آنتن فضایی ناسا

این گامی کوچک برای یک مرد و جهشی بزرگ برای بشر است. این پیغام که برای نخستین بار از ماه نشین آپولو ۱۱،توسط نیل آرم استرانگ* در هنگام گام نهادن بر روی سطح ماه به زمین ارسال شد ، بوسیله آنتن ۶۴ متری شبکه ارتباط فراگیر فضایی ناسا* به گوش تمام جهانیان رسید.
این آنتن در طی چهل سال فعالیت خود در زمینه اکتشافات فضایی و ایجاد ارتباط با فضاپیما ها ،کاوشگر های فضایی و مدار گرد ها نقش بسیار حیاتی داشته است.
علاوه بر آن در طی سال ها به عنوان تنها رابط میان فضانوردان در سری ماموریت های ماه نشین آپولو *با و مهندسین ناسا در زمین بوده است.
اما یکی از مهمترین فعالیت های این آنتن، در یافت نخستین تصاویر واضح از سیارات گازی منظومه شمسی، مانند مشتری ،زحل،اورانوس و نپتون و تعدادی از حلقه های دو سیاره زحل و اورانوس که توسط کاوشگر هایی همچون پایونیر،ویجر،گالیله و کاسینی بوده است.
این آنتن در هر ۵ ماموریت اکتشافی مریخ ،مانند مدار گرد های مارس گلو بال سرویر(نقشه بردار مریخ)،مارس ادیسه ،مارس اکسپرس همچنین دو مریخ نورد روح و فرصت و در نهایت مدار گرد اکتشافی مریخ همکاری داشته است.
داستان ساخت این آنتن عظیم فضایی به سال ۱۹۶۳ میلادی باز می گردد ،زمانی که رقابتی بسیار گسترده بین دو قطب قدرتمند فضایی جهان یعنی آمریکا و شوروی آغاز شده بود.
تا آن زمان دانشمندان از آنتن های بسیار کوچکی برای ایجاد ارتباط با ماموریت های خود که بیش از مدار زمین هم پا فراتر نمی گذاشت استفاده می کردند.
با گذشت زمان و پیشرفت روز افزون ماموریت های فضایی به خصوص سری ماموریت های مارینر که هدف آن بررسی سیاره سرخ منظومه شمسی،مریخ بود بیش از پیش نیاز به داشتن تجهیزات ارتباطی گسترده و پیشرفته تر احساس می شد.
بر طبق برنامه ریزی های انجام شده قرار شد آنتی با اندازه ۶۴ متر در یکی از بخش های سه گانه شبکه ارتباط فراگیر فضایی در منطقه ای به نام گلداستون در ایالات متحده ساخته شود.در سال ۱۹۶۳ شرکت رور با قردادی ۱۲ میلیون دلاری از سوی ناسا، مسئولیت ساخت این آنتن عظیم را بر عهده گرفت.
پس از دو سال اجرای پروژه ساخت آزمایش های اولیه به منظور سنجش میزان قابلیت دیش در دریافت سیگنال های ارسالی آغاز شد.
در سال ۱۹۶۶ متخصصین ناسا دهانه آنتن را در جهت کاوشگر مارینر ۴ که پس از گردش پیرامون سیاره سرخ در سال ۱۹۶۵به دلیل نقص و ناتوانی آنتن های کوچک قبلی ارتباطش با زمین قطع شد و به عبارت دیگر در فضا گم شده بود،قرار دادند.
پس از مدتی اولین سیگنال ارسالی فضا پیمای مارینر ۴ توسط آنتن فضایی ناسا دریافت شد.
بعد ها به خاطر یادبود این اتفاق مهم لقب سیاره سرخ یعنی مارس را بر روی آنتن فضایی گلداستون نهادند.
اما نام اصلی یا به عبارت بهتر نام اختصاصی این آنتن فضایی ،ایستگاه ژرف فضایی ۱۴* می باشد.
در نهایت پس از سه ماه آزمایش،تکمیل مراحل نهایی و آموزش سایر پرسنل مرتبط با فعالیت های آنتن فضایی، در سال ۱۹۹۶ به صورت رسمی به عنوان نخستین آنتن ۶۴ متری وابسته به شبکه ارتباط فراگیر فضایی ناسا شروع به کار کرد.
این شبکه شامل امکانات و تجهیزات ارتباطی بسیار گسترده و فراگیر که در بخش های مختلف در سراسر زمین به عرض ۱۲۰ درجه قرار دارد می شود.
این سه منطقه عبارتند از گلداستون در ایالات متحده،مادرید در اسپانیا و کانبرا در استرالیا.
همانطور که زمین به دور محور خود می گردد این مناطق استراتژیک به متخصصینی که وظیفه هدایت ماموریت های فضایی پیرامون منظومه شمسی و یا فراتر ، از زمین را دارند این اجازه را می دهد که با فضاپیماها و یا کاوشگر های فضایی در ارتباط باشند و نحوه پیشرفت ماموریت ها را بررسی کنند.
در اواخر دهه ۱۹۶۰ میلادی تقریبا تمام ماموریت های آپولو با همکاری این آنتن فضایی صورت گرفت .
در پایان ماموریت آپولو ۱۳ ، هنگامی که فضا نوردان در حال بازگشت به زمین بودند ناگهان پیغام تکان دهنده ای تحت عنوان "هوستن ما به مشکل برخوده ایم" تمام و ناظران زمینی را دچار دلهره و اضطراب کرد . در آن شرایط بحرانی ، مهندسین و متخصصین بیش از هر چیز برای بازگشت ایمن کپسول حاوی فضانوردان به زمین نیاز به برقراری ارتباط با آنها داشتند ، در نهایت با کمک آنتن فضایی، فضانوردان توانستند در سلامت کامل بر روی زمین فرود بیایند.
با گذشت زمان، تعداد و گستره ماموریت های اکتشافی ناسا افزایش یافت. به دنبال آن، میزان قابلیت دریافت سیگنال های ارتباطی این آنتن نیز افزایش یافت که همکاری با ماموریت مریخ نشین وایکینگ در اواسط دهه ۱۹۷۰ میلادی، نقطه عطفی در جهت پیشبرد میزان ظرفیت این آنتن است.
سرانجام در سال ۱۹۸۸ میلادی همزمان با ارسال نخستین عکس های فضاپیمای ویجر۲ از سیاره دوردست نپتون، اندازه آنتن به ۷۰ متر گسترش یافت.
امروزه این آنتن فضایی نقش بسیار مهمی در فرایند ارتباطی فضایی ایفا می کند.
علاوه بر آن، از این آنتن در سیستم های پژوهشی راداری در منظومه شمسی و تعیین موقعیت سایر سیارات ، سیارک ها و ستارگان دنباله دار و مسیر حرکتشان استفاده می شود و متخصصین با تحلیل داده ها به بررسی آنها می پردازند .همچنین دانشمندان از این راه می توانند احتمال برخورد اجرام آسمانی با زمین را پیش بینی کنند.
آنتن فضایی ناسا با رادیو تلسکوپ ها و سیستم های بررسی از راه تداخل سنجی و همچنین سایر ایستگاه های شبکه فراگیر ارتباط فضایی در ارتباط است.
علاوه بر موارد فوق در تقابل با سایر ایستگاه ها به اندازه گیری دقیق جهت گیری زمین می پردازند. اطلاعات بدست آمده در این فرایند نقش بسیار مهمی در جهت تعیین زمان و موقعیت مکانی پرتاب فضاپیما ها و سایر کاوشگر ها دارا می باشد.
با توجه به ماموریت های کنونی ناسا و سایر ماموریت هایی که در زمان های آتی به فضا خواهند رفت ،این آنتن فضایی و سایر آنتن های شبکه فراگیر ارتباطی فضایی به همراه سایر متخصصین وابسته به این گروه، سال های بسیار پر مشغله ای در پیش دارند.

تحقیق و ترجمه:سید اسماعیل حسینی مروجی
*(اولین انسانی که بر روی ماه قدم گذاشت)
*(در بین سال های ۱۹۶۷ تا ۱۹۷۲ تعداد ۱۲ فضانورد در طی ماموریت های ماه نشین آپولو بر روی ماه فرود آمدند.)
*(Deep Space Network)
*(Deep Space Network Station ۱۴)
منبع
NASA – forty years of space talk
Carolina Martinez/JPL
Nasa.gov

منبع : آسمان پارس