جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

دو راهی جنگ و صلح


دو راهی جنگ و صلح
آیا شینزو آبه می‌تواند قانون اساسی ژاپن را كه ۶۰ سال پیش آمریكایی‌ها نوشتند و از انگلیسی به ژاپنی ترجمه شد تغییر دهد؟ نخست‌وزیر بی‌صبرانه و با نگرانی به انتخابات هفته آینده مجلس مشاوران چشم دوخته است.
این روزها سیاستمداران ژاپنی برای پیروزی در انتخاباتی مبارزه می‌كنند كه سرنوشت مجلس مشاوران را در این كشور مشخص می‌سازد. تا روز رأی‌گیری (۲۹ جولا‌ی) زمان زیادی باقی نمانده است.
دوره نمایندگی مجلس ‌ ۲۴۲‌ نفری مشاوران ژاپن، شش ساله است، اما انتخابات این مجلس به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی شده كه در هر دوره از انتخابات كه هر سه سال برگزار می‌شود، نیمی از نمایندگان انتخاب شوند. به همین خاطر رأی‌گیری هفته آینده برای جایگزینی ‌۱۲۱‌ نماینده‌ای برگزار می‌شود كه دوره نمایندگی آنها ‌ ۲۸‌جولا‌ی به‌پایان می‌رسد.
این اولین آزمون انتخاباتی برای شینزو آبه به‌عنوان نخست وزیر ژاپن محسوب می‌شود. او پاییز گذشته قدرت را در دست گرفت و از آن زمان تاكنون روز به روز از میزان محبوبیتش كاسته شده است. بر اساس آخرین نظرسنجی تلویزیون سراسری ژاپن (ان‌اچ‌كی) ۶۷ ‌درصد از شهروندان ژاپنی در انتخابات ماه جاری مجلس مشاوران این كشور شركت می‌كنند و در این میان اگر به نتایج آخرین نظرسنجی روزنامه <آساهی> اطمینان كنیم باید بپذیریم كه میزان تمایل ژاپنی‌ها به پیروزی حزب دموكراتیك، بزرگترین حزب مخالف دولت ژاپن افزایش یافته است. بر این اساس‌ ۳۲ ‌درصد از شهروندان ژاپنی به حزب دموكراتیك و ۲۰ درصد به حزب حاكم لیبرال دموكراتیك (حزب آبه) رأی خواهند داد. طبق این نظرسنجی، میزان حمایت از دولت نیز به سطح ‌ ۳۰ ‌درصد رسیده و۵۶ درصد مردم از آبه ابراز نارضایتی كرده‌اند. اما به گزارش بی‌بی‌سی، مردم ژاپن در یك مورد به شدت - و با علا‌قه - مراقب اعمال آبه هستند و آن مساله اصلا‌حات در قانون اساسی صلح‌جویانه این كشور است. ‌
قانون اساسی ژاپن را آمریكایی‌ها بیش از ۶۰ سال پیش و پس از اشغال این كشور در پایان جنگ جهانی دوم نوشتند. ‌
آنها با ایده‌های تازه‌ای چون دموكراسی و حقوق زنان بر خاك ژاپن پا گذاشتند و قانون اساسی تازه‌ای برای آنها نوشتند. شاید مهمترین هدف قانون اساسی جدید ژاپن اطمینان پیدا كردن از این مساله بود كه ژاپنی‌ها دیگر هیچگاه دوباره وارد جنگ نخواهند شد.
● این قانون زیادی مبهم است
قانون اساسی ژاپن ابتدا به زبان انگلیسی نوشته و بعدا به ژاپنی ترجمه شد. این شاید مهمترین ویژگی قانون اساسی ژاپن باشد.
پروفسور فیل دینز استاد دانشگاه تمپل در توكیو به خبرنگار بی‌بی‌سی می‌گوید: قانون اساسی ژاپن بسته به نوع دیدگاه شما می‌تواند به صورت‌های مختلفی خوانده شود و شاید به همین خاطر است كه در تمام این ۶۰ سال آن را بازنویسی نكرده‌اند. ‌
دینز اضافه می‌كند: آن دسته از مقامات دولتی ژاپنی كه قانون را از انگلیسی ترجمه كردند، عمدا برای سیاستمداران بعدی فضای مانور گسترده‌ای در نظر گرفتند. ابهام در ترجمه قانون اساسی ژاپن به حدی بود كه سیاستمداران به جای نیاز به بازنگری در خود قانون اساسی، روی تفسیرهای قانون اساسی بازنگری انجام می‌دادند!
این قانون اساسی ۱۰۳۳> ماده و بند دارد. بر اساس ماده ۹۹> ژاپن متعهد شده كه وارد جنگ با كشور دیگری نشود و هیچگاه زمین، دریا یا نیروهای نظامی‌ای را در اختیار نگیرد كه احتمال وقوع جنگ را افزایش دهد. ‌
تارو كونو، یك نماینده مجلس از حزب لیبرال دموكراتیك (‌) LDP می‌گوید: لغات ماده ۹۹> در طول این ۶۰ سال تغییر نكرده است. ‌
حزب لیبرال دموكراتیك در تمام این سال‌ها یكه تاز عرصه سیاسی در ژاپن بوده است. ‌
كونو ادامه می‌دهد: اولین نخست وزیر تحت این قانون اساسی یوشیدا بود كه سیاستمداری محافظه‌كار به حساب می‌آمد. او در اولین روزهای نخست‌وزیری‌اش خطاب به پارلمان ژاپن اعلا‌م كرد كه بر اساس این قانون اساسی دولت ژاپن نمی‌تواند هیچ سربازی در اختیار داشته باشد. ماده ۹۹> تغییر نكرد، اما كویزومی نخست‌وزیر قبلی ژاپن به عراق نیرو فرستاد!
كونو تاكید می‌كند: هر تفسیری می‌توان از این قانون داشت؛ این قانون زیادی مبهم است.
● مایه خجالت
ژاپن در طول ۶ دهه گذشته به‌شمار زیادی از مردان و زنان آموزش نظامی داده است و این روند را پرورش <نیروهای دفاع از خود> نام گذاشته است. ‌
بحث اصلا‌حات در قانون اساسی ژاپن موضوع تقریبا تازه‌ای است و پس از اینكه رهبر حزب لیبرال دموكراتیك از شاخه محافظه‌كار به قدرت رسید مطرح شد. به‌علا‌وه به نظر می‌رسد كه شمار نمایندگان موافق تغییر به حد كافی رسیده است. ‌
بدون شك آبه موضوع بازنگری در قانون اساسی را بهترین راه برای جلب آرای مردم به سمت حزبش قلمداد می‌كند.
دینز می‌گوید: نخست وزیر آبه به آن بخش حزب لیبرال دموكرات ژاپن تعلق دارد كه هیچگاه این قانون را برای ژاپن مناسب نمی‌دانسته‌اند و حتی آن را مایه خجالت توصیف می‌كرده‌اند. پس حركت به سمت اصلا‌حات در قانون اساسی هم ریشه‌ای تاریخی دارد و هم از وضعیت آبه سرچشمه می‌گیرد. اصلا‌حات برگ‌برنده آبه برای جلب نظر مردم است.
● ما از جنگ می‌ترسیم
اگرچه برای تعداد زیادی از ژاپنی‌ها تلا‌ش نخست وزیر برای ترك موضع صلح‌طلبانه همیشگی ژاپن نگران‌كننده است، اما جالب اینجاست وقتی موضع مردم ژاپن را در مورد اصلا‌ح قانون اساسی جویا می‌شویم، سن و سال آنها تاثیری بسزا در نوع پاسخ‌شان دارد. ‌
ایكو میانابه، كه قبل از پایان جنگ جهانی دوم به دنیا آمده، با تغییر قانون اساسی مخالف است. این زن می‌گوید: افرادی مانند من كه در اواسط دهه هفتم زندگی‌شان قرار دارند مخالفت خود را می‌خواهند با هرگونه تغییری در قانون اساسی فریاد بزنند؛ به خصوص با عوض شدن ماده ۹۹.> پسر من ۴۷ سال دارد و فكر نمی‌كنم مجبور باشد به جنگ برود، اما نوه‌هایم چه؟
توشیو تاگیما یك تاجر است كه بعد از شكست ژاپن در سال ۱۹۴۵ به دنیا آمده است. او می‌گوید: وقتی در مدرسه درس می‌خواندیم، همه می‌دانستیم در قانون اساسی‌مان چیزی عجیب وجود دارد. این قانون در حال حاضر نمی‌گذارد ژاپن در امور بین‌المللی تاثیرگذار باشد. من معتقدم قانون اساسی باید اصلا‌ح شود.
● همسایه‌ها مخالف هستند
با این وجود تغییر قانون اساسی در پارلمان، حتی در صورت قدرتمند شدن حزب لیبرال دموكراتیك در مجلس مشاوران پس از انتخابات هفته آینده هم دشوار است. ‌
پروفسور ماساتوشی هوندا از موسسه ملی ژاپن در مطالعات سیاسی می‌گوید: هرگونه تغییر باید به تایید پارلمان و مردم برسد و طبق قانونی كه اخیرا تصویب شد این رفراندوم تا سال ۲۰۱۰ انجام نخواهد شد. ‌
همسایگان ژاپن چطور؟ سیاستمداران در چین و كره‌جنوبی در طول سال‌های پس از جنگ همیشه عناصری كه به اعتقاد آنها میلیتاریسم گذشته ژاپن را می‌ستودند مورد انتقاد قرار داده‌اند. ‌
هوندا می‌گوید: اصلا‌حات باید رخ دهد و همسایگان نباید در این ماجرا دخالت كنند. ما فشار نمی‌خواهیم و نمی‌خواهیم زیادی نگران شرایط بین‌المللی باشیم. ما نمی‌خواهیم زیادی نگران رابطه‌مان با آمریكا باشیم. پیام ما به خارجی‌ها این است: ما را تنها بگذارید، تا راه خودمان را برویم.
اما آیا چینی‌ها و كره جنوبی‌ها به رهبران ژاپن اطمینان دارند؟ آنها در این مورد زیاد صحبت نكرده‌اند و شاید مهمترین دلیل آن این باشد كه تنها در ماه‌های اخیر است كه آبه به صراحت از تغییرات در قانون اساسی صحبت می‌كند. ‌ او به خبرنگاران گفته كه بازنگری در قانون اساسی را، نه به صورتی كلی، كه بند به بند آغاز خواهد كرد و قبل از بحث بر سر ماده <۹> كذایی، حقوق محیط زیست را در قانون جدید قرار خواهد داد. ‌
احتمالا‌ این رویكرد هوشیارانه با هدف كندكردن آتش تیز منتقدان در خارج از كشور صورت می‌گیرد اما نباید فراموش كرد كه هرگونه تغییر در ماده ۹۹> توجه تمام جهان را به خود جلب خواهد كرد. آیا ژاپن با قانون اساسی صلح‌جویانه قبلی خداحافظی می‌كند؟ باید منتظر نتایج انتخابات هفته آینده بمانیم.
ترجمه: كاوه شجاعی
منبع : روزنامه اعتماد ملی


همچنین مشاهده کنید