رودخانه و باغ وبافت کهن در دامنه بینالود

در پهنه گسترده ایران زمین هنوز مناطق بسیاری هست كه زیبایی ها و جاذبه های آن برای بسیاری شناخته شده نیست و تنها تعداد محدودی از جلوه های طبیعی آن برخوردار می شوند.
خراسان رضوی اگرچه یكی از پرجاذبه ترین جلوه های مذهبی و گردشگری را در درون خود دارد، اما به سبب موقعیت جغرافیایی توانسته چهره های گوناگونی از زیبایی های طبیعی را نیز در اقلیم پهناور خود داشته باشد؛ جاذبه های زیبایی كه از چشم بسیاری از گردشگران دور مانده است.
سلسله كوه های بینالود منطقه ای ویژه و سرشار از دیدنی های طبیعی را در حداقل فاصله از مشهد پدید آورده است، با دره های سرسبز و آب و هوایی مطلوب. روستای تاریخی كنگ در دامنه كوه های بینالود و در قسمت جنوبی این رشته كوه، یكی از مناطق زیبایی است كه به دلیل بافت قدیمی خود دارای ارزش های تاریخی و فرهنگی بسیاری است.
رودخانه همیشه پرآب كنگ، درختان سر به فلك كشیده با انواع میوه و آبگیرهای زیبای این منطقه با تابستان های معتدل، گردشگران بسیاری را به سوی خود می خواند.
نام كنگ برگرفته از سرگذشت های به یادگار مانده در این سامان است.
«كنگ» در لغت دو معنا دارد: یكی به معنای پرنده ای قوی پنجه كه در مناطق كوهستانی زندگی می كند ودر دگر معنا به دژ مستحكم تعبیر شده است. كنگ نامی است كه با افسانه های كهن در آمیخته و تسخیر ناپذیری و سخت كوشی مردمان این منطقه كه آن را همچون پرنده ای آزاد از بند هرآنچه تجدد نام گرفته دور نگاه داشته است.
روستای كنگ در ۲۸ كیلومتری غرب مشهد و در ۹ ـ۳۶ عرض جغرافیای و۳ ـ ۵۹ طول جغرافیایی واقع شده است.
این روستا جزئی از بخش طرقبه و از توابع شهر مشهد است و در جوار رودخانه كنگ ساخته شده است.
برای رسیدن به روستای كنگ باید راه آسفالته طرقبه نغندر را پشت سر گذاشت.
بعد از گذشتن از طرقبه و نغندر، نسیم خنكی پهنای صورت را نوازش می دهد و پدیدار شدن درختان سر به فلك كشیده در دامنه كوه و قرار گرفتن خانه های زیبای روستایی كه پشت بام هر یك حیاط دیگر خانه به شمار می آید، چشم انداز بدیعی را به وجود آورده است كه بسیاری از طبیعت دوستان را به سوی خود می خواند.
شیوه استقرار خانه ها با توجه به اقلیم، جهت باد و جهت تابش خورشید در راستای شمال شرقی جنوب غربی است كه صرفه جویی در مصرف انرژی را در پی دارد. این روستا در ارتفاع ۱۸۰۰متری از سطح دریا قرار گرفته و شیب عمومی آن جنوب غربی و شمال شرقی است و میانگین آن حدود ۷ درصد است. كنگ به دلیل وجود كوه های مرتفع، استقرار در كنار رودخانه و عدم وزش بادهای خشك از آب و هوای معتدل و بسیار مطبوعی برخوردار است.
جمعیت روستای كنگ در سرشماری سال ۱۳۸۰ حدود ۸ هزار نفر بوده است كه از این تعداد تنها ۱۴۶۸ نفر در روستا باقی مانده و دیگران به شهرهای اطراف مهاجرت كرده اند. كار و پیشه مردم روستا باغداری، دامداری و فرش بافی است. در كنار این پیشه ها، مشاغلی همچون نجاری و تراشكاری نیز رواج دارد.
به دلیل عدم وجود زمین مسطح و مناسب برای كشاورزی و وجود زمین های شیب دار، اكثراً باغداری و مشاغل وابسته به آن جزو فعالیت های زراعی روستا محسوب می شود.
روستای كنگ شامل ۸ محله شفیعان، محله بابا، ابولون، میان ده (سادات)، زیرده(میران)، هشیمون، سركمر و قلعه نو است.
در هر محله تعدادی ریش سفید و یك نفر به عنوان رئیس ریش سفیدان به نام كدخدا وجود دارد كه حل مشكلات اهالی را بر عهده دارد.
این روستا شامل ۵ طایفه هشیمون، شفیعون، ابیلون، سیرون و سید است. گفته می شود نخستین گروه مهاجران كه به روستای كنگ آمده و هسته اولیه آن را تشكیل داده اند طایفه میرون ها از «میرده» سیستان بودند كه امروزه زابل گفته می شود.
از مكان های مهم مذهبی این روستا مزار شیخ عبدا...است، او از عرفای این دیار است كه در سال ۱۲۶۶ هـ . ق متولد شد و به تحصیل علم و دانش در مشهد، قم و عتبات عالیات پرداخت و در كنگ چشم از دنیا فرو بست.
یكی از رسوم و عقاید ساكنان كنگ روشن كردن شمع در زیر درختی كنار چشمه است كه به روایت اهالی، محل دفن امامزاده ای است و حاجت مردم را برآورده می كند و مردم نذر و نیاز خود را پای این درخت انجام می دهند.
بافت تاریخی، زیبا و اصلی كنگ باعث شده است كه به منظور حفظ ارزش های تاریخی و فرهنگی موجود در این روستا اقداماتی برای مستند سازی آن توسط پایگاه میراث فرهنگی توس انجام گیرد تا جلوه های سنتی این روستای زیبا همچنان حفظ شود و مأمنی باشد برای دوستداران طبیعت و سنت ها.

منبع : روزنامه ایران