چرا گردن درد می گیریم؟

گردن درد علامتی است که به علت فشار آمدن روی بافت نرم استخوان ها یا مفاصل گردن یا بافت های اطراف آن پدید می آید. گاهی این علامت به علت یک بیماری زمینه ای در کل بدن ایجاد می شود. گردن انعطاف پذیرترین قسمت ستون فقرات است و وزن سر را نیز تحمل می کند. عوامل بسیاری می توانند سبب گردن درد شوند (نظیر وضعیت های نامناسب گردن و بدن، ضربه، بیماری های دژنراتیو).
بیماری هایی نظیر مننژیت و پلی میالژیا روماتیکا نیز گردن درد ایجاد می کنند. گاهی می توان گردن درد را با داروهای مسکن عادی درمان کرد ولی در صورتی که این درد بیش از ۳-۲ روز طول بکشد یا همراه علائم خطر باشد باید به یک متخصص مراجعه کرد. در بسیاری از موارد دارو، فیزیوتراپی و مانیپولاسیون ستون فقرات سبب درمان درد می شود.
درصد کمی از بیماران به جراحی نیاز دارند. گردن درد اختلال شایعی است که علل مختلفی دارد؛ وضعیت های نامناسب بدن یا گردن، تصادفات و بیماری های دژنراتیو. گاهی گردن درد جزیی از یک بیماری دیگر است، مثلاً فیبرومیالژی و مننژیت می توانند گردن درد ایجاد کنند. گردن از هفت مهره تشکیل شده است که توسط عضلات، تاندون ها و رباط ها روی هم قرار گرفته اند. مهره بالایی و پایینی توسط یک بافت نرم غضروفی به نام دیسک از هم جدا می شوند. دیسک در افزایش تحریک پذیری و جذب ضربه نقش مهمی دارد.
اتصال مهره بالا و پایین علاوه بر دیسک از طریق مفاصل کوچکی به نام فاست نیز صورت می گیرد. آسیب هر یک از ساختمان های گردنی می تواند سبب ایجاد گردن درد شود. گاهی این درد ظرف مدت کوتاهی و بدون دخالت خاصی بهبود می یابد ولی در برخی اوقات درمان آن به مداخله پزشکی احتیاج دارد.
در صورتی که علائم زیر در گردن درد مشاهده شوند، مشاوره پزشکی الزامی است:
▪ گردن درد شدید پس از ضربه؛ در این موارد مشاوره با جراح مغز و اعصاب ضروری است.
▪ گردن دردی که همراه با انتشار درد به یک یا هر دو دست (اندام فوقانی) باشد. در این موارد احتمال فشار روی ریشه های گردنی وجود دارد. گزگز و مورمور دست نیز می تواند بیانگر این بیماری باشد.
▪ کاهش قدرت؛ ضعف در دست یا پا می تواند بیانگر ضایعه نخاعی باشد.
▪ اختلال کنترل ادرار یا مدفوع؛ این مشکل نیز احتمال آسیب نخاع را مطرح می کند.
برای درک بهتر، گردن دردها را به دو دسته تقسیم کنیم؛
۱) گردن دردی که به سایر قسمت ها انتشار می یابد.
۲) گردن دردی که منشاء آن در سایر قسمت هاست.
● علل گردن درد
آسیب یا اختلال در هر یک از ساختمان های آناتومیک گردن منجمله عضلات، تاندون ها، رباط ها، مهره ها، دیسک ها و اعصاب گردنی و فاست ها می تواند سبب ایجاد درد شود. هر یک از عوامل زیر می تواند منشاء درد گردنی باشد.
▪ فشار عضلانی:
استفاده بیش از حد از عضلات گردنی می تواند سبب فشار عضلانی و درد گردنی شود. رانندگی طولانی مدت یا مطالعه با گردن خمیده می تواند سبب این درد شود. در این شرایط معمولاً عضلات پشت گردن دچار درد می شوند.
‌▪ ضربه:
انعطاف پذیری گردن زیاد است و وزن سر را نیز تحمل می کند، همین مساله سبب آسیب پذیری آن می شود. در مواردی که ضربه از پشت به شخص وارد شود (مثلاً اتومبیلی از عقب به یک اتومبیل دیگر برخورد کند) سر شخص ابتدا به جلو و سپس به عقب می رود و آسیب شلاقی ایجاد می کند که هم دردناک است و هم می تواند سبب آسیب نخاع شود.
▪ آرتروز:
مفاصل گردن نیز نظیر سایر مفاصل بدن با افزایش سن دچار آرتروز می شوند که می تواند دردناک باشد.
▪ بیماری های التهابی مفاصل (آرتریت):
نظیر رماتیسم مفصلی و اسپوندیلیت آنکیلوزان می توانند مفاصل گردن را نیز درگیر کرده، درد ایجاد کنند.
▪ اختلالات دیسک بین مهره ای:
با افزایش سن به تدریج دیسک های بین مهره ای آب خود را از دست می دهند و خشک می شوند. وقتی دیسک خشک می شود، ارتفاعش کم می شود و فاصله بین مهره بالا و پایین آن کاهش می یابد (آنچه به اشتباه بین عامه مردم به فاصله افتادن بین دو مهره معروف شده است، در حقیقت کاهش فاصله بین دو مهره است)، مجموع عواملی که درباره آنها صحبت شد می توانند سبب رادیکولوپاتی گردنی و درد به علت اختلال دیسک شوند.
▪ تنگی کانال گردنی:
درباره آن توضیح داده شد.
▪ بیماری های عفونی:
عفونت های مغز، نخاع و ستون فقرات نظیر مننژیت، آنسفالیت و دیسکایتیس می توانند سبب درد و نیز علائمی از قبیل تب، لرز و...شوند. درمان این بیماری ها باید به سرعت انجام گیرد وگرنه می توانند سبب عوارض بسیار شدید شوند.
▪ فیبرومیالژی:
یک بیماری مزمن است که سبب دردهای عضلانی- استخوانی می شود. خستگی و افسردگی نیز در این بیماری ها بسیار شایع اند. با توجه به توضیحات داده شده مشخص می شود که گردن درد نیز در این بیماری دیده می شود.
▪ سندرم درد میوفاسیال:
یک اختلال مزمن عضله و بافت اطراف آن است که (که به فاسیا معروف است) سبب درد مزمن در یک قسمت از بدن می شود.

دکتر شهرام صادقی
متخصص طب فیزیکی

منبع : روزنامه شرق