گردشگری بدون ماشین

در چند سـال اخــیر پدیده جدیدی در جوامع مدرن شکـــل گرفته است با نام؛ «تعطیلات بدون اتومبیل»؛ طرحی بی سابقـــه که علاوه بر ایجــــاد تکنولوژی های جدید جابه جایی و حمل و نقل در توسعه گردشگری و حفاظت از محیط زیست هم نقش مهمی را ایفا می کند.برای مثال اتریش یکی از کشورهایی است که پروژه «تعطیلات بدون اتومبیل» را در دو مکان توریستی Bad Hofgastein و Wer Fenweng در استان سالزبورگ اجرا کرده است.
BadHofgestein با شش هزار نفر بومی هر سال هشت هزار جای خواب برای میهمانان حاضر می کند و به این ترتیب میزبان یک میلیون توریست (با اقامت یک شب) می شود. این منطقه یکی از ۱۰ مکان توریستی مهم در کشور اتریش است که در دو کیلومتری خط آهن اصلی Tauem واقع است.
یک خط اتوبوس اختصاصی، ایستگاه راه آهن را به مرکز شهر وصل می کند.Wer Fenweng با ۶۵۰ نفر سکنه، منطقه دیگـــری است که طرح «تعطیلات بدون اتومبیل» در آن اجرا می شود. این منطقه با ۱۸۰۰ جای خواب، سالانه میزبان ۱۹۰ هزار توریست با اقامت یک شبه است.این مکــان خط آهن اختصاصی ندارد و یک سرویس تاکسی تلفنی ۱۴ کیلومتری اطراف را تا ایستگاه Bisho Fshoen پوشش می دهد. یک سرویس کرایه هم با وسایل نقلیه الکتریکی برای ساکنان و توریست هایی که بدون ماشین آمده اند در نظر گرفته شده است.
● شکل گیری پروژه
این طرح پنج ساله از سال ۱۹۹۸ شروع به کار کرد. مقدمه و تدارکات پیش بینی شده در این پروژه حدود هشت میلیون یورو هزینه دربرداشت.برآورد تعداد استقبال و بازدیدها از زمان آغاز به کار این طرح تاکنون، پیشرفت خوبی را نشان می دهد.
به ویژه مکان هایی که در طرح و تعطیلات بدون اتومبیل سهیم هستند، نسبت به دیگر مکان های توریستی، رشد بالاتر و گردشگران بیشتری داشته اند.تعداد مسافران و بازدیدکنندگانی که با قطار به Wer Fenweng آمدند افزایش پیدا کرد و از ۱۶ درصد در سال ۱۹۹۸- ۱۹۹۷ به ۲۵ درصد در سال ۲۰۰۱-۲۰۰۰ افزایش پیدا کرد. در همین مدت تعداد گردشگرانی که با ماشین سفر می کردند از ۷۸ درصد به ۶۶ درصد رسید.
این تغییر روش ۲/۱ میلیون کیلومتر از مسیرهای طی شده با ماشین را کاهش داد یعنی کاهش تولید ۳۷۵ تن CO۲ در حالی که در سایر نواحی افزایش توریست های اتومبیل سوار ادامه پیدا کرد.اما اتریشی ها برای اجرای این طرح دست خالی به میدان نرفتند. آنها تعداد مسیرهای عابران پیاده، پیست های دوچرخه سواری و مکان های گردشی برای افراد پیاده را افزایش دادند.آنها وسایل نقلیه موتوری (ماشین های کرایه ای خصوصی و اشتراکی، مینی بوس هتل ها، وسایل نقلیه باری و...) را با وسایل نقلیه الکتریکی جایگزین کردند و در نهایت حدود پنجاه موتور الکتریکی، سی دوچرخه الکتریکی و پانزده اتومبیل الکتریکی را به کار گرفتند.
اقدامات جدیدی را هم در به کارگیری وسایل حمل و نقل عمومی، سرویس رفت و برگشت به ایستگاه راه آهن، اتوبوس شهری مدرن، اتوبوس ویژه ایستگاه های اسکی و تاکسی های شبانه به کار بستند.مرکز مدیریتی جابه جایی و نقل و انتقال را هم ایجاد کردند که هماهنگی و مدیریت ۲۵ شرکت حمل و نقل را به عهده گرفت.
ایجاد اولین شبکه اطلاع رسانی در مورد مسافرت ها در کشور اتریش و معرفی مجموع وسایل حمل و نقل آماده به کار در استان سالزبورگ و پیوندهای بین المللی با این منطقه یکی دیگر از کارهای زیربنایی بود که آنها انجام دادند.اتریشی ها چند اقدام تشویقی هم در نظر گرفتند و به «توریست های بی ماشین» محصولات «از پیش پرداخت شده» که در بروشورهای مسافران معرفی و قید شده است، ارائه دادند. بازدید رایگان از مکان ها، نمایشگاه های تخصصی گردشگری، تخفیف در مکان های تجاری و ایجاد سفرهای تبلیغی برای پرسنل آژانس های مسافرتی دیگر تشویق های گردشگران «بدون ماشین» بود.
● موفقیت پروژه
بررسی ها نشان می دهد که جایگزینی ۱۰۰ وسیله نقلیه موتوری با ماشین های الکتریکی به طرز قابل توجهی آلودگی هوا، آلودگی های صوتی و انتشار گاز CO۲ را کاهش داد. نتایج به دست آمده از این پروژه از دیدگاه اقتصادی و اجتماعی در مورد کاهش آلودگی های هوایی، صوتی و زیست محیطی نشان می دهد که «گردشگری بدون ماشین» پدیده ای پایدار، جالب و دارای مزیت های فراوان است.
به علاوه موفقیت این پروژه باعث شده قیمت اتومبیل های الکتریکی در مقایسه با اتومبیل های موتوری به سطح قابل دسترسی برسد هرچند قبل از آن برای خرید ماشین های الکتریکی، یارانه پرداخت می شد.
● سفر در کوبا
رفت و آمد در کوبا مساله ای حیاتی است از این رو کوبایی ها پیاده می روند، اتو استاپ می کنند یا در ایستگاه های وسایل نقلیه عمومی صف می بندند.
▪ اتواستاپ (سواری مجانی)؛کوبایی ها به آن botellas می گویند که امکان رفت و آمد بسیار متداولی در کوبا است.
▪ اتوبوس بین شهری؛وسیله رفت و آمد بسیار مطمئن و کارآمدتر از اتواستاپ و در عین حال کم خرج تر از ماشین های کرایه ای. با این حال شبکه اتوبوسرانی بین شهری زیاد گسترده نیست، اتوبوس ها از دسترس همه شهرها دور هستند؛ در واقع فقط چند خط بین شهرهای بزرگ و مکان های توریستی وجود دارد. دو کمپانی بزرگ Astro و Viazul در بازار خطوط داخلی سهیم هستند.
▪ راه آهن؛ شبکه راه آهن هاوانا را به همه شهرهای مهم کشور وصل می کند. با اینکه سیستم راه آهن هر سال گسترش می یابد، قطارها کند و فرسوده هستند و هیچ وقت سر ساعت نمی رسند، به علاوه مملو از مسافر هستند. معمولاً مسافران در طول راه، هر کجا بخواهند سوار و پیاده می شوند و درهای ورود و خروج بسته نمی شوند.
▪ تاکسی؛ تاکسی در پایانه های اتوبوسرانی به وفور یافت می شود. تاکسی های شرکت های رسمی (ترانستور، هاواناتور، کوبا تاکسی که معمولاً زیاد گران نیستند) در مسیرهای طولانی با قیمت هایی کاملاً رقابتی به مسافران سرویس می دهند.
▪ اتومبیل های کرایه ای؛ ماشین کرایه ای بهترین پیشنهاد برای دیدن کشور کوبا است. بی شک گران است ولی اگر تعداد مسافر بیشتر باشد، پول کمتری پرداخت می کنید. کرایه این ماشین ها نیز بنابر نرخ مصوب است.
▪ هواپیما؛ با ارتباط منظم میان شهرهای اصلی کوبا، وسیله مناسبی برای صرفه جویی در وقت به علاوه نرخ عادلانه و معقول است.

محبوب اربابی

منبع : روزنامه شرق