تلخ یا شیرین مادر شدن

آیا احساس غم و اندوه می‌‌كنید؟ دیگر از زندگی لذت نمی‌‌برید و چیزهایی كه تا دیروز برای شما جالب و جذاب بودند به نظرتان بیهوده و عبث می‌‌آیند؟ احساس دلواپسی و اضطراب و بی‌ارزش بودن و حتی خشم و گناه وجودتان را فراگرفته‌است؟ تمایل زیادی به گریستن دارید، بی‌حال شده‌اید و احساس رخوت می‌‌كنید؟ در خوابیدن مشكل پیدا كرده‌اید و اشتهایتان تغییر كرده‌است؛ زیاد و یا خیلی كم غذا می‌‌خورید؟.
موارد بالا می‌‌توانند نشانه‌های ابتلا به افسردگی باشند، اگر این علایم چند هفته بعد از وضع حمل در شخص ظاهر شود، به احتمال زیاد او به نوعی از افسردگی به نام «افسردگی بعد از وضع حمل» مبتلا شده‌است.
دكتر «حسین اسدبیگی»، روانشناس، در این مورد می‌‌گوید: افسردگی بعد از زایمان ،یك اختلال خلقی است كه اگرچه ممكن است انواع مختلف افسردگی را دربربگیرد، اما در بیشتر موارد به شكل افسردگی خفیف بروز می‌‌كند.
او در ادامه یادآور می‌‌شود: افسردگی بعد از زایمان در بین ۱۵درصد از زنان بعد از وضع حمل مشاهده می‌‌شود و نیاز است مورد توجه و درمان قرار بگیرد، اما باید توجه كرد زنان بسیاری ممكن است بعد از زایمان احساسات غم و اندوه زودگذری پیدا كنند كه معمولاً بعد از چند روز از بین می‌‌رود و نمی‌‌توان گفت آنها به اختلال افسردگی بعد از زایمان مبتلا شده‌اند و هر نوع احساس غم و اندوهی را نباید دلیلی بر افسردگی دانست.
وی همچنین می‌‌افزاید: براساس تعریف انجمن روانپزشكی آمریكا این نوع افسردگی در طول چهار هفته بعد از زایمان به‌وجود می‌‌آید.
افسردگی را هرگز نباید یك اختلال بی‌اهمیت دانست و نسبت به آن بی‌تفاوت بود این بیماری نه تنها احساس ناخوشایندی برای مادر به همراه دارد، بلكه در نوع رابطه او با نوزاد و همسرش هم تاثیرات منفی زیادی می‌‌گذارد. ‌
● چرا افسرده‌ای؟
برای پیشگیری از هرچیزی ابتدا باید از علل ایجاد آن آگاه شد وبا حذف آنها زندگی سالم‌تر و بهتری را برای خود و خانواده رقم زد. تصورش را بكنید در هفته‌های اول تولد نوزادتان كه باید در زمره بهترین و شیرین‌ترین روزهای زندگی‌ شما باشد، به جای غرق شدن در احساس شیرین مادری گرفتار افسردگی و انواع افكار آزاردهنده و مایوس كننده در مورد خودتان، نوزادتان و زندگی‌تان شوید و یا حتی در مقام پدر به‌جای لبریز شدن از حس پدرانه با افسردگی همسرتان روبه‌رو شوید، چه حسی خواهید داشت؟ به طور حتم هیچ پدر و مادری دوست ندارد زیبایی این لحظات را از دست بدهد، اما چرا دچار افسردگی بعد از زایمان می‌‌شویم و كدام مادران بیشتر از بقیه مستعد ابتلا به آن هستند؟براساس اظهارات دكتر حسین اسدبیگی، در اولین زایمان به‌دلیل بی‌تجربگی مادر در این زمینه و نحوه رویارویی او با شرایط جدید احتمال بروز این افسردگی بیشتر است.
این روانشناس در ادامه می‌‌گوید: افرادی كه سابقه ابتلا به افسردگی دارند، كسانی‌كه وضع حمل دشواری دارند، كسانی كه اختلافات و درگیری‌های خانوادگی دارند و به هر دلیلی با استرس زیادی در زندگی روبه‌رو هستند، مادرانی كه از حمایت‌های اجتماعی برای زایمان خود بی‌بهره‌اند و همچنین كسانی‌كه قبل از زایمان از مشكلات عصبی و روانی رنج می‌‌برند و یا شخصیت ثابتی ندارند، بیش از سایرین در خطر ابتلا به این اختلال خلقی قراردارند. بارداری‌های ناخواسته‌ای كه توام با تاثیر منفی زیادی روی فرد باشد هم می‌‌تواند زمینه‌ ابتلا به افسردگی بعد از زایمان را در مادران فراهم كند.
البته باید توجه داشت كه هر مادری ممكن است به افسردگی بعد از زایمان مبتلا شود و وجود مشكلات بالا لزوما به معنای ابتلای حتمی‌فرد به این اختلال نخواهد بود. تغییرات هورمونی ایجادشده در این دوران و زمان وضع حمل هم می‌‌تواند از دیگر عوامل تاثیر گذار در ابتلا به این نوع افسردگی باشد. در ضمن نباید فراموش كرد، وضع حمل خود به تنهایی می‌تواند فرسوده كننده باشد و برخی اوقات باعث مشكلات جسمی‌مانند درد بعد از عمل سزارین می‌شود. بهبودی بعد از این عمل همیشه به‌راحتی رخ نمی‌‌دهد. تولد نوزادی كه به توجه زیاد نیاز دارد ممكن است باعث شود كه مادر نتواند استراحت كافی كند. اگر او كودكان بزرگ‌تر هم داشته باشد، ممكن است آنها در واكنش به تولد نوزاد جدید از مادر طلب توجه بیشتری بكنند. این وضعیت باعث می‌شود كه مادر خسته‌تر از پیش شود و حتی ممكن است اشتهای او هم تغییر كند و به اندازه كافی غذا نخورد. در چنین وضعیتی ممكن است، به‌ راحتی از نظر جسمی‌فرسوده شود.
برخی از زنان گاه به‌دلیل تغییرات جسمی‌كه پس از وضع حمل در آنها به‌وجود می‌آید حس اعتماد به نفس كمتری پیدا می‌‌كنند و خودشان را كمتر از گذشته جذاب می‌‌ببینند. در عین حال، بسیاری از زنان كه از افسردگی بعد از وضع حمل رنج می‌برند ممكن است توجه ویژه‌ای به ظاهر خود و نوزادشان بكنند تا حس درماندگی‌شان را كه در اثر افسردگی در آنها به‌وجود آمده‌است بپوشانند. تظاهر كردن و خندیدن وقتی كه واقعا چنین احساسی در فرد وجود ندارد می‌تواند، از نظر فیزیكی فرسوده كننده باشد. برای درمان افسردگی بعد از زایمان باید به یك متخصص در این زمینه مراجعه كرد تا مادر با كمك روان درمانی و مشاوره و گاه دارودرمانی به وضعیت گذشته برگردد و با لذتی بیشتر وظیفه خود را به عنوان مادر و همسر انجام دهد.
● مادربزرگ‌ها یاری كنید
نیازهای یك نوزاد تازه متولد شده ممكن است، مادر را در حفظ روابط اجتماعی فعال گذشته با مشكل روبه‌رو كند و حتی می‌‌تواند روی روابط بین پدر و مادر تاثیر بد گذاشته و آنها فرصت كمتری برای باهم بودن، گردش و حتی گفت‌وگو با یكدیگر پیداكنند. در زندگی امروز كه كمتر اتفاق می‌‌افتد زوج‌ها با والدین خود و یا حتی در محلی نزدیك به آنها زندگی كنند، بسیاری از مادران و پدران جوان ممكن است از حمایت‌ها و كمك‌های والدین خود در مراقبت از نوزادشان به اندازه كافی برخوردار نشوند و همین امر گاه این دوره را طاقت‌فرسا و سخت می‌‌كند. حتی گاه كسانی كه خانواده و دوستانشان را در مجاورت خود دارند هم ممكن است، از آنها تقاضای كمك نكنند. این در حالی است كه حفظ ارتباطات اجتماعی قبل از دوران بارداری و همراهی خانواده و دوستان در نگهداری از نوزاد و در میان گذاشتن احساسات با این افراد در جلوگیری از ابتلا به افسردگی بعد از زایمان می‌‌تواند نقش موثری داشته‌ باشد.

منبع : روزنامه تهران امروز