تغذیه و فشار خون

● چگونه فشار خون افزایش پیدا می كند؟
گردش خون، باعث می شود سلول ها همواره مواد مغذی و اكسیژن دریافت نمایند. عمل پمپ كردن قلب باید فشار كافی ایجاد كند تا خون موجود در سرخرگ های اصلی را به سرخرگ های كوچك تر و سرانجام به مویرگ های باریك وارد كند. دستگاه عصبی و كلیه ها با تنظیم اندازه رگ های خونی و تاثر بر عمل پمپ كردن قلب به حفظ فشار خون كمك می كنند، ‌باریك تر شدن رگ های خونی و یا افزایش حجم در جریان باعث می شود قلب فشار بیشتری ایجاد كرده و برای تغذیه بافت ها عمل پمپاژ را با شدت بیشتری انجام دهد. تصلب شرائین باعث باریك و و سفت شدن سرخرگ ها و در نتیج باعث افزایش فشار خون می شود.
● چه عواملی منجر به افزایش فشار خون می شوند؟
بسته به تقاضای بدن، قلب جریان خون را در شریان ها بالا و پایین می برد. ورزش، تشویش و اضطراب می توانند منجر به افزایش موقتی فشار خون شوند. افراد سالم در سنین بین ۳۰-۲۰ سالگی فشار خون ۱۲۰/۸۰ میلی متر جیوه دارند. تقریبا ۱۵ درصد افراد همیشه فشار خون بالا دارند و تنها در پنج درصد افراد مبتلا به پرفشاری خون، این امر ناشی از اختلالاتی مانند بیماری كلیوی، اختلالات هورمونی یا حاملگی می باشد. بیشتر موارد فشار خون بالا از نوع اولیه یا علت ناشناخته است. هفتاد درصد افراد مبتلا به فشار خون بالا، زمینه خانوادگی دارند. چاقی و افزایش وزن معمولا بافشار خون بالا همراه است. این مورد در افراد چاق جوان كمتر از پنجاه درصد و در افراد چاق پیر بیشتر از پنجاه درصد در مقایسه با افراد با وزن طبیعی می باشد.
● فشار خون بالا چه علامتی دارد؟
پر فشاری خون اولیه معمولا علامتی ایجاد نمی كند مگر این كه بسیار بالا رود. فشار خون بالا اغلب به كشنده بی سر و صدا موسوم است چون افراد مبتلا به آن هیچ علامتی احساس نمی كنند، هر چند آسیب های جدی در همان زمان به بدن وارد می شود. علائم رایج می تواند شامل سر درد، درد سینه، تنگی نفس، گر گرفتگی و ... باشد.
فشار خون بالا در درازمدت می تواند آسیب های سخت یا مزمن به قسمت های مختلف بدن وارد نماید. در مغز این امر می تواند باعث خونریزی رگ های خونی و نهایتا منجر به سكته مغزی شود و در كلیه ها می تواند با آسیب به عروق كلیوی موجب نقص كار كلیه ها شود. فشار خون بسیار بالا (فشار خون اورژانسی) ممكن است موجب سر درد، تهوع و استفراغ، تشنج، مشكلات بینایی وعلائم دیگر شود. پرفشاری خون در چشم می تواند به رگ های چشم آسیب زده و در بینایی چشم ها اختلال ایجاد كند.
● آیا می توان از پرفشاری خون پیشگیری كرد؟
پرفشاری خون عللی ارثی و محیطی دارد و توصیه می شود از اوایل عمر با اصلاح شیوه زندگی و پیروی از رژیم غذایی سالم و فعالیت جسمی مداوم در جهت پیشگیری از آن اقدام كرد و تاكید می شود فشار خون همه افراد از سه سالگی به بعد به طور دوره ای اندازه گیری شود. حتی پرفشاری خون خفیف نیز می تواند پرعارضه باشد. پیشگیری و كنترل آن باعث سلامتی و زندگی طولانی تر با كیفیت بهتر می شود.
برای افزایش مصرف پتاسیم توصیه می شود میوه ها، سبزی ها، حبوبات و غلات استفاده شوند. كمبود پتاسیم، باعث ضعف (به خصوص در پاها)، احساس كرخی، گرفتگی ماهیچه ها،‌ ضربان قلب نامنظم، تشنگی بیش از حد و پرادراری شود.
● كلسیم
اكثر مطالعات حاكی از آن است كه ارتباط قابل توجهی میان دریافت كلسیم و بروز فشار خون بالا وجود ندارد. افزایش مصرف فرآورده های شیری و دریافت كلسیم حتی به میزان ۱۵۰۰ میلی گرم در روز نیز تاثیری بر فشار خون افراد مبتلا به پرفشاری خون ندارد. بنابراین می توان گفت كه نقش مكمل كلسیم در پیشگیری از پرفشاری خون هنوز ناشناخته است.
● منیزیم
منیزیم یك عنصر مهم در جلوگیری از انقباض عضلات صاف رگ ها به شمار می رود. از این رو به عنوان گشاد كننده عروق می تواند در تنظیم فشار خون، ایفای نقش كند، در مطالعات متعدد ارتباط مثبتی بین میزان منیزیم دریافتی و جلوگیری از پرفشاری خون گزارش شده است. اما در اكثر مطالعات بالینی، دریافت مكمل منیزیم در اصلاح مشكل پرفشاری خون بی تاثیر بوده است. اطلاعات كافی در خصوص توصیه مصرف مكمل منیزیم به طور روزمره جهت پیشگیری از ابتلا به پرفشاری خون موجود نیست، دریافت مقادیر مناسبی منیزیم از طریق منابع غذایی مثل سبزیجات با برگ سبز تیره، مغزها، حبوبات، نان و غلات سبوس دار و غذاهای دریایی توصیه می شود.
● كاهش میزان مصرف چربی
تاثیر چربی در تصلب شرائین نشان داده شده است، اما اثرات مستقیم چربی بر فشار خون هنوز قطعی نیست. با این حال، از آن جا كه پر فشاری خون و بیماری های قلبی و عروقی در بیشتر موارد با هم ایجاد می شوند و همچنین كاهش مصرف چربی در كاهش وزن موثر است؛ پس چربی به عنوان یك عامل تغذیه ای در ایجاد بیماری موثر است. در بیشتر موارد یك رژیم با چربی محدود می تواند برای پیشگیری و كنترل پرفشاری خون مناسب باشد.

منبع : مجله خانواده سبز