مرگ تدریجی ورزشکاران با مواد نیروزا

واژه دوپینگ از زبان آفریقای جنوبی مشتق شده است و اشاره به یكنوشیدنی باستانی دارد كه به عنوان محرك در مراسم رقص استفاده می شده. به تدریج این واژه استفاده گسترده تری پیدا كرد و در ورزش امروز به معضلی تبدیل شده است.
این واژه در دنیای امروز به معنای استفاده ورزشكار از مواد یا روش هایی است كه به قصد افزایش كارآیی در ورزش انجام می شود.دوپینگ به معنای استفاده از مواد متعلق به گروه داروهای ممنوع، محدود شده و یا استفاده از روش های گوناگون غیرمجاز می باشد. به قولخوان آنتونیو سامارانش رییس كمیته بین المللی المپیك، دوپینگ نوعی تقلب است كه از جنبه های مختلف منجر به انحطاط و مرگ می شود:
مرگ فیزیولوژیك؛ چرا كه دستكاری غیرقانونی در فرایند طبیعی باعث تغییرات شدید و برگشت ناپذیری در بدن می شود.مرگ جسمی، نظیر برخی موارد اسفبار مرگ ورزشكارانی كه در سال های اخیر مشاهده شده است. انحطاط روانی و شخصیتی ناشی از رضایت شخص به تقلب، نادیده انگاشتن توانایی ها و ظرفیت های شخصی و بزرگ كردن ناتوانی ها و معایب و بالاخره انحطاط اخلاقی به واسطه تعدی فرد از قوانینی كه تمام جامعه بشری پایبند آن هستند. از رخدادهای مهم در تاریخ دوپینگ می توان به موارد ذیل اشاره كرد:
اولین مورد مرگ ورزشكاران در سال۱۸۸۶ رخ داد كه یك دوچرخه سوار به نام لینتون در اثر استفاده بیش از حد داروی تری متیل درگذشت.در مسابقات المپیك یك دونده ماراتن به نام توماس هیكس در اثر مصرف برندی و استریكلین در شرف مرگ قرار گرفت.
دهه ۱۹۵۰-روس ها از هورمون های مردانه برای افزایش قدرت و نیرو استفاده نمودند و آمریكایی ها نیز استروییدها را به این منظور استفاده كردند۱۹۶۰.- دوچرخه سوار دانماركی در المپیك رم به علت مصرف بیش از حد آمفتامین ها فوت كرد۱۹۶۴.- افزایش قابل توجهی در ظاهر عضلات ورزشكاران در المپیك دیده شد كه شك در مصرف داروها را برانگیخت۱۹۶۷.- كمیته بین المللی المپیك بعد از مرگتامی سیمپسون به علت مصرف غیر از آمفتامین ها واكنش نشان داد۱۹۶۸.- این كمیته با تعریفی از دوپینگ لیست داروهای غیرمجاز را ارایه داد و بدین ترتیب انجام آزمایش در بازی های المپیك شروع شد۱۹۸۸.- در المپیك سئول،تست بن جانسون از نظر مصرف استروئیدهای آنابولیزان خلع و از ورزش محروم گردید.
همچنین ۲ وزنه بردار بلغاری كه به مقام نخست المپیك دست یافته بودند به علت دوپینگ محروم شدند۱۹۹۴.- دیه گو مارادونا فوق ستاره فوتبال آرژانتین در مسابقات جام جهانی ۱۹۹۴ آمریكا به علت مصرف داروهای محرك از همراهی با تیمش محروم گردید و بدین ترتیب آرژانتین بدون مارادونا از آن دوره مسابقات حذف شد۲۰۰۰.-برای مبارزه هر چه شدیدتر با این پدیده شوم، كمیته مبارزه با دوپینگ تشكیل شده و آماده برخورد جدی با متخلفین در مسابقات المپیك ۲۰۰۰ سیدنی می باشد.
● علل مخالفت با دوپینگ
اصولاً چرا با وجود آنكه دوپینگ با افزایش كارآیی ورزشكاران همراه است با آن مخالفت می شود؟
مبارزه علیه دوپینگ بر ۳ اصل استوار است:
▪ احترام به اخلاق پزشكی و ورزشی
▪ محافظت از سلامت ورزشكاران
▪ فراهم آوردن محیطی برابر برای تمامی ورزشكاران
▪ داروهای دوپینگی
▪ چه طبقاتی از داروها جزو موارد دوپینگ محسوب می شوند؟
این داروها معمولاً در ۵ گروه دارویی طبقه بندی می شوند:
الف) داروهای محرك سیستم عصبی مركزی: از این رده می توان آمفتامین،كوكائین،افدرین،پسودو افدرین،فلیل پروپانولامین و ...را نام برد.
ب) داروهای مخدر: از این داروها می توان از هروئین،مورفین،متادون و ... نام برد.
ج) استروئیدهای آنابولیك: داروهایی نظیر ناندرولون،تستوسترون،اكسی متولون،استانوزولول و ... در این گروه جای می گیرند.
د) داروهای ادرارآور:در این گروه می توان از فوروسماید،تیازید،اسپیرونالاكتون و ... نام برد.
هـ) هورمون های پپتیدی وگلیكوپروتئینی و آنالوگهای آنها: داروهایی مثل هورمون رشد اریتروپویتین و ... در این دسته جای می گیرند.با این حال برخی از داروها نیز هستند كه مصرف آنها تا حد خاصی بلامانع است اما استفاده بیش از حد مجاز آنها دوپینگ تلقی می شود. از این میان می توان از الكل،ماری جوآنا ، داروهای بی حس كننده موضعی،كورتیكوستروئیدها و بتابلوكرها نام برد.
● قوانین و مجازات های دوپینگ
در صورت استفاده از استروئیدهای آنابولیك،داروهای ادرارآور، هورمون های پپتیدی وگلیكوپروتئینی و آنالوگ های آنها یا دستكاری فیزیكی، شیمیایی یا دارویی ادرار محرومیت های زیر اعمال می گردد:
▪ در اولین ارتكاب جرم۴:-۲ سال تعلیق
▪ در دومین ارتكاب جرم: تعلیق مادام العمر
▪ در صورت استفاده از مواد و روش های غیر مجاز بجز مواردی كه در بالا ذكر شد:
در اولین ارتكاب جرم به مدت ۳ تا ۶ ماه در دومین بار به مدت ۲سال در سومین ارتكاب به صورت مادام العمر محروم می شود.هنگام استفاده از مواد محدود شده حكم محرومیت بر حسب مورد صادر خواهد شد. در نهایت فدراسیون ملی هر كشور مسؤول شركت سالم و عاری از دوپینگ ورزشكاران در مسابقات است. به همین جهت در صورت احراز دوپینگ توسط ورزشكار، مجازات ها و جریمه هایی نیز برای فدراسیون مربوطه در نظر گرفته می شود.
▪ در دوران محرومیت ورزشكار
صلاحیت انتخاب برای مسابقه در هیچ كدام از مسابقات بین المللی به رسمیت شناخته شده و یا هر مسابقه ای كه تحت نظارت فدراسیون ملی باشد را ندارد.
محروم از شركت در سمینار یا همایش است.صلاحیت انتخاب بازی یا هر موقعیت شغلی نظیر داوری،مربیگری، مسؤولیت، ریاست، مشاوره و... را ندارد.هرگونه ترفیع،مدال، عناوین و مقام هایی كه در هنگام یا پس از تاریخ دوپینگ كسب كرده است از وی سلب خواهد شد.هر ورزشكار، مربی، داور، رییس، مشاور یا هر شخصی كه در رابطه با مواد ممنوعه یا روش های ممنوعه مجرم شناخته شود، در همان اولین ارتكاب جرم به طور مادام العمر محروم می گردد.
● روش انتخاب ورزشكاران برای آزمایش دوپینگ
در مسابقات بین المللی ورزشكاران بر چه مبنایی جهت آزمایش دوپینگ انتخاب می شوند؟روش انتخاب ورزشكاران برای انجام آزمایش، مطابق با قوانین جاری كنترل دوپینگ در هر رویداد ورزشی است. در بازی های المپیك، به طور معمول مقام های اول تا چهارم در هر رشته، به علاوه یك یا چند نفر كه به صورت اتفاقی انتخاب می گردند، برای تست در نظر گرفته می شوند.
در رشته های ورزشی ركوردی نظیر دو ومیدانی، وزنه برداری، شنا، نتیجه منفی آزمون برای ثبت ركورد ورزشكاران الزامی است. بنابراین در هر مكان و در هر زمانی این احتمال وجود دارد كه هر ورزشكار برای آزمایش دوپینگ انتخاب شود؛ هر چند كه در آن مسابقه موفقیتی كسب نكرده باشد.
● دوپینگ با داروهای معمولی
آیا دوپینگ تنها از طریق تزریق داروهای پیچیده و یا كمیاب صورت می گیرد؟خیر. بسیاری از داروها و فرآورده های ساده ای كه حتی نیاز به نسخه پزشك ندارد(نظیر داروهای ضدسرفه، ضدسرماخوردگی و...) ممكن است حاوی موادی باشد و تست دوپینگ را مثبت نماید. به همین جهت قبل از مصرف هر گونه دارو توسط ورزشكار باید با پزشك مشورت شود.
● عوارض
از عواض جانبی استروئیدهای آنابولیك (نظیر تستوسترون،ناندرولون و ...)كه گاهی توسط ورزشكاران مورد سوء استفاده قرار می گیرد چه می دانید؟
این داروها دارای عوارض جانبی بسیاری هستند كه برخی از آنها برگشت پذیر و بعضی دیگر غیرقابل برگشت می باشند از جمله می توان به موارد ذیل اشاره كرد:
الف) عوارض قلبی و عروقی: احتباس آب و نمك،افزایش حجم خون، ازدیاد فشار خون، افزایش چربی های خون، بی نظمی ریتم قلب، تغییر ابعاد قلب، انفاركتوس قلبی و سكته مغزی
ب) عوارض كبدی: اختلال كبدی،اختلال در عملكرد كبدی،افزایش آنزیم های كبدی، یرقان و سرطان كبد
ج) عوارض جانبی در پسران نابالغ: بسته شدن زودرس غضروف های رشد و توقف رشد قدی، رشد غیرطبیعی مو،تیرگی پوست
د) عوارض روانی: افسردگی،هیجان بیش از حد، پرخاشگری، بی ثباتی عاطفی، حالت تهاجمی و خشونت،بی خوابی،اضطراب،اختلالات شخصیتی و وابستگی روانی به دارو.
● ۳ دلیل استفاده ورزشكاران از داروهای كاهش وزن
نخست آنكه این داروها ممكن است در كاهش سریع وزن و رسیدن به رده وزنی مورد نظر مؤثر باشند. این امر به ویژه در رشته های ورزشی مانند كشتی، وزنه برداری، بوكس كه در رده های وزنی خاصی انجام می گیرند، صدق می كند.ثانیاً دیورتیك ها ممكن است برای رفع احتباس مایع ناشی از مصرف استروئیدهای آنابولیك به كار روند.
این امر احتمالاً در ورزشكاران پرورش اندام كه می خواهند هر چه بیشتر عضلانی به نظر برسند، سودمند است.ثالثاً ورزشكاران ممكن است از دیورتیك ها استفاده كنند تا میزان دفع ادرار را تغییر دهند و باعث تغییر غلظت داروهای غیرمجاز در ادرار شوند. بدین ترتیبورزشكاری كه برای آزمون دارویی انتخاب شده، سعی می كند تا حجم ادرار خود را بالا برده و داروهای دوپینگ یا متابونیتهای آنها را در ادرار رقیق نماید. البته نشان داده شده است كه این تقلب احتمالاً مؤثر نیست.
● دوپینگ خونی
دوپینگ خونی چیست و در چه ورزش هایی استفاده می شود؟تزریق خون به یك فرد با سطح طبیعی گلبول قرمز در جهت افزایش هموگلوبین را دوپینگ خونی می گویند. هدف از این كار افزایش توانایی حمل اكسیژن در خون و بنابراین افزایش قدرت استقامتی آن شخص می باشد. انتقال خون می تواند از یك دهنده با گروه خونی مشابه و سازگار (انتقال همسان) انجام شود و یا تزریق مجدد خون فرد به خودش بعد از یك دوره ذخیره صورت گیرد (انتقال از خود)بدین ترتیب افزایش ناگهانی توده گلبول های قرمز با انتقال گلبول ها به فرد، موجب افزایش توان هوازی حداكثر و آمادگی جسمانی هوازی می گردد.با توجه به اینكه دوپینگ خونی مقاومت را افزایش می دهد، استفاده از آن در ورزش های استقامتی مثل اسكی، دوی ماراتن و دوچرخه سواری گزارش شده است.
● نمونه گیری برای آزمایش دوپینگ
در آزمایشات دوپینگ نمونه گیری از بیمار به چه صورت است؟در موارد معمول، آزمایش دوپینگ بر روی نمونه ادراری انجام می شود. در صورت مثبت بودن نمونه ادرار، برای تأیید نتیجه، از تجزیه نمونه خون استفاده می شود. در صورت شك به دوپینگ خونی و یا مصرف موادی كه با آزمایش خون بهتر قابل شناسایی هستند، نمونه خونی از فرد گرفته خواهد شد.
● دوپینگ با چای وقهوه و كوكاكولا
آیا مصرف چای، قهوه یا كوكاكولا می تواند باعث مثبت شدن تست دوپینگ شود؟كافئین یك ماده دارویی فعال است كه در نوشیدنی های مرسوم نظیر چای، قهوه و كوكاكولا وجود دارد. میزان آن بسته به نوع نوشیدنی و نحوه تهیه آن متغیر است.
بر اساس یك پژوهش مصرف حدود ۱۰۰۰ میلی گرم كافئین می تواند سطح آن را در ادرار به حد غیر مجاز برساند. غلظت متوسط كافئین در چای و قهوه به ترتیب ۸۰-۵۰ و ۱۵۰-۸۰ میلی گرم می باشد؛ بنابراین می توان دریافت كه با مصرف مفرط و بیش از اندازه این نوشیدنی ها ممكن است تست دوپینگ مثبت شود؛ هر چند كه در حالت طبیعی این میزان مصرف نمی گردد.
علاوه برای كافئین محتویات برخی از داروها نظیر داروهای سرماخوردگی و میگرن است كه البته میزان آن در هر دور كمتر از ۱۰۰ میلی گرم می باشد. كافئین دارای یك اثر تحریك مركزی مشابه با آمفتامین است كه خستگی را تقلیل داده و تمركز و هوشیاری را افزایش می دهد اما دورهای بالای آن می تواند باعث لرزش اندامها، اضطراب،بی خوابی و حالت عصبانیت شود.

منبع : روزنامه ابرار ورزشی