سه مانع تاسیس صندوق‌های مشاع

صندوق‌های مشاع (MUTUAL FUNDS) ، با هدف جذب نقدینگی و پس‌اندازهای كوچك افراد و به عنوان یكی از ابزارهای مهم مالی، وارد بازارهای سرمایهء جهان شد و مدیریت تخصصی، متنوع‌سازی، سهولت در سرمایه‌گذاری، برخورداری از قابلیت نقدشوندگی مناسب، پایین بودن هزینهء سرمایه‌گذاری، برخورداری از قابلیت نقدشوندگی مناسب، پایین بودن هزینهء سرمایه‌گذاری و محافظت از منافع سرمایه‌گذاران، مهم‌ترین و بارزترین ویژگی‌های این‌گونه صندوق‌ها در بازارهای سرمایهء دنیا به شمار می‌رود.
با وجود تمام مزایای مذكور، به نظر می‌رسد صندوق‌های مشاع در شرایط كنونی قادر نخواهد بود نقش موثری در رشد بازار سرمایهء ما ایفا كنند.برای دستیابی به حداكثر مطلوبیت در صندوق‌های مشاع، باید زمینه و بسترهای لازم برای تاسیس آن‌ها در بازار سرمایه فراهم شود، اما یكی از مهم‌ترین معضلات كنونی در رابطه با این صندوق‌ها، این است كه فاقد هویت قانونی‌هستند. صندوق مشاع، در حقیقت شركتی با سرمایهء شناور است. به طوری كه مدیر صندوق باید بتواند در هر لحظه كه بخواهد، سرمایهء خود را افزایش یا كاهش دهد، این در حالی است كه در قانون تجارت ما، شركت حقوقی با سرمایهء شناور تعریف نشده است.چنانچه صندوق مشاعی با شرایط كنونی تاسیس شود، تنها می‌توان گفت كه سهام‌داران در حكم بستانكاران به كارگزاری‌های مربوطه‌اند.
محدودیت‌هایی نظیر صف‌های خرید و فروش و بسته بودن نمادها، سبب می‌شود تا ارزش خالص دارایی‌های صندوق (NAV) ، غیرقابل اتكا باشد به عبارت دیگر نحوهء محاسبهء ارزش روز دارایی‌های صندوق‌های مشاع با اشكالاتی همراه است; چرا كه با وجود صف‌های خرید، قیمت سهم بالاتر از ارزش ذاتی و در صورت وجود صف‌های فروش، قیمت پایین‌تر از ارزش ذاتی‌اش معامله خواهد شد. همین امر، سبب می‌شود تا ارزش دارایی‌های اعلامی، با احتمال خطا مواجه باشد.
عدم قابلیت نقدشوندگی، به دلیل محدودیت‌های موجود در بازار نیز از دیگر مشكلات و موانع پیش روی تاسیس صندوق‌های مشاع است.
سهام صندوق‌های مشاع باید به گونه‌ای باشد كه تك‌تك سهام‌داران بتوانند در هر زمانی كه تمایل داشته باشند، آن را به فروش برسانند. ضمن آن‌كه، این شرایط باید به گونه‌ای باشد كه چنانچه ۱۰۰ درصد سهام‌داران یك صندوق، جملگی با یكدیگر به كارگزاری مراجعه كرده و قصد فروش سهامشان را داشته باشند، این امكان فراهم شود.
به نظر می‌رسد عدم برخورداری از هویت مستقل قانونی، عدم محاسبهء دقیق NAV و مشكل در راستای نقدشوندگی سهام، سه معضل اساسی تاسیس صندوق‌های مشاع در ایران است و اول باید این سه مشكل برطرف شود سپس اقدام به اجرایی كردن صندوق‌های مشاع در بازار سرمایه بنماییم. اگر صندوق‌های مشاع، پس از فراهم كردن زمینه‌ها و بستر مناسب، در بازار سرمایه فعال شوند، به طور حتم برای سرمایه‌گذارانی كه منابع مادی و دانش پایینی دارند، بهترین گزینهء سرمایه‌گذاری خواهد بود و به دنبال آن، شاهد رونق بیش‌تر بازار سرمایه نیز خواهیم بود.

زینت‌مرادی‌نیا‌
‌مدیرعامل كارگزاری رشد پایدار

منبع : روزنامه سرمایه