جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

انسولین چیست؟


انسولین چیست؟
از آنجایی كه در افراد مبتلا به دیابت نوع ۱، بدن انسولینی نمی سازد، این افراد باید انسولین مورد نیاز خود را به شكل تزریقات روزانه به بدن خود برسانند. در دیابت نوع ۲ كه در آن یا انسولین به مقدار كم ترشح می شود و یا در بدن نسبت به عملكرد آن مقاومت وجود دارد، در اكثر مواقع در طی چند سال پس از تشخیص دیابت نیاز به به انسولین در فرد مبتلا ظاهر می گردد و دیگر روشهای قبلی درمان (مثل قرص های دیابت) قادر به كنترل قند خون نیستند. در دیابت حاملگی نیز باید به منظور كنترل قند خون از انسولین استفاده كرد.
● انواع انسولین
انسولین از نظر منشاء آن به دو نوع كلی حیوانی (گاوی و خوكی) و انسانی تقسیم می شود و از لحاظ تأثیر آن در بدن شامل ۳ دسته "كوتاه اثر"، "متوسط الاثر" و "بلند اثر" است.
● خصوصیات انسولین
تقسیم انسولین به ۳ دسته فوق براساس خصوصیات زیر می باشد:
ـ زمان شروع اثر: زمانی است كه در آن انسولین پس از تزریق شروع به فعالیت می كند.
ـ زمان اوج اثر: زمانی است كه انسولین پس از تزریق به حداكثر فعالیت خود می رسد.
ـ مدت زمان اثر: كل مدت زمان فعال بودن انسولین در بدن است. البته در بخشی از این زمان كه "مدت زمان موثر" نامیده می شود، فعالیت انسولین بیشتر است.
ـ غلظت هر نوع انسولین براساس مقدار واحد انسولین در هر میلی لیتر (سی سی) بیان می شود كه در حال حاضر برای تمامی انواع انسولین ۱۰۰ واحد در هر میلی متر است. در بعضی كشورها هنوز انسولین ۴۰ واحدی هم وجود دارد.
هم اکنون اشکال مختلفی از انسولین های مصنوعی در دنیا وجود دارد. سرعت اثر هر یک از این انسولین ها با یکدیگر متفاوت بوده و بیشتر افراد دیابتی برای کنترل بهتر قند خونشان مجبور به استفاده از بیش از یک نوع انسولین هستند.
انواع مختلف انسولین همانند دوننده های المپیک هستند؛ برخی مانند دونده های دوسرعت هستند و با سرعت مسابقه را آغاز کرده، در طول مسیر با بیشترین سرعت می دوند و زود به نقطه پایان می رسند. برخی هم مثل دونده هایی ماراتن هستند؛ به آرامی شروع می کنند و به مدت طولانی به صورت آرام و یکنواخت به حرکت خود ادامه می دهند. برخی دیگر نیز حالتی بین این دو نوع دارند یعنی نه خیلی سریع اثر می کنند و نه خیلی کند. هیچ یک از این انسولین ها بر یکدیگر برتری ندارند و همه آنها در کنترل بهتر دیابت مؤثر هستند.
▪ انسولین های سریع اثر (Rapid-acting)
سریع الاثر ترین انسولین در این گروه یکی لیسپرو (هومولوگ) ساخت شرکت لیلی (Lilly) و دیگری آسپارت (نووولوگ) ساخت شرکت نووونوردیسک ( Novo Nordisk )هستند. اثر این نوع انسولین حدوداً ۵ دقیقه بعد از تزریق شروع و ۱ ساعت پس از تزریق به بیشترین میزان رسیده و معمولاً تا ۵-۴ ساعت در بدن باقی می ماند. این نوع انسولین برای تزریق قبل از وعده های غذا طراحی شده است. زمانی که غذا در بدن هضم شده و در حال ورود به جریان خون می با شد، انسولین سریع الاثر بیشترین نقش را در انتقال قند حاصل از هضم غذا به درون سلول ها، ایفا می کند.
▪ انسولین های کوتاه اثر (Short-acting)
انسولین کوتاه اثر یا رگولار ( Regular) نیز برای استفاده قبل از وعده های غذا طراحی شده است. با این تفاوت که این نوع انسولین دیرتر از انسولین سریع الاثر، شروع به اثر می کند. بنابر این باید ۴۵-۳۰ دقیقه قبل از غذا این نوع انسولین را تزریق نمایید. این نوع انسولین ۳-۲ ساعت بعد از غذا بیشترین اثر را دارد و حدوداً ۶ ساعت در بدن باقی می ماند. انسولین سریع اثر و انسولین کوتاه اثر هر دو بی رنگ هستند.
▪ انسولین با اثر متوسط( Intermediate-acting)
این نوع انسولین که انسولین NPH را هم شامل می شود، نوعی انسولین است که به دلیل دارا بودن یک ماده خاص در ترکیب آن، جذب انسولین را در بدن کندتر می کند. به همین علت است که این نوع انسولین ظاهری کدر و شیری داشته و پیش از تزریق باید به آرامی آن را تکان داده و مخلوط کنید. این نوع انسولین نسبت به دو نوع انسولین قبلی دیرتر شروع به اثر کرده و مدت زمان بیشتری نیز در بدن باقی می ماند. این نوع انسولین ۴-۲ ساعت بعد از تزریق شروع به اثر کرد، ۱۰-۴ ساعت بعد از تزریق به اوج اثر خود می رسد و تا ۱۶-۱۰ ساعت بعد از تزریق هم در بدن باقی می ماند. اگر شما انسولین با اثر متوسط را صبح تزریق کنید، اثر آن تمام روز در بدن باقی می ماند. این نوع انسولین را می توان با انسولین رگولار مخلوط کنید.
▪ انسولین طولانی اثر (long-acting)
این نوع انسولین به گلارژین( لَنتوس) ویا دِتِمیر( لِوِمیر) معروف است. این نوع انسولین ۴-۲ بعد از تزریق شروع به اثر کرده و ۲۴ ساعت در خون با غلظت یکنواخت باقی می ماند. انسولین گلارژین و دِتِمیر، هردو شفاف بوده و معمولاٌ قبل از خواب تزریق می شوند. برخلاف انسولین NPH ، این انسولین را نمی توان با انواع دیگر انسولین مخلوط کرد.
منبع : روزنامه صدای عدالت


همچنین مشاهده کنید