پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا

جهان یک قطبی ، رؤیای آمریکایی


جهان یک قطبی ، رؤیای آمریکایی
وزرای خارجه و دفاع آمریكا اخیراً به صورت همزمان با سفر به منطقه خاورمیانه اظهارنموده اند كه به دنبال جلوگیری از گسترش نفوذ ایران در منطقه و جهان هستند.
ازطرف دیگر دور سوم مذاكره هیأت های نمایندگی ایران و آمریكا در خصوص مسأله عراق به پایان رسید و پیش ازآن سخنگوی وزارت امورخارجه ایران اظهارداشت برای مذاكرات دور سوم نیاز به ارتقای سطح هیأت نمایندگان نیست. این تحولات سیاسی و مواضع جمهوری اسلامی ایران ناشی از اعتماد به نفس بی نظیر و افزایش توانمندی های سیاسی و اقتصادی و نفوذ ایران در سطح منطقه و جهان است.
از عوامل مهم روند افزایش قدرت و نفوذ ایران درجهان می توان به مواردی مانند برخورداری از موقعیت ممتاز در جغرافیای سیاسی و اقتصادی منطقه خاورمیانه و خلیج فارس، داشتن موقعیت بی نظیر برای حمل و نقل هوایی، زمینی و دریایی و شاهراه اصلی انتقال انرژی در جهان، داشتن ذخایر عظیم نفت و گاز و سایر منابع طبیعی گرانبها، سیاست مقابله با اقدامات سلطه گرایانه قدرت های استعمارگر و بلوك لیبرال سرمایه داری غرب، دستیابی به فناوری های مختلف از جمله فناوری زیستی و انرژی هسته ای و حركت در مسیر رشد و توسعه شتابان اقتصادی، سیاسی و اجتماعی اشاره كرد. علاوه بر اینها، كشور جمهوری اسلامی ایران بزرگترین و پیشرفته ترین نظام مردم سالاری را درجهان دارا می باشد به گونه ای كه توانسته الگوی بسیاری از كشورهای جهان بخصوص در قاره آمریكای لاتین، آفریقا و منطقه خاورمیانه قرارگیرد.
منطقه خاورمیانه به دلیل دارابودن بخش عظیمی از منابع انرژی جهان درمحاسبات سیاسی و اقتصادی قدرت های سلطه گر مانند آمریكا و بلوك سرمایه داری غرب از اهمیت راهبردی برخوردار است. علیرغم پیشرفت انواع فناوری ها در جهان و كشف منابع جدید، وابستگی كشورهای پیشرفته صنعتی به ویژه آمریكا به طور گسترده تری به منابع انرژی خاورمیانه درحال افزایش است. به همین جهت، شاهد حضور نظامی آمریكا و سایر قدرت های هم پیمان آن در منطقه خاورمیانه به منظور تحكیم و توسعه سلطه خود بر این منطقه استراتژیك جهانی هستیم.
باتوجه به رشد اقتصادهای مهم جهانی، مصرف و تقاضای نفت و گاز دنیا همچنان درحال افزایش است و باتوجه به نیاز روزافزون آمریكا و هم پیمانان غربی آن به جریان نفت و گاز خاورمیانه، موقعیت سیاسی، اقتصادی كشور ایران در دنیا از اهمیت بیشتری برخوردار شده است. ایران ازنظر جایگاه جغرافیایی در مركز ثقل ۷۰ درصد ذخایر نفت و ۴۰ درصد منابع گاز جهان قراردارد و خود نیز ۱۱‎/۴ درصد ذخایر اثبات شده نفت جهان و ۱۶ درصد كل ذخایر گاز جهان را دراختیار دارد. بنابراین كشور ایران با این منابع و این موقعیت ژئوپلتیكی می تواند نقش خود را به عنوان یك قدرت مهم و تأثیرگذار در عرصه معادلات اقتصادی، سیاسی منطقه ای و جهانی به خوبی ایفا كرده و ابرقدرت ها را نیز به پذیرش آن وادار نماید كه به نمونه هایی از آن مانند درخواست مذاكره با ایران در جهت حل مشكلات اشغالگران در عراق و افغانستان و همچنین رایزنی در خصوص حل مسأله لبنان و فلسطین، دعوت از ایران برای شركت در اجلاس ها و اتحادیه های مختلف بین المللی، انعقاد قراردادهای بزرگ اقتصادی با كشورهای دنیا و حضور ایران در حل سایر مسائل مهم جهانی می توان اشاره نمود.
پس از فروپاشی جهان كمونیسم و اتحاد جماهیر شوروی سابق، آمریكا به دنبال تحكیم سلطه خود بر دنیا و نقاط استراتژیك آن برآمد و در این راستا با همراهی سایر كشورهای نظام سرمایه داری غرب، ابتدا برنامه انقلاب ها (كودتاهای) مخملی و رنگین در ظاهری فریبنده و به ظاهر مردمی توسط اقلیتی از طرفداران خود در كشورهای اروپای شرقی و كشورهای اتحاد جماهیر شوروی سابق را طراحی و به اجرا درآورند تا سلطه استعمارگرانه خود را به تدریج بر سایر كشورها تحكیم بخشند. پس از موفقیت نسبی در این زمینه، استكبار جهانی به رهبری آمریكا توجه را به سوی كشورهای خاورمیانه سوق داد تا بتواند با تسلط بر منابع نفت و گاز جهان، ضمن منزوی نمودن و محاصره كشورهای چین و روسیه، رهبری دنیا را بر عهده گرفته و جهان تك قطبی را ایجاد نماید.
اما با نگاهی به تجارب تاریخی و روند حوادث، از جمله شكست اسرائیل در جنگ با حزب الله لبنان و شكست طرح خاورمیانه جدید، فرورفتن آمریكا و كشورهای عضو ناتو در باتلاق عراق و افغانستان، پیروزی اسلامگرایان در تركیه، پیروزی سیاستمداران ضدآمریكایی در كشورهای آمریكای لاتین و آفریقا، معكوس شدن روند انقلاب های مخملی و رنگین در دنیا و به زیان آمریكا و متحدانش، می توان دریافت كه آمریكا و جهان لیبرال سرمایه داری غرب همچون گذشته در آینده نیز نخواهند توانست یكه و تنها بر جهان تسلط یابند. قدرت های جهانی مانند چین، روسیه، سایر كشورهای مستقل و ضدنظام سلطه لیبرال سرمایه داری غرب و بالاخره كشور قدرتمند جمهوری اسلامی ایران زیر بار این سلطه نخواهند رفت و به سادگی از سهم خود در شكل گیری جدید جغرافیای سیاسی اقتصادی جهان نخواهند گذشت.
بنابراین در آینده شاهد یك جهان چندقطبی خواهیم بود كه در آن قدرت های جدیدی ظهور خواهند نمود و ایران به یكی از چند قدرت مهم و تعیین كننده در صحنه معادلات سیاسی، اقتصادی جهان در یك دهه آینده تبدیل می گردد. ادامه روند كنونی حوادث و تداوم اقدامات غلط سیاستمداران آمریكایی سبب خواهد شد در آینده از قدرت آمریكا به نحو بارزی كاسته شده و این كشور ناچار به تقسیم قدرت با دیگران خواهد بود و نیز برخی قدرت های درجه اول فعلی جهان سرمایه داری به قدرت های درجه دوم دنیا تبدیل خواهند شد.
دولت جمهوری اسلامی باید ضمن تقویت مواضع سیاسی و اقتصادی خود و توجه ویژه به ارتقای امنیت ملی، تمامی اهداف و حركات آمریكا و متحدانش را در سطح منطقه و جهان زیر نظر قرار داده تا برای مقابله با موقعیت های مختلف، سناریوهای لازم را طراحی نماید. در این راستا ضروری است دولت جمهوری اسلامی ایران همچون گذشته با درایت از موقعیت و برگه های گرانبهای سیاسی، اقتصادی و موقعیت ژئوپلتیكی كه در اختیار دارد، به نحو مطلوب استفاده كرده و دور تازه ای از تحركات سیاسی و اقتصادی را در سطح منطقه خاورمیانه و جهان آغاز كند.
دكتر صادق خلیلیان
معاون وزیر جهادكشاورزی
منبع : روزنامه ایران


همچنین مشاهده کنید