سازمانهای اقتصادی

۱) سازمان همکاری اقتصادی ( اکو )
در سال ۱۹۴۶ میلادی « پیمان همکاری و عمران منطقه ای » ( آر سی دی ) بین سه کشور ایران ، ترکیه و پاکستان منعقد شد . اهداف عمده این پیمان همکاری های فنی ، فرهنگی ، اقتصادی و نیز مبادله آزاد کالا ها از طریق انعقاد قرار داد های بازرگانی و بهبود خطوط حمل و نقل هوایی ، زمینی ، دریای بین سه کشور ایران ، ترکیه ، پاکستان و لغو تشریفات روادید عبور در منطقه و کاهش دادن نرخ های حمل ونقل پستی عنوان شده بود البته علاوه بر اهداف مزبور پیمان همکاری و عمران منطقه ای ( آر سی دی ) از اهداف سیاسی و نظامی سنتونیز به طور ضمنی داشته است .
در سال ۱۳۶۳ هجری شمسی اجلاسی درد تهران برگزار شد پس از تجدید نظرهای لازم سازمان همکاری اقتصادی جانشین پیمان آر سی دی شد .
سازمان همكاری اقتصادی ( اكو) در هفتم آذر ماه سال ۱۳۷۱هجری شمسی با الحاق افغانستان و شش كشور آسیای میانه شامل قزاقستان ، قرقیزستان، تاجیكستان، تركمنستان ، ازبكستان و آذربایجان به اعضای بنیانگذار آن یعنی جمهوری اسلامی ایران، پاكستان و تركیه، به یك سازمان مهم همكاری اقتصادی منطقه‌ای تبدیل شد.
سازمان اکو تلاش می کند تا همکاری های اقتصادی را بین ده کشور اسلامی غرب آسیا افزایش دهد. دبیر خانه اکو در تهران است و این سازمان به لحاظ وسعت و جمعیت دومین سازمان همکاری منطقه ای در جهان به شمار می رود و حدود سیصد و پنجاه میلیون نفر را در بر می گیرد.
مساحت تحت پوشش فعالیت سازمان همكاری اقتصادی (اكو) كه از بزرگترین و مهمترین پیمانهای منطقه‌ای به شمار می‌رود، برابر با هفت میلیون و ‪ ‪ ۲۱۱كیلومتر مربع است. پهناورترین كشور عضو این سازمان جمهوری قزاقستان با وسعتی معادل دو میلیون و هفتصد هزار کیلو متر، و ‪ كم وسعت‌ترین آن جمهوری آذربایجان ۸۶ هزار و ۶۰۰ کیلو متر ‪ می‌باشد. جمعیت كل كشورهای عضو اكو حدود ‪ ۴۰۰میلیون نفر است كه پاكستان پرجمعیت -ترین و تركمنستان كم جمعیت‌ترین كشور عضو این سازمان هستند.
● اهداف اكـو :
الف) بالا بردن شرایط توسعه اقتصادی و افزایش سطح استاندارد و كیفیت زندگی در اكثر كشورهای عضو
ب) اتخاذ اقداماتی در جهت تغییر مترقیانه موانع تجاری منطقه اكو و گسترش تجارت درون منطقه‌ای
ج) پیگیری همكاری‌های اقتصادی به منظور تضمین نقش و سهم منطقه اكو در رشد تجارت جهان و اصلاح سیاستهای تجاری ناعادلانه ناشی از شرایط نامطلوب تجارت برای كشورهای در حال توسعه مخصوصاً كشورهای عضو اكو
د) سرعت بخشیدن به توسعه زیرساختهای حمل و نقل و ارتباطات كه دولتهای عضو را به هم و به جهان خارج مرتبط می‌سازد و ...
۲) سازمان تجارت جهانی
WTO یك سازمان بین‌المللی و چندملیتی است؛ که قوانین جهانی تجارت را تنظیم و اختلافات بین اعضا را حل و فصل می‌کند. اعضای سازمان تجارت جهانی کشورهایی هستند که موافقت‌نامه‌های (حدود ۳۰ موافقت‌نامه) این سازمان را امضا کرده‌اند. مقر سازمان تجارت جهانی در ژنو سویس قرار دارد. تا نوامبر ۲۰۰۶، ۱۵۰ کشور عضو این سازمان شده‌اند.
● اهداف سازمان تجارت جهانی
اهدافی که سازمان تجارت جهانی برای خود تعریف کرده‌ است بدین شرح می‌باشد:
▪ ارتقای سطح زندگی
▪ تامین اشتغال کامل در کشورهای عضو
▪ توسعه تولید و تجارت و بهره وری بهینه از منابع جهانی
▪ دستیابی به توسعه پایدار با بهره‌برداری بهینه از منابع
▪ حفظ محیط زیست
▪ افزایش سهم کشورهای در حال توسعه و کمتر توسعه یافته از رشد تجارت بین المللی
● اصول سازمان تجارت جهانی
این سازمان همچنین برای دستیابی به اهداف تعیین شده، اصولی را تدوین کرده‌است که کشورهای عضو می‌بایست به این اصول پایبند باشند و درصورت پایبند نبودن، مجازات‌هایی علیه این کشوهر اعمال می‌شود. مهمترین این اصول عبارتند از ]:
▪ اصل عدم تبعیض و اصل دولت کامله الوداد (MOST FAVORED NATION (MFN) CLAUSE): طبق این اصل، اگر کشوری امتیاز بازرگانی یا تعرفه‌ای را در مورد یکی از کشورهای عضو اعمال نماید، این امتیاز یا تعرفه می‌بایست در مورد تمام شرکای تجاری عضو سازمان تجارت جهانی تعمیم یابد. البته این اصل یک استثنا نیز دارد که به همگرایی‌های اقتصادی مانند اتحادیه‌های گمرکی بین چند کشور مربوط می‌شود. این استثنا بدین معناست که سازمان تجارت جهانی، سایر پیمان‌های تجاری (مانند اتحادیه اروپا یا نفتا) را نیز به رسمیت می‌شناسد.
▪ استفاده از محدودیت‌های غیرتعرفه‌ای در تجارت همچون سهمیه‌بندی و صدور پروانه واردات ممنوع است و کشورها تنها با استفاده از وضع تعرفه‌های گمرکی مجازند از صنایع داخلی حمایت نمایند.
پس از حذف موانع تجاری غیرتعرفه‌ای، کشورها می‌بایست تعرفه‌های گمرکی خود را تثبیت نمایند و به‌تدریج آن را کاهش دهند. البته این اصل نیز در مورد محصولات کشاورزی در کشورهایی که با مشكلات در پرداخت ها مواجه هستند،استثنا قایل شده است.
▪ برای کمک به رقابت محصولات تولیدی در کشورهای در حال توسعه، برقراری نظام تعرفه‌های ترجیحی با هدف اعطای امتیـــازات تجاری به بعضی از فـرآورده‌های این کشورها مجاز است.
▪ کشورها مجاز به انجام هرگونه اقدامی که جنبه فروش زیرقیمت تمام شده (DUMPING) داشته باشد، نیستند.
▪ لازم است کشورها در مورد کالاهای داخلی و وارداتی رفتار کاملا یکسانی داشته باشند.
انجام مشورت در مورد سیاست‌های بازرگانی با دیگر اعضا و حل وفصل اختلافات ناشی از روابط تجاری از طریق مذاکره.