، پس‌ چه‌ دلیل‌ دیگری‌ برای‌ اثبات‌ گفته‌ خود دارد ؟ خدا آنان‌ را بكشد به‌ كجا رانده‌ می‌ شوند . ؟ از قراین‌ بر می‌ آید كه‌ یكی‌ از خوانندگان‌ این‌ كتاب‌ كه‌ نتوانسته‌ چنین‌ سخنی‌ را تحمل‌ كند ، به‌ قصد نابود كردن‌ آن‌ محكم‌ بر روی‌ آن‌ كوبیده‌ است‌ ، اما آن‌ هنوز آشكار و روشن‌ باقی‌ است‌ .
منبع : سایت مداحی


همچنین مشاهده کنید