حرکت به آن سوی دیوار

محمدعلی طالبی که می توان لقب آرام ترین و خونسردترین کارگردان را به او داد با فیلم «دیوار» مسیر تازه یی را در فیلمسازی اش آغاز کرده است.
خط داستانی «دیوار» و نیز فهرست بازیگران فیلم، نشانگر یک تغییر عمده در کارهای «طالبی» است که اشتیاق دیدن و خبردار شدن از فیلم را افزایش می دهد. فیلم، بازیگران حرفه یی دارد و این برای طالبی که در ساخته های قبلی اش - به جز سریال گل پامچال و فیلم خط پایان - کمتر از حضور بازیگران حرفه یی بهره برده است یک جور خرق عادت به شمار می رود. حضور بازیگرانی چون «گلشیفته فراهانی»، «محمد کاسبی» و «آزیتا حاجیان» نشان می دهد که طالبی، شاید با نوعی دیدگاه اصلاحی به کارنامه خودش نگریسته است و همین هم امید را برای دیدن «دیوار» افزایش می دهد.
او در مورد اینکه در این فاصله دو ساله از ساخت آخرین فیلمش چه کار می کرده است می گوید؛ در این مدت مشغول کار کردن روی فیلمنامه «دیوار» بودم که ابتدا با اسم «یک ذره امید» آن را نوشته بودم. کار کردن روی این فیلمنامه واقعاً وقت زیادی از من گرفت چون در حدود سه چهار مرتبه بازنویسی شد که همین حدود یک سال و نیم - دو سال وقت گرفت و فکر می کنم این فیلمنامه یی که جلوی دوربین رفت ورسیون ششم است.
طالبی در مورد اینکه طرح اولیه «دیوار» از کجا آمده است می گوید؛ این بر اساس یک قصه واقعی است. من با مردی مواجه شدم که شغلش موتورسواری بود و دخترش که ۱۳ سال داشت این کار را انجام می داد. وقتی این آدم را دیدم رفتم دنبال این موضوع و تحقیقاتم را شروع کردم و این تحقیقات منجر به این شد که با چند تا مرد دیگر که شغل شان این بود آشنا شدم و دیدم دخترهای آنها هم این کار را می کنند.
بعد مواجه شدم با این مساله که دخترهای آنها با مشکلاتی در این کاری که انجام می دهند مواجه هستند. بنابراین مجموعه اینها تبدیل به یکسری تحقیقات و متن تحقیقی شد و بعد تبدیل به یک سیناپس و فیلمنامه اولیه شد و من این فیلمنامه را ثبت کردم و آن را به وزارت ارشاد دادم و بعد که تصویب شد کار ساخت آن را شروع کردیم.
می پرسم کار تحقیق چقدر طول کشید؟ می گوید؛ از زمانی که من با این آدم ها آشنا شدم حدود پنج شش سال می گذرد و کمی فاصله افتاد چون من در یک شرایطی می خواستم فیلم را بسازم که نشد و مشکلات مختلف پیش آمد ولی بالاخره موفق شدم که فیلم را بسازم.
می پرسم دلیل بازنویسی مکرر فیلمنامه چه بود، پاسخ می دهد؛ برای رسیدن به یک فیلمنامه مطلوب بود. سخت ترین قسمت یک فیلم فیلمنامه اش است و کلاً بیشترین آسیب فیلم های سینمایی ما از فیلمنامه های ضعیف است. ما برای اینکه فیلمنامه جذابی داشته باشیم که بتواند مردم را جذب کند و در عین حال بتواند مسائل اجتماعی را مطرح کند خیلی باید کوشش می کردیم و تحقیقات می کردیم.
واقعاً شاید نزدیک به دو سال من روی این موضوع تحقیق کردم و تعداد زیادی نوار و فیش دادم که الان موجود است. ولی در عین حال همیشه کار پیچیدگی ها و سختی هایش را دارد و به خاطر این تحقیقات بود که نوشتن این فیلمنامه اینقدر طول کشید.
می پرسم همکاری او با هارون یشایایی چطور شکل گرفت با توجه به اینکه مدت ها بود فیلمی تهیه نکرده بود؟ می گوید؛ از طریق آقای محمدمهدی دادگو که فرد موثری در سینمای ایران هستند با آقای یشایایی آشنا شدم. آقای دادگو فیلمنامه من را خواندند و بعد این فضای آشنایی را بین من و آقای یشایایی ایجاد کرد و آقای یشایایی هم به هر حال یک تهیه کننده بسیار باسابقه و خیلی روشنفکر و خوش فکری هستند و همه جوره خیلی کمک کردند برای تولید این فیلم و از هیچ چیزی هم مضایقه نکردند. چون واقعاً هدفش کار فرهنگی است و این به خاطر آن نوع علاقه یی است که ایشان داشتند.
می پرسم آیا گلشیفته، حاجیان و کاسبی انتخاب های اول شما برای نقش های اصلی بودند؟ می گوید؛ دقیقاً بر اساس انتخاب های قبلی مان بودند، چون خانم فراهانی، خانم حاجیان، خانم معصومه میرحسینی، آقای کاسبی و بازیگران دیگری که در این کار داشتیم واقعاً خیلی زحمت کشیدند. تقریباً همه شان کاندیداهای اصلی ما بودند.
می پرسم خودتان این فیلم را در کارنامه تان چطور ارزیابی می کنید؟ می گوید؛ این سومین فیلم من برای بزرگسالان است، من قبلاً دو فیلم «برهوت» و «خط پایان» را برای بزرگسالان ساخته ام. در آن فیلم ها هم بازیگران حرفه یی داشته ام، با خانم معتمدآریا در سریال «گل پامچال» کار کردم، با آقای داود رشیدی و آقای ایرج طهماسب و آقای جبلی کار کردم، این هم یکی از آن فیلم هایی است که با هنرپیشه های حرفه یی کار کرده ام.
می پرسم آیا دیوار به دل تان نشسته است؟ می گوید؛ بله، دقیقاً من همیشه دوست داشتم این فیلم را بسازم و امروز هم که آخرین روز فیلمبرداری است من خیلی خوشحالم که بالاخره موفق شدم این فیلم را بسازم. به رغم همه دیوارهایی که جلوی من بود بالاخره یک راهی پیدا کردم و رفتم آن طرف دیوار.

محمدعلی طالبی

منبع : روزنامه اعتماد