ایلام - استان ایلام

ایلام مهم‌ترین شهرستان استان ایلام است كه در‌ناحیه باختر ایران واقع شده است. سرزمین ایلام‌ با كوهستان های سلسله وار و دشت های پهناور؛ زیستگاه انواع گونه های گیاهی و جانوری است كه چشم اندازهای زیبای طبیعی را در این منطقه به وجود آورده اند. این منطقه كه بر دامنه كوه های خود چشم انداز سبزی از جنگل های بلوط را دارد؛ در بر گیرنده رودخانه ها و آبشارهای زیادی است كه هر یك جاذبه های خاص و مناظر روح پروری را به نمایش می گذارند. ایلام كه از بكر ترین مناطق سرزمین ایران است؛ از قابلیت های برجسته و با ارزشی در زمینه گردشگری طبیعی برخوردار است.
پیشینه تاریخی و باستانی این خطه از ایران سبب شده جاذبه های باارزشی در این منطقه وجود داشته باشد كه نام آن ها یادآور اساتیر افسانه ای ایران باستان است. جاذبه های اجتماعی و فرهنگی ایلام از دیگر زیبایی های منطقه هستند كه بر جاذبه های گردشگری منطقه می افزاید. فصل بهار كه زمان رویش گل های زیبا و وحشی در این خطه است و فصل تابستان با رودخانه های خروشان و آبشارهای زیبا مناسب ترین زمان سفر به ایلام است.
● مکان های دیدنی و تاریخی
سرزمین ایلام با كوهستان های سلسله وار و دشت های پهناور؛ زیستگاه انواع گونه های گیاهی و جانوری است كه چشم اندازهای زیبای طبیعی را در این منطقه به وجود آورده اند. این منطقه كه بر دامنه كوه های خود چشم انداز سبزی از جنگل های بلوط را دارد؛ در بر گیرنده رودخانه ها و آبشارهای زیادی است كه هر یك جاذبه های خاص و مناظر روح پروری را به نمایش می گذارند. ایلام كه از بكر ترین مناطق سرزمین ایران است ؛ از قابلیت های برجسته و با ارزشی در زمینه گردشگری طبیعی برخوردار است.
پیشینه تاریخی و باستانی این خطه از ایران سبب شده جاذبه های باارزشی در این منطقه وجود داشته باشد كه نام آن ها یادآور اساتیر افسانه ای ایران باستان است. جاذبه های اجتماعی و فرهنگی استان ایلام از دیگر زیبایی های منطقه هستند كه بر جاذبه های گردشگری استان می افزاید. فصل بهار كه زمان رویش گل های زیبا و وحشی در این خطه است و فصل تابستان با رودخانه های خروشان و آبشارهای زیبا مناسب ترین زمان سفر به ایلام است.
● صنایع و معادن
بخش صنعت سهم ناچیزی از اشتغال را نسبت به بخش خدمات و كشاورزی به خود اختصاص داده است. صنعت ایلام بیش تر در صنایع خانگی و كارگاهی خلاصه می شود. زمانی منابع معدنی استان منحصر به منابع رسوبی بوده ولی هم اكنون منابع نفت و گاز نیز در این منطقه شناسایی شده است.
ایلام منطقه ای عشایر نشین است و به همین دلیل از صنایع دستی پر رونقی نیز برخوردار است. مهم ترین صنایع دستی این منطقه عبارت اند از: فرش كرك، ابریشم، گلیم گل برجسته، جاجیم، نمد، فرنجی، قتره و صنایع چوبی. از دیگر صنایع دستی ایلام می توان به سیاه چادر، رسن، گیوه كه با توجه به فراوانی مواد اولیه مانند پشم و موی بز تولید آن ها از گذشته های دوررایج بوده, اشاره نمود. ایلام همانند سایر مناطق ایرانی دارای سوغاتی های محلی خاص خود است كه مهم ترین آن ها عبارتند از: سقز محلی (صمغ درخت بنه)، شیرینی بژی بر ساق، ‌شیرینی گمگه، حلوای كله كنجی، روغن حیوانی معروف به روغن كرمانشاهی.
● کشاورزی و دام داری
اقتصاد شهرستان ایلام بر پایه كشاورزی، باغ داری، دام داری و صنایع دستی بنا نهاده شده است. وضع كشاورزی به دلیل آب و هوای مناسب و بارندگی كافی مطلوب است. آب كشاورزی از رودخانه و چاه ژرف تامین می شود و محصولات كشاورزی عبارتند از : گندم، جو، ذرت، صیفی جات، سبزی جات و بنشن. باغداری در منطقه ایلام شامل سیب، گلابی، ‌انار، انگور، هلو و زرد آلو می گردد. دام داری نیز از دیر باز رواج فراوان داشته و از فعالیت های اصلی اهالی روستاها و عشایر و ایلات منطقه به شمار می رود. فرآورده های لبنی، پوست و پشم در حدی است كه علاوه بر تامین نیازهای منطقه مازاد آن به سایر نقاط صادر می شود.
● مشخصات جغرافیایی
شهرستان ایلام مركز استان ایلام است كه در درازای جغرافیایی ۴۶ درجه و ۲۵ دقیقه و پهنای جغرافیایی ۳۳ درجه و ۳۸ دقیقه و بلندی ۱۴۰۱ متری از سطح دریا قرار دارد. شهرستان ایلام از شمال و شمال خاوری به ترتیب به شهرستان های ایوان و شیروان و چرداول، از خاور به شهرستان دره شهر، از جنوب به شهرستان مهران، و از باختر به شهرستان قصرشیرین محدود می گردد. آب و هوا در نقاط مختلف به سبب پستی و بلندی زیاد، ‌گوناگون است و روی هم رفته شهر ایلام دارای آب و هوای معتدل كوهستانی می باشد. متوسط درجه حرارت ۲/۱۵ درجه می باشد. شهر ایلام در دره ای كوهستانی قرار گرفته، دامنه های مشجر و جنگلی انبوه منظره جالب توجهی به آن داده است.
● وجه تسمیه و پیشینه تاریخی
سرزمینی كه اكنون استان ایلام نام دارد، بنا به اسناد تاریخی فراوان، بخشی از كشور عیلام باستان بوده است. این كشور در حدود ۳۰۰۰ سال پیش از میلاد به وجود آمده و تا سال ۶۴۰ پیش از میلاد به حیات اجتماعی خود ادامه داده است.
در این سال، به فرمان آشور بانی پال به خاك و خون كشیده شده و منقرض شده است. از شهرهای این كشور، به اسامی ‹‹شوش›› پایتخت اصلی، ‹‹ماداكتو›› پایتخت تابستانی، اهواز، خایدالو، ماساباتیك و كابیانه اشاره شده است.
در كتیبه های بابلی، عیلام را ‹‹آلامتو›› یا ‹‹آلام›› خوانده اند كه به قولی به معنای كوهستان یا ‹‹كشور طلوع خورشید›› است. مدتی پس از سقوط عیلام، ‌حوزه فرمان روایی آنان به دو منطقه تحت نفوذ پارس ها در خاور و مادها در باختر تقسیم شد.
هر چند مناطق مسكونی زاگرس در دوره هخامنشی جزیی از امپراطوری هخامنشی به شمار می آمده، اما درظاهرارتش هخامنشی برای عبور از زاگرس ناچار به پرداخت باج به كوه نشینان مقتدر آن بوده است.
بنا به نوشته مورخان یونانی، در زمان سلوكیه، ساكنین زاگرس بیش تر اوقات با اقوام مهاجم و بیگانه در نبرد بوده اند. وجود آثار باستانی فراوانی از دوره ساسانی در استان های ایلام و لرستان، نشان می دهد كه این منطقه در آن زمان بسیار آباد و با اهمیت بوده است. اسامی شهرهایی مانند ‹‹ماسبندان››، ‹‹مهرگان كدك››، ‹‹دارشهر››، ‹‹سیمره››، ‹‹اریوخ›› و ‹‹شیروان›› این نظر را تایید می كند. محل دقیق برخی از این شهرها هنوز روشن نشده است. در اواخر دوره ساسانی، خاندان فیروزان بر این سرزمین و خوزستان حكومت داشته اند كه آخرین آن ها پس از شكست در جنگ جولا به دارالخلافه اعزام شده است. بعد از تسخیر ایران به وسیله عرب های مسلمان، احتمال دارد كه این ناحیه جزیی از ایالت كوفه شده و اسامی شهرهای ماسبندان، مهرگان و سیمره معرب شده باشند.
در اواخر قرن چهارم هجری قمری، حسنویه كرد بر لرستان و ایلام فعلی حكومت می كرده است و تا اوایل قرن ششم هجری قمری حكومت این خاندان ادامه داشته است. از سال ۵۷۰ تا ۱۰۰۶ هجری قمری، اتابكان لر بر لرستان و پشتكوه حكومت كرده اند.
آخرین اتابك لر به نام شاهوردی خان را شاه عباس صفوی به قتل رسانده و حسین خان سیلورزی جد والیان ابوقداره را به حكومت لرستان و پشتكوه منصوب كرده است. این خاندان پس از مدتی، مقر حكومت خود را به پشتكوه (ایلام كنونی) منتقل كرده اند و غلام رضا خان والی ابوقداره، آخرین والی پشتكوه پس از كودتای ۱۲۹۹ شمسی به نحوی نسبتا مسالمت آمیز، منطقه تحت حكومت خود را رها كرده و به كشور عراق رفته است.
از سال ۱۳۰۹ شمسی در تقسیمات كشوری، ایلام جزو استان پنجم یعنی كرمانشاه شد. سپس به علت موقعیت مهم سیاسی و مرزی و محرومیت های فراوان به فرمان داری كل تبدیل شد و اكنون یكی از استان های مهم كشورمحسوب می شود.
● شهرهای استان:
دره شهر - دهلران - شیروان چرداول- ابدانان - ایوان - ایلام - مهران. (اطلاعات و آمار مربوط به سال ۱۳۷۵ می باشد).

منبع : شبکه جهانی جام‌جم