بنزین آزاد ، ضرورتی انکار ناپذیر

سرانجام طرح سهمیه بندی بنزین با تمام نقص ها و کاستی های خود به اجرا درآمد و برخلاف قانون بودجعه سال ۸۶ که دولت را مکلف به ارائه مازاد بنزین مورد نیاز مردم غیر از سهمیه همیشگی کرده بود ، وزرای دولت نهم و شخص رییس جمهور بارها با اشاره به تبعات تورمی و افزایش قیمتهایی که این تصمیم خواهد داشت ، عنوان کردند که تا چند ماه آینده خبری از بنزین غیر سهمیه ای و ازاد نیست . این در حالیست که اکثر پمپ بنزینهای پایتخت و به خصوص شهرستانها با انواع و اقسام روشهای مختلف اقدام به فروش بنزین آزاد با قیمتهایی ما بین ۳۰۰ تا ۷۵۰ تومان کرده اند و همچنان بازار کارتهای دزدیه شده و اجاره داده شده و یا خریده شده داغ است . ‏
درست است که در شرایط فعلی که ایران در منطقه و اوضاع بین الملل با آن روبروست ، انتظار می رفت سهمیه بندی بنزین تنها راه چاره در مقابل تهدید به تحریمها و راهی مقابله جویانه در برابر مصرف بی رویه بنزین باشد اما همواره تنها موضوعی که توسط اقتصاد دانان به صورت نگرانی عنوان می شد ، اثارو تبعات تورمی این کار بود که به ناچا رمردم را با افزایشقیمت ۲۰ تومانی بنزین سهمیه بندی شده و بعد از آن افزایش قیمت ۳۰۰ تا ۴۰۰ تومانی و شاید هم بیشتر بنزین غیر سهمیه ای روبرو می ساخت و راهکار دولت برای مواجهه با این موضوع تنها پاک کردن صورت مسئله بود . به گونه ای که رییس جمهور و وزرا را وادار ساخت تا عنوان کنند تا ماههای پایانی سهمیه بندی ۶ ماهه برای سواری های شخصی برنامه ریزی در دولت برای ارائه مازاد بنزین مورد نیاز صورت نخواهد گرفت . ‏
● دولت موظف به ارائه بنزین آزاد
اما آثار و تبعات ارائه نشدن بنزین آزاد غیر از سهمیه چیست ؟ نایب رییس اول كمیسیون اقتصادی مجلس در این خصوص گفت : دولت بر اساس قانون بودجه سال ۸۶ موظف به سهمیه بندی بنزین و ارائه مازاد مورد نیاز مردم است و اینكه گفته می شود دولت می تواند این كار را انجام ندهد ، نوعی عوام فریبی است . ‏
ایرج ندیمی ضمن بیان این مطلب افزود : بر اساس بند واو تبصره ۱۳ دولت موظف به ارائه سهمیه آزاد بنزین شده است و تنها برای تعیین قیمت است كه باید بنا به ‌پیشنهاد ‏سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی كشور و وزارت نفت به ‌تصویب هیأت ‏‏‌وزیران برسد . ‏
وی خاطر نشان كرد : برخی از نمایندگان و وزرای دولت نهم به گونه ای در مصاحبه هایشان رفتار می كنند كه انگار دولت موظف به ارائه بنزین مازاد نبوده و در صورتی كه دلخواهش باشد می تواند به این كار اقدام كند اما این نوعی عوام فریبی سات و بر اساس قانون دولت موظف به ارائه مازاد بنزین مورد نیاز مردم است . ‏
ندیمی گفت : همانطور كه درنامه خود به رییس جمهور نیز اشاره كردم تفسیر دولت در خصوص مكلف نبودن به ارائه سهمیه مازاد مورد نیاز مردم كاملا غیر وارد و غلط است . من خود در كمیسیون تلفیق حضور داشتم و بحثهای صورت گرفته در كمیسیون تلفیق رسیدگی كننده به لایحه بودجه سال ۸۶ نیز نشان داد كه این كار باعث نارضایتی بی‌‏مورددر میان مردم خواهد شد و عدم توجه به این موارد می‌‏تواند موجبات اختلال در اجرا و یا نارضایتی شود.‏
یك عضو كمیسیون انرژی مجلس نیز با بیان اینکه دولت باید به سرعت بنزین با قیمت آزاد به مردم عرضه كند ،گفت: با توجه به مشكلات ایجاد شده برای مردم به خاطر سهمیه‌بندی بنزین، ‌دولت باید به سرعت بنزین با قیمت آزاد به مردم عرضه كند و همچنین در میزان سهمیه‌ بنزین خودروها تجدید نظر كند. ‏
حسین آفریده با بیان این مطلب تصریح كرد: به جای اینكه دولت یكی، دو ماه دیگر اقدام به توزیع بنزین با قیمت آزاد كند، در حال حاضر كه فصل تابستان است و مردم با مشكلات جدی مواجه هستند، بنزین با قیمت آزاد را عرضه كند.‏
وی تأكید كرد: دولت در موضوع بنزین، نگاه بازتری داشته باشد چراكه مردم با گرفتاری‌های جدی روبرو هستند.‏
نماینده‌ مردم شیروان در مجلس در پاسخ به اینكه آیا مجلس درباره مسأله بنزین قصد اتخاذ تصمیم ندارد گفت: در حال حاضر كه مجلس تعطیل است و من نیز از نظر كل نمایندگان اطلاعی ندارم.‏
آفریده درباره بهترین قیمت برای بنزین آزاد، افزود: دولت باید در این باره تصمیم‌گیری كند.‏
محمدحسن استكی نماینده اصفهان نیز با اشاره به اجرای طرح سهمیه بندی بنزین از سوی دولت اظهار داشت: دولتمردان جمهوری اسلامی با اجرای موفق سهمیه بندی بنزین نقشه دشمنان مبنی بر تحریم انرژی در مورد ایران را خنثی كردند. ‏
استکی افزود: همانطوری كه مسئولین كشور از قبل متوجه شده بودند دشمن برخی موارد را كه احتمال آسیب پذیری آن را در داخل احتمال می‌داد بر روی آن نقشه داشت كه طرح كنگره آمریكا برای تحریم انرژی از جمله این موارد است
نماینده اصفهان خاطرنشان كرد: آمریكا وابستگی ما به بنزین را به صورت جدی دیده بود و مثل بقیه كالاها كه به خارج وابسته هستیم مقامات آمریكایی بر روی بنزین برای ضربه زدن به نظام ما حساب باز كرده بودند.‏
وی خاطرنشان كرد: اما دولتمردان ما با هوشیاری پیش دستی كردند و با اجرای طرح سهمیه بندی بنزین، از درصد وابستگی به بنزین وارداتی كاستند.‏
● بنزین آزاد با نرخ ۲۵۰ تومان
استكی گفت: در زمانی كه سهمیه بندی بنزین عملا آغاز شد دشمن تازه شروع به عملیاتی كردن طرح خود برای تحت فشار قرار دادن ایران كرد كه طرح كنگره آمریكا برای تحریم انرژی و بویژه بنزین در این راستا ارزیابی می‌شود.‏
نماینده اصفهان خاطرنشان كرد: سهمیه بندی بنزین با همه فشارها و سختی‌های كه در كوتاه مدت برای مردم ما در پی دارد اما مهمترین اثر مثبت آن كاهش آسیب پذیری در داخل و وابستگی به خارج از كشور است.‏
استكی در پاسخ به این سوال كه راهكار شما برای ارائه قیمت آزاد بنزین چیست؟ گفت: لازمست دولت آماری در این خصوص جمع‌آوری كند چرا كه قرار بود ۵/۲ میلیارد دلار برای اینكار كنار گذاشته شود. دولت باید پس از كسب اطلاعات جامع این ۵/۲ میلیارد دلار را سرشكن كند تا قیمت تمام شده بنزین مشخص شود و آن را اعلام كند.‏
یك عضو كمیسیون صنایع مجلس نیز با بیان اینکه تعلل در تعیین نرخ بنزین آزاد مشكلات بیشتری ایجاد می‌كند، گفت: براساس مصوبه و اختیاراتی كه به دولت داده شده دولت باید سهمیه‌بندی بنزین و نرخ آزاد بنزین را همزمان اعلام می‌كرد كه ما شاهد هستیم با اعلام نشدن نرخ آزاد بنزین مشكلاتی ایجاد شد.‏
وی بیان كرد: در واقع مسائلی مانند سهمیه‌بندی بنزین را‌ههای فراری هم به همراه دارد كه مردم از آن راه‌ها مشكلات خود را حل می‌كنند.‏
این عضوكمیسیون صنایع و معادن مجلس درباره مكانیزم به كارگیری بنزین آزاد گفت: دولت باید نرخی بالاتر از میزان سهمیه‌بندی را برای نرخ آزاد بنزین در نظر بگیرد و در این راستا شغل‌های خاص را مد نظر قرار دهد؛ برای مثال نرخ بنزین آزاد را از ۲۰۰ یا ۲۵۰ تومان آغاز كند و این قیمت را به شكل پلكانی افزایش دهد تا مدیریت و كنترل با هم صورت بگیرد.‏
وی با بیان اینكه سهمیه‌بندی كار جدید وگسترده‌ای بود، گفت: در واقع انجام چنین كاری با اعتراض‌ها و مقاومت‌هایی همراه است و اشكالات زیادی هم دارد كه اشكالات آن باید به مرور براساس اجرای طرح برطرف كنند چون در حال حاضر بسیاری از مسائل پیش‌بینی نشده است.‏
● اعلام نکردن بنزین آزاد خلاف قانون ‏
احمد بزرگیان ، نماینده مردم سبزوار در مجلس نیز گفت: ‌اعلام نكردن نرخ بنزین آزاد خلاف قانون است. ‏
وی ‌افزود: برابر تبصره ۱۱ قانون بودجه تكلیف شده كه دولت باید همزمان با اجرایی سهمیه‌بندی نرخ بنزین آزاد را هم اعلام كند.‏
وی خاطر نشان كرد : نهادهای دولتی و شركت‌های زیر مجموعه ماده ۱۶۰ بر اساس قانون حق استفاده از بنزین یارانه‌ ای را ندارند و دولت باید برای این مجموعه خودروها قیمت آزاد بنزین را اعلام كند . ‏
بزرگیان افزود : با این حال اصرار نمایندگان مجلس در جلسه با اعضای هیات دولت نیز این بوده است كه بنزین آزاد توسط بخش خصوصی و زیر نظر دولت ارائه شود كه هنوز در این مورد تصمیمگیری خاصی نشده است . ‏
این عضو كمیسیون صنایع و معادن مجلس با اشاره به افزایش پلكانی قیمت آزاد بنزین به عنوان مكانیزم به كارگیری آن بیان كرد: وقتی كه قرار باشد بنزین آزاد اعلام كنند باید قیمت تمام شده را هم رعایت كنند چون در این جا دیگر یارانه‌ای در كار نیست و همین موجب بروز مشكلاتی در خصوص یارانه های انرژی خواهد شد و با عث تردید دولت در اجرای این مصوبه شده است . ‏
حق‌شناس عضو كمیسیون برنامه و بودجه مجلس نیز با بیان اینکه دولت باید طبق قانون نرخ بنزین آزاد را اعلام كند تا از شدت نگرانی‌ها كاسته شود، گفت : مطابق بند "و" تبصره ۱۱ قانون بودجه، دولت مكلف بود نرخ آزاد بنزین را تا پایان فروردین ماه اعلام و از ابتدای خرداد سهمیه‌بندی را با نرخ ۱۰۰ تومان اجرایی كند، گفت: متاسفانه دولت هیچ یك از موارد سه گانه را براساس برنامه زمان‌بندی مجلس انجام نداد.‏
عضو هیات رییسه كمیسیون برنامه و بودجه با بیان اینكه از دولت توقع داشتیم هر سه مورد را همزمان اجرا كند، گفت: اگر دولت بنزین آزاد عرضه نكند ممكن است بازار سیاه خرید و فروش كارت سوخت به ویژه كارت سوخت مسافربرهای شخصی، تاكسی‌ها و آژانس‌ها كه از سهمیه بیشتری برخوردارند، رواج یافته و حمل و نقل عمومی مختل شود.‏
نماینده مردم بندرانزلی با بیان این عقیده كه تك نرخی شدن قیمت بنزین موجب به كنار رفتن فضای بازار سیاه است كه قطعا به نفع اقتصاد ملی می‌شود، گفت: مردم نباید با تمام شدن فصل امتحانات مدارس و دانشگاه‌ها برای رفتن به سفر دغدغه سوخت داشته باشند. اعلام شدن هر چه سریع‌تر نرخ آزاد بنزین موجب خروج مردم از فضای دلهره، استرس و نگرانی می‌شود. مردم ساكن در ابرشهرها به ویژه تهران به خوبی می‌دانند كه با تعداد چراغ قرمزهایی كه در سطح خیابان‌هاست سه لیتر بنزین روزانه، كفاف رفتن از مركز به شمال شهر را هم نمی‌دهد.‏
وی افزود: در عوض این حجم سوخت برای روستاها و شهرهای كوچك بیشتر از مقدار مصرف واقعی آنهاست.‏
حق‌شناس در عین حال با احتمال عرضه بنزین آزاد از سوی دولت، گفت: تفاوت نرخ آزاد و سهمیه‌ای بنزین نباید به گونه‌ای باشد كه خودروهای عمومی مثل تاكسی‌ها و آژانس‌ها سهمیه‌شان را در بازار سیاه بفروشند، بعد سراغ بنزین آزاد رفته و نرخ‌های خود را بر آن اساس محاسبه كنند.‏

ایلیا ایرانی

منبع : روزنامه صدای عدالت