دهلران نگین درخشان ایلام

نظر به اهمیت گردشگری در ایران و شناسایی مناطق بکر و ناشناخته، از آنجایی که ایران اسلامی دارای جاذبه های فراوان توریستی و گردشگری است امروزه صنعت جهانگردی جایگاه خاصی در اقتصاد کشورها داشته و از اهمیت ویژه ای برخوردار است، به طوری که در بعضی از کشورها درآمد ارزی ناشی از صنعت گردشگری یکی از منابع عمده آنها محسوب می شود.
مبادلات بین المللی گویای آن است که حجم وسیع مبادلات این صنعت در جهان بیش از ۳۰درصد کل مبادلات بین المللی با جریان جهانگردی داخلی آغاز می شود به عبارتی صنعت گردشگری در برنامه های توسعه اقتصادی عمده ترین زیر بخش بازرگانی اعم از داخلی و خارجی است که به توسعه هر سه بخش اقتصاد یعنی صنعت، کشاورزی و خدمات اثرات تعیین کننده ای به صورت مستقیم و غیرمستقیم دارد و به همین خاطر در رشد و توسعه متعادل و توزیع عادلانه درآمدها از جایگاه خاصی برخوردار است. از آنجائی که ایران نسبت به بسیاری از کشورهای جهانی در زمینه جاذبه های طبیعی، فرهنگی، تاریخی، باستانی، اسلامی و هنری مزایایی دارد اما هنوز نتوانسته ایم جایگاه والای خود را چه در زمینه داخلی و چه در زمینه جهانی به دست آورده و توانایی های بالقوه خود را به فعل در آورد.
با نگاهی به تاریخ صنعت فوق در ایران و فراز و نشیب هایی که قبل و بعد از انقلاب اسلامی داشته، رشد و توسعه آن، بطور مداوم دچار تحولاتی شده است که در حال حاضر با ویژگی های مناسبی که گفته شد مورد توجه و نظر قرار گرفته است.علاوه بر آن صنعت جهانگردی نه تنها در بخش توسعه اقتصادی، چرخه ای تولیدی کشورمان را به حرکت در می آورد بلکه در بخش توسعه اجتماعی و فرهنگی نیز تعامل فرهنگی، تقویت و روابط بین المللی، احیای ارزش های اسلامی ایران را فراهم می کند ودر این راه فرصت ابتکار عمل را در جهت احیا و تعالی بعد معنوی و اخلاقی انسانها را در اختیار ما می گذارد، منطقه استان زیبا ودل انگیزایلام یکی از مناطق بکر و ناشناخته علی الخصوص در پایگاه گردشگری منطقه شهرستان دهلران دارای ویژگی خاص است که دراین راستا می توان به سایت گردشگری منطقه آبگرم اشاره نمود که از لحاظ اکو توریسم طبیعی و گردشگری و اهمیت منطقه می توان آنرا به علاقمندان فرهنگ گردشگری معرفی کرد.
● موقعیت تاریخی وجغرافیایی استان ایلام
استان ایلام در محدوده جغرافیایی زاگرس در جنوب غربی کشوراسلامی ایران در فاصله بین استان های لرستان، کرمانشاه، خوزستان و در همسایگی کشور عراق به طول ۴۲۰ کیلومترمرز مشترک قرار دارد.
جائی که اینک در کشور بزرگ ایران، استان ایلام نامیده می شود به عنوان جزئی از سرزمین ایران سرنوشتی مشابه با دیگر قسمت های ایران به ویژه نواحی غربی داشته است.
حکومت باستانی ایلام که در جنوب این منطقه حاکمیت داشت در دوره های اوج قدرت خویش به ایلام کنونی نیز مسلط می شد، سپس آشوریها به عنوان حکومتی سلطه گر حکومت ایلام را نابود کردند و بر صفحات غربی ایران چیره شدند. شاخه ای از آنها به نام مادها در نواحی غربی ایران ساکن شدند که در ابتدا خراج گزار آشور بودند.
ماد ها همواره می کوشیدند که از تسلط آشوری ها رهائی یابند، بدین منظور به رهبری دیااکو حکومت ماد را بنیان نهادند.
این تلاش در زمان فره ورتیش به ثمر نرسید، زیرا فره ورتیش در نبرد با آشورها کشته شد. سرانجام هوخشتره توانست آشوری ها را شکست داده حکومت مستقل و مقتدر ماد را بوجود آورد.
اطلاق نام " ایلام " به این منطقه درسال های اخیر صورت گرفته است. والیان ابوقداره به مناسبت نام حسینقلی خان ابوقداره و حسین آباد می گفتند، اما نام اصلی آن در روزگار گذشته ماسبذان - ماسپندان - یا ماسه بدان بوده است.
ایلامیان از نژاد آسیائی یا زاگرو ایلام که بعضی از دانشمندان نژادشناسی آنان را جزو دسته اقوامی از نژاد و زبان قفقازی یا خزری می دانند و زبان ایشان ازدسته زبانهای پیوندی بوده است.
آنچه در اینجا قابل ذکر است اینکه این مناطق در سال هایی از اوج حکومت ایلامیان جزو حکومت ایلام بوده است و همزمان با آن ها اقوام محلی دیگری چون کاسی ها و گوتی ها نیز می زیسته اند. پس از سقوط ایلامی ها و بیش از آن استان ایلام یکی از مراکز عمده زندگی مادها بود.
وجود اسم هائی مانند ماداکتو - ماهی دشت ( مایشت ) و کوه مانشت اشاراتی است که ما را به واقعیت تاریخی استان رهنمون می کند.
در عهد ساسانیان ایلام جزو سرزمین " پهله: پهلو " یعنی استان بزرگی که بعدا اعراب آنرا جبال نامیدند بود. پهله همان سرزمینی است که پادشاهان اشکانی نخستین پادشاهی را از آنجا آغاز کرده اند. ماسبذان یا ماسه بدان یا ماسپتان، مهرجانقدن جزو آنهاست.
شهرهای مشهور دوره ساسانیان عبارت بودند از سیمره مرکز مهر جانقدق که بعدها دره شهر یا در یا داراشهر نامیده شده است.
شیروان یا سیروان حاکم نشین ایالت ماسبذان. آثار خرابه های شهر سراب کلان شیروان که به قول یکی از محققین شیروان جائی بوده که در آنجا دانشگاه وجود داشته است.
دره شهر و شیروان محل ییلاقی بعضی از امرای عهد ساسانی بود و هنوز آثار شهرهای دژ و حتی تنگ بهرام چوبینه معروف است باقی است.
آخرین فرمانروای عهد ساسانی شاید هرمزان بوده است که بر سیمره مرکز دره شهر حکمرانی می نموده است. درکتاب جغرافیای پیشکوه و پشتکوه نوشته دکتر سکندر امان اللهی از آن نیز نام برده است.
سرزمین ایلام بعد از حمله سپاهیان اسلام، در تقسیمات و تشکیلات اسلامی هنوز هم جزو ایالت جبال یا کوهستان بود. سیمره و شیروان که هر یک از آنها ایالتی بودند جزو حیطه حکومتی و بصره محسوب می شدند. در عصر مغول اراضی پشتکوه و ازطراف خرم آباد را لرکوچک می خواندند.
غلامرضا خان والی که ظاهرا یکی از قدرتمند ترین والیان پشتکوه بوده است در مرکز ایلام به نام حسین آباد مرکز حکومتی خود را بنا گذاشت و سالها آنجا را تا دوره های بعدی حسین آباد والی می نامیدند.
حکام لرستان در دوره های بعدی که همگی از جانب قاجار انتخاب می شدند بیش از نصف سرزمین خود را از دست دادند و حکومت آنها فقط به پشتکوه محدود شد. آخرین والی پشتکوه در سال ۱۳۰۷ شمسی توسط رضاشاه سرکوب و به عراق پناهنده شد و پس از مدتی در همان جا درگذشت. از آن پس با تصویب فرهنگستان ایران حسین آباد به ایلام تغییر نام داد و با تشکیل سلسله پهلوی و گماردن حکام دولتی از قدرت و نفوذ والیان و حکام محلی درایلام کاسته شد.
استان ایلام دارای شهرستان های ایلام، دهلران، شیروان چرداول،ایوان،آبدانان ودره شهر است که نقطه اهمیت توریستی آن مجموعه سایت گردشگری دهلران است. وسعت استان ۱۹۰۶۴ کیلو متر است.
این استان دارای شهرستان های مورداشاره فوق بوده که در دو ضلع جنوبی و شمالی ازیال و دامنه کبیر کوه واقع شده اند.
● موقعیت جغرافیای استان ایلام
استان ایلام همانطورکه اشاره گردید در جنوب غربی کشور اسلامی ایران و در همسایگی استان های کرمانشاه، خوزستان، لرستان و بخش مهمی ازمرز عراق واقع است. این استان دارای جنگل های انبوه در منطقه کوهستانی ایلام، ایوان، شیروان چرداول و ملکشاهی و قسمت هایی از شهرستان های مهران، دهلران وآبدانان است. وجود دره های عمیق و کوهستانی بودن منطقه باعث شده تا ۱۴ رودخانه پرآب استان را درنوردیده وعموما به خاک عراق یا بخشی به استان خوزستان سرازیرشود. رودخانه های سیمره، دوایرج، کنجانچم، میمه، گدارخوش، کنگیر از جمله آن موارد است. جنگل های استان ایلام شامل درختان بلوط، زالزالک، ارجن، کیکم وانواع واریته های دیگر درختی هستند. این استان دارای دشت های وسیعی ازجمله دشت عباس دهلران، دشت مهران، دشت صالح آباد و دشت دره شهر است که به دلیل موقعیت خاص اقلیمی و جغرافیایی از لحاظ کشاورزی ودامپروری حائز اهمیت است. ایجاد سدهای بزرگ آبی و آب بندهای فراوان درمنطقه اهمیت این استان را بالا برده و به همین ترتیب استان از لحاظ دامپروری و دامداری دارای بیشترین دام در منطقه می باشد و هر ساله نیز استان پذیرای گله داران استان های کرمانشاه، همدان و لرستان در فصول ییلاق وقشلاق است. وجود غارهای طبیعی فراوان درمنطقه از جمله غارکنارتاریکه سیوان کوه بدره، غارطلسم ایوان، غارهای کبوترلان زرین آباد، غارخفاش دهلران وغارانفجاری کله جوب ایوان و تعدادی دیگری ازغارهای طبیعی و تاریخی توجه به گردشگری رادرپی داشته است.
● تاریخ و جغرافیای شهرستان دهلران
دهلران در محدوده جغرافیایی جنوب استان ایلام در حد فاصل شهرستان های آبدانان، مهران و اندیمشک در استان خوزستان و مرز عراق واقع است دهلران از نظرآب و هوایی بخشی ازمنطقه گرم و خشک ایران به شمارمی رود. وجود رشته کوه زاگرس درشمال این شهرستان نقش بسیا رمهمی درتنظیم ۸۸۸ آب و هوایی آن به وجود می آورد و باعث می شود که در بعضی از فصل ها هوای آن معتدل شود. حدودا درجه حرارت آن به ۴۸ تا۵۰ درجه سانتیگراد وحداقل درجه حرارت درسردترین روزهای سال بندرت به صفر درجه می رسد، در تابستان به علت گرمای زیاد و شن های روان که درمرز عراق واین منطقه وجود دارد گرد وغبار زیادی در بعضی روزها منطقه را می پوشاند در مناطق کوهپایه هوای آن درتابستان نسبتا معتدل استکه عشایر در آنجا ساکن هستند. مقدار بارندگی کم است و هر سال نسبت به سال دیگر تغییرات دارد. فصل خشک از اردیبهشت تا اواخر مهر ماه است. بارندگی بیشتر در فصل زمستان و از آذر ماه تا اردیبهشت ماه بارندگی وجوددارد.
● مهمترین آثار فرهنگی،تاریخی وتوریستی دهلران عبارتند از:
▪ آ ثار تاریخی
- تپه تاریخی علی کش ومحمد جعفر در نزدیکی موسیان
- تپه های موسیان
- آثار تاریخی چهار طاق سحیه
- تپه کلاته
- تپه های فرخ آباد
- آثارتاریخی میمه آباد
- آثارتاریخی پهله زرین آباد
- آثارچهارتاقی واقع درنزدیکی سیدابراهیم بردی
- آثارقبورباستانی روستای بردی
- آثارتپه تاریخی وجذاب قلعه شیاق یاشیاخ
- آثارپل تاریخی هفتکده زرین آباد
▪ آثار زیارتی
- امامزاده سیداکبر واقع در بخش مرکزی
- امامزاده سید ابراهیم واقع در بخش زرین آباد
-امامزاده ابراهبم قتال
- امامزاده سید حسن فخر الدین در زرین آباد
- امامزاده سیدناصرالدین در زرین آباد
- امامزاده سیدیوسف
- امامزاده سیدعباس (دشت عباس)
▪ آثار طبیعی
۱) چشمه های قیر روان
- تفرجگاه اناران
- تفرجگاه غارخفاش
- تفرجگاه چشمه قیر
- تفرجگاه منطقه کاور
- تفرجگاه حورو کوربا اهمیت اکولوژیکی و گیاه شناسی
- تفرجگاه به منظور برداشت گلهای فصلی نرگس در ایام بهار
- تفرجگاه بیشه دراز
- تفرجگاه هفت کده
- آبشارهای آبکانها
- آبشار منطقه کاور
- غار آبی بیشه دراز
- غارهای کبوتران -غارهای شماره یک وشماره ۲ کبوترلان
۲) چشمه های آبگرم دهلران:
چشمه های آبگرم با خواص درمانی و گوگردی در فاصله ۳ کیلومتری از شهر دهلران در دامنه کوه سیاهکوه ونزدیک به غارخفاش قراردارد. این چشمه آبگرم با دمای حدود ۵۰ درجه سانتیگراد دارای چشمه های بهداشتی آبگرم و استخرهای لجن درمانی بوده که از اهمیت درمانی خاصی برخورداراست.
آب این چشمه ها در طول روز با توجه به انعکاس نورخورشید به صورت هفت رنگ خودرانشان می دهد. از خواص درمانی این چشمه برای رماتیسم، حساسیت، دمل، زخمها وهمچنین شکستگی استخوان و کوفتگی بسیارموثراست. اما کسانی که دچار ناراحتی های قلبی هستند به علت گوگرد زیاد در منطقه باید ازچشمه استفاده نکنند هم اکنون شهرداری تاسیساتی در آنجا احداث نموده است که به خصوص در ایام بهار و زمستان مورد استفاده قرارمی گیرد این چشمه های آبگرم به صورت رودخانه در پایین دشت سرد شده و به نام سرگرو یا سرگراب برای مصارف کشاورزی و گوسفندان استفاده می شود و حتی این تغییر رنگ روزانه آب گرم به صورت یک ضرب المثل محلی در آمده که می گویند افرادی که دارای ماهیت نیستند مانند آب گرم دهلران هستی که روزانه به چند رنگ تغییرمی کند هنوز بررسی علمی و فراگیری درباره آن انجام نشده وهم اکنون حمامی ازسوی شهرداری دهلران احداث گردیده ولی با توجه به این که با روش های علمی انجام نگردیده درحال فرسوده شدن به علت گوگرد زیاد است.
بیشتراوقات به ویژه در هوای معتدل بوی گوگردی این چشمه ها فضای شهر را در برمی گیرد و جریان این آب درجنوب غربی دهلران منطقه شوره زاری را به وجود آورده که پوشیده ازگیاهان گزاست.
این منطقه درسایت گردشگری شهرستان دهلران قراردارد، حتی گل ها و گیاهان منطقه در سایت مربوطه ازشهرستان دهلران تااطراف چشمه های آبگرم از اهمیت خاصی با توجه به وجود آبگرم برخوردار است. این چشمه ها دارای آبی است که با خواص گوگردی از دل زمین می جوشد ودر مسیر رودخانه نیز آب معدنی جریان دارد. سالانه خصوصا در ایام نوروز و زمستان هزاران نفر از اطراف و اکناف و شهرستان ها و استان های همجوار منطقه را مورد بازدید قرار می دهند.
در چند سال گذشته هم با تجهیز آن و سروسامان گرفتن این آبگرم در جذب گردش هر چند اندک اقداماتی مثبت انجام گرفته است. نیاز است دولت به کمک سرمایه گذاران خصوصی ومشتاق و در جهت ایجاد تاسیسات و امکانات رفاهی و تفریحی جهت جذب توریسم خارجی وداخلی ونزدیکی به کشورعراق ازآن استفاده متناسب شود.
۳) غارخفاش
غارخفاش یکی ازپدیده های نادر طبیعی کشور و حتی در بین کشورهای منطقه استکه حدود ۱ کیلومتر از چشمه های آبگرم فاصله دارد.
این غار طبیعی که حدود ۲۶۵ متر طول دارد و دارای استالاکیت ها و استالاکمیت های فراوانی است در این غار ده ها گونه ازخفاش دمدار، خفاش بال پهن وجود دارد ونکته قابل توجه در این غار دو چیز است که بسیارحائز اهمیت است.
الف) فراوانی خفاش دراین غار که تعداد آنها به ده ها هزارمی رسد. این خفاش ها در هنگام غروب از این غار به صورت دسته های بزرگ خارج شده و در این هنگام فضای جالبی رابه وجود می آورند این خفاش ها مسافتی ۳ کیلومتری تا شهر را طی می کنند و در سال های قبل که خانه ها اکثرا گلی و زیاد نبوده در بعضی خانه های قدیمی می ماندند اما هم اکنون بعد از طی مساحت زیادبه غاربرمی گردند.
ب) وجود لایه های فضله حیوانی ناشی ازفضولات خفاش ها که در طول دوران تاریخی که مجموعا روی هم انباشته شده است. البته این نوع فضله به عنوان قوی ترین کود حیوانی در زراعت کشاورزی و سایر موارد مورد توجه قرار گرفته است و مشهور است که در تپه های تاریخی علی کش و محمدجعفرکه توسط هیات باستان شناسی در سال های قبل از انقلاب مورد کاوش واقع شده است از این فضله در بخش کشاورزی استفاده شده است و در تاریخ آمده است که دهلران درکنارتپه علی کش اولین مهد تمدن کشاورزی درغرب فلات ایران است. این غار به عنوان یکی از غارهای مهم ودست نخورده جهان به عنوان اولین غارخفاش و مورد توجه گردشگران و محققان ودانشمندان قرارداشته است.
این غار در سه کیلومتری شمال شرقی شهر دهلران در دامنه کوهی مشرف به دره و چشمه های آب گرم دهلران واقع شده است. این غار به علت زندگی میلیون ها خفاش درداخل آن، به غار خفاش معروف شده است. خفاش های آن از نوع دم دار و بزرگ هستند. این غار دهلیزهای وسیعی دارد که عمق بعضی از قسمت های آن به ۴۰۰ متر می رسد.
غار خفاش دهلران یکی از غارهای تاریخی عصر غارنشینی است که بعدها به زیستگاه خفاش تبدیل شده است.
موضوع مورد توجه این غار وجود توده عظیم و ضخیم فضله خفاش در کف غار است که طی هزاران سال پدید آمده است و کشاورزان از آن برای تقویت زمین های زراعی استفاده می کنند. غار خفاش در فهرست آثار ملی ثبت شده و مورد حفاظت و مراقبت است.
۴) چشمه قیرروان
این چشمه در حد فاصل ۳-۲ کیلومتری در ضلع شرقی چشمه های آبگرم و در فاصله ۴-۲ کیلومتری شهر دهلران قراردارد. این چشمه که دائما قیرتراوش می نماید مخصوصا در ایام تابستان و همزمان با گرمی هوا چشمه آن جریان می یابد و همزمان با آن آب درآن محل جاری می شود.
شاید با این موارد زیادکانی در منطقه و به دلیل وجود نفت و گاز و منبع گوگرد و.... این چشمه از زمین می جوشد و می تواند به عنوان یکی از پدیده های نادر در جهان از این چشمه نام برد. البته در کنار آتشفشان تفتان در بلوچستان، چشمه گل فشان وجود دارد که گل در حالت حباب غل غل می کند و لجن آن دائما در تحرک است. ولی این منطقه کمترحائزاهمیت است که قیر طبیعی به طورفراوان در زمین مسطح جاریست و از دوران تاریخی این نقطه حائز اهمیت بوده است. هنوزآثار ریل آهن که توسط انگلیس ساخته شده است درآن محدوده باقی مانده که نشان ازتوجه به منطقه بوده است.
در فصل تابستان به علت گرمای زیادکه نزدیک به ۴۹ درجه می رسد قیر سراسر منطقه را می پوشاند وحتی باعث می شود احشام و حیوانات وحشی و پرندگان به خاطرآب خوردن در قیر گیر افتاده و از بین می روند در سال ۱۹۱۹ انگلیسی ها که در این منطقه مستقر بودند قیر و نفت این منطقه راجمع آوری کرده و از طریق ریل قطار که هنوز آثار وخرابه های آنها وجود دارد به عراق انتقال می دادند.
۵) غار قلاپیکه (قلعه پوکه)
این غار در نزدیکی مسیر اصلی جاده مهران - دهلران در ارتفاعات انار دهلران واقع شده است. دهانه غار بسیار تنگ و طول دهلیز اول بین ۴۰ تا ۵۰ متر و طول دهلیز دوم پس از طی ۱۹۰ متر به بن بست می رسد. ارتفاع غار حدود ۱۶ متر و مساحت آن با توجه به تالارهای عظیم موجود، حدود دو هزار متراست. درون غارقلاپیکه چاه هایی است که جهت دسترسی به آن باید از وسایل ایمنی و طناب استفاده کرد. برای افراد مبتلا به بیماری قلبی خطرناک است.
۶) غارهای ملک و کبوترلان
این غارها در ارتفاعات کبیرکوه به فاصله چهار کیلومتر از همدیگر در مجاورت روستای آکره بید زرین آباد قرار دارند. طول غار ملک ۳۰۰ متر و طول غار کبوترلان حدود ۴۰۰ متر است. ارتفاع غارها بین ۵ تا ۳۰ متر و دهانه آنها چاه مانند است. در نتیجه حفاری های غیرمجاز، از غار ملک استخوان های استالاکتیت و استالاگمیت های زیبایی دارند.
۷) کوه دینارکوه
دینارکوه در ۲۵ کیلومتری شمال دهلران واقع شده و ارتفاع آن ۱۹۵۵ متراست. این کوه به صورت قوسی از شمال به جنوب کشیده شده و۲ کیلومتر طول دارد ناحیه آبدانان را در دامنه شرقی خود جای داده است.
رودخانه های ده بانه، آب سیول، آب خزینه و آب گل از این کوه سرچشمه می گیرند. این کوه از جنوب شرقی به سیاه کوه متصل می شود و کوه دال دردامنه شمال غربی آن واقع شده است. قله های آن در زمستان برفگیر و مکان قشلاق عشایرمختلفی است
۸) قلعه تاریخی شیاق ( شیاخ )
قلعه یا شهر باستانی شیاخ برفراز تپه ای بین دو رودخانه در تنگ معروف به وویله و در دامنه کوه های تخت پیران در شمال غربی و تخت نیله در شمال شرقی بخش زرین آباد شهرستان دهلران و در نزدیکی روستای بردی، واقع شده است.این قلعه به دوره ساسانی تعلق دارد و چون در نزدیکی بین النهرین قرار داشته به عنوان انبار آذوقه نیز مورد استفاده قرار می گرفته است. بقایای اتاق های قلعه نیز که جهت اسکان فرماندهان و حکمرانان ناحیه استفاده می شده است، هنوز مشهود است.
۹) امامزاده سید فخرالدین
طبق شجره نامه موجود این امامزاده (ع) از نوادگان امام هفتم شیعیان حضرت امام موسی کاظم (ع) است که در روستای زرآب بخش زرین آباد شهرستان دهلران در کنار جاده ایلام به میمه زرین آباد قرار دارد. بنای آن دارای گنبدی ساده است که بیشتر مصالح به کار رفته در آن از سنگ ساخته شده است. این بنا در نهایت سادگی ساخته شده و قدمت آن به درستی مشخص نمی باشد.
۱۰) امامزاده سیدناصرالدین
امامزاده سیدناصرالدین از نوادگان امام هفتم شیعیان حضرت امام موسی کاظم(ع) است. بارگاه ایشان در کنار روستای علی آباد بخش زرین آباد دهلران قرار گرفته ودارای سبک معماری مربوط به دوره قاجار است.
۱۱) بقعه ابراهیم قتال
بقعه ابراهیم قتال در ۳۸ کیلو متری جاده دهلران به مهران بعد از روستای بیشه دراز قرار دارد. این بقعه در سمت چپ جاده و نزدیک مرز ایران و تا جاده اصلی ۱۰ کیلومتر فاصله دارد.ایشان از نوادگان محمد حنفی از فرزندان امام علی(ع) است و دارای شجره نامه به خط عربی است. این زیارتگاه همواره مورد توجه گردشگران و عاشقان زیارت درطول ایام سال علی الخصوص در بهاراست.

منبع : روزنامه مردم سالاری