عراق پیروز، عراق شکست خورده

پیروزی تیم ملی عراق در بازی های جام ملت های آسیا اتفاقی است جالب و دیدنی که می تواند برای صاحب نظران و مردم شناسان شرق، محل بحث و تحلیل و بررسی باشد. شاید در جهان هیچ یافت نشود آدمی که بویی از انسانیت برده باشد و رنج و محنت عظیم عراقیان را ببیند و از اعماق جان متاثر و متالم نشود.
در این شرایط ناگوار خبر پیروزی تیم ملی این کشور پس از سال ها جنگ و ترور و انفجار و جنازه کشی موجی از شادی و سرور را به میان مردم ماتم زده برد و ضمن اینکه قدرت ورزش و خصوصاً فوتبال را به رخ همگان کشید، امیدها آفرید و شاید یک ملت را به خود آورد. عراقی ها این روزها به همین وسیله احساس «بودن» و همبستگی را در کوچه ها و خیابان های خود حس می کنند و اگر از این احساس شیرین فراتر روند چه بسا به آستانه عقلانیت نزدیک شوند و این هزینه باورنکردنی را که در حال پرداخت کردنش هستند، آخرین هزینه توسعه و رشد خود کنند.
اما پیروزی جالب عراقیان یک روی دیگر سکه هم دارد که نباید بیش از حد متعارف آن مفتونش شوند.
تیم ملی فوتبال عراق نه از اردوهای تدارکاتی آنچنانی برخوردار بود و نه برنامه درازمدتی برای فتح قله های افتخار ورزشی را پشت سر گذاشت. عراقیان خسته از خون و آتش و گلوله در یک رقابت نرم و سالم دیگر به میدان آمدند تا وجهه دیگری از معجزه انسانیت خود را به نمایش بگذارند.
در میدان فوتبال جام ملت های آسیا این احساس متراکم خواستن و زندگی عراقیان بود که منفجر شد و جهانیان را متوجه خود ساخت و اتفاقاً همه ماجرا از خوب تا بد آن در همین نقطه نهفته است. درد و درمان بزرگ ملت های شرق در همین جا است که آشکار می شود. آنان از «احساسی» عمیق و موثر و همه کاره برخوردارند که در جای خود حتی عظمت هم خلق می کند ولی بدی «احساس» این است که چون موجی می آید و می رود و از نهادینه ساختن خوبی ها و پیروزی ها عاجز است. شاید این نکته اغراق آمیز باشد ولی اگر شرقیان پراحساس، «عقلانیت» را هم عجین کار خود کنند چه بسا از اروپاییان پیشی گیرند و با انرژی احساس خود موتور حرکت عقل و تدبیر را به کار اندازند.
تیم فوتبال ایران هم سال ها پیش پس از بازی های متعدد تنها در ۱۰ دقیقه آخر بازی با استرالیا سراسر شور و احساس و هیجان شد و دیدیم که چه کرد و چه سان ناممکن ها را ممکن کرد، آن احساس خوب و مثبت باید می ماند و به وسیله عقل دوراندیش مدیریت می شد ولی نشد و تنها به خاطره یی خوش تبدیل شد. ما در بسیاری از حوزه ها از این درد مزمن شرقی برخورداریم و هنوز نتوانسته ایم از گره خوردن عقل و احساس خود یک زندگی کاملاً باثبات و مدرن و در عین حال اخلاقی و شیرین مهیا سازیم.
به ماجرای پیروزی تیم ملی عراق نگاه کنید که چگونه در اوج شکست، پیروزی می آفریند و چگونه در اوج قدرت، آکنده از شکست است و عیب بزرگ احساسی بودن همین جا است که زندگی را دو قطبی می کند و تعادل آرامش ساز را به همراه نمی آورد.

جعفر گلابی

منبع : روزنامه اعتماد