آراسته و تمیز

هیچ زمان برای آموزش نکات بهداشتی خوب و مفید به کودکان نوپایتان زود نیست پس آموزش را با این چهار مهارت اولیه و اصلی آغاز کنید:
اگر کودک ۳ـ۲ ساله‌ای دارید که با او در انجام کارهائی مثل حمام کردن و ... دچار مشکل و درگیری هستید، یک خبر خوش برایتان داریم و آن این است که کودک شما آماده است که نقش بزرگی را در انجام این امور برعهده گیرد! ”ستاکی دی براف“ نویسنده کتاب ”مادر در این مورد می‌گوید:“ در این سن کودکان توانائی این را دارند که کارها و وظایفی کوچک را انجام دهند، و این دقیقاً زمانی است که شما باید نکات بهداشتی را به کودک نوپایتان آموزش دهید چون با انجام این کار حس ”من خودم می‌توانم این کار را انجام دهم“ را در او پرورش داده و می‌توانید از این روح ”من می‌توانم“ نهایت استفاده را برای تثبیت عادات خوب برای سلامتی او تا آخر عمر ببرید. در این‌جا چگونگی انجام این کار توضیح داده شده است:
● شستن دست‌ها
از آن‌جا که بسیاری از کودکان نوپا دائماً انگشتان کثیف خود را در دهانشان می‌گذارند، این دلیل خوبی است برای این‌که آستین‌ها را بالا زده و به کودکتان نشان دهید که چگونه باید از آب و صابون استفاده کند.
● چگونه به او کمک کنید
به کوچولویتان اجازه دهید صابون را بردارد (مثلاً صابون‌های مایع که کف‌دار هستند و یا در ظروف خاصی ریخته شده‌اند که روی آن‌ها با عکسها و تصاویر مورد علاقه کودک تزئین شده است، موارد جذاب‌تری برای کودک هستند.) در کنار سینک دستشوئی یک صندلی کوچک یا یک وسیله پله مانند قرار دهید تا دسترسی او را راحت‌تر کنید. از کودکتان انتظار نداشته باشید که فوراً همه کارها را همان‌طور که مطابق میل شماست انجام دهد. دکتر هاروی کارپ ”مشاور والدین و نیز مؤلف کتاب ”شادترین کودک ساختمان“ می‌گوید: در ابتدا فقط از این خوشحال باشید که او دستانش را خودش خیس کرده!“ ابتدا با درست کردن کف و کفی کردن دست‌ها به او کمک کنید و به او نشان دهید که چه‌طور همه قسمتهای دستانش را از جمله ناخن‌ها و نیز فاصله بین انگشتانش را کاملاً تمیز بشوید. حدود ۲۰ ثانیه طول می‌کشد تا دست‌ها کاملاً تمیز شوند، در طول این مدت برای گذراندن زمان برای کودکتان شعر را بخوانید و در پایان هنگامی‌که کارش تمام شد در خشک کردن دست‌ها کمکش کنید.
● مسواک زدن دندان‌ها
اگر کودکی نوپا دارید که هنگام مسواک زدن دندان‌ها، خمیر‌دندان را می‌خورد مطمئن باشید شما در این مشکل تنها نیستید. ”مارتین دی ویس“ معاون دانشکده جراحی‌های دهان و دندان کلمبیا می‌گوید: ”تا سن ۶ـ۵ سالگی کودکان به تنهائی نمی‌توانند این کار را به‌صورت تمام و کمال انجام دهند، اما از همان موقع شما می‌توانید اصول آن‌را به کودک یاد دهید از جمله مسواک زدن به‌صورت حرکات دورانی.“
● چگونه به او کمک کنید
اطمینان حاصل کنید که مسواک مورد استفاده برای کودکتان مناسب است. مسواک کودک باید سر کوچکی داشته باشد، نرم باشد و نیز دسته بلندی داشته باشد. به‌اندازه یک نخود خمیردندان مخصوص کودکان استفاده کنید چون فلوراید زیاد می‌تواند باعث ناراحتی‌های معده و یا ایجاد لکه‌های سفید روی دندان‌ها شود. اگر کودکتان اسرار کرد که خودش دندان‌هایش را مسواک بزند به او اجازه این کار را بدهید اما بعد از آن خودتان کار مسواک زدن را تکمیل کرده و به پایان برسانید. عمل مسواک زدن را به یک بازی تبدیل کنید مثلا: از او بخواهید دهانش را به اندازه یک ببر باز کند (یا به اندازه یک حیوانی که مورد علاقه‌اش است) سپس دندان‌ها را به‌صورت حرکات دورانی مسواک بزنید به این طریق مسواک زدن هر قسمت یک دقیقه طول می‌کشد.
● حمّام کردن
با وجود این همه وان‌های کوچک و زیبای مخصوص کودکان و نیز اسباب‌بازی‌های پلاستیکی مخصوص حمّام، هیچ جای تعجب نیست که بسیاری از بچه‌ها حمام کردن را وقت بازی بدانند اما کودکان نوپا باید بدانند که برای حمّام کردن و تمیز شدن درون وان قرار گرفته‌اند یه فقط برای بازی و تفریح.
● چگونه به او کمک کنید
مدت زمان حمّام کردن را به دو قسمت تقسیم کنید؛ دقیق اول باید به تمیز شدن اختصاص یابد و در دقایق بعد کودک می‌تواند به بازی بپردازد. اما هم‌چنان هنگامی که او در وان بچه قرار دارد باید مراقبش باشیم و او را کنترل کنیم و هنگامی‌که چیزی می‌خواهد اما دستش به‌ آن نمی‌رسد به او کمک کنیم. در این سن می‌توانید برخی از تکالیف و وظایف را به او آموزش دهید مثلاً شستن پشت گوش‌هایش و یا تمیز کردن زانوهایش. برای بچه‌هائی که علاقه‌مند به حمّام کردن نیستند باید کمی خلاقانه عمل کرد. اگر موفق نمی‌شوید او را با لیف بشوئید، بهتر است یک جفت جوراب کتانی سفید و تمیز را برداشته و آن‌را به دستان کودکتان بپوشانید سپس آن‌ها را صابون زده و اجازه دهید کودک خود را با این لیف جدید خانگی بشوید. هم‌چنین اگر هنگامی‌که در حال شستن موهایش هستید، از اینکه آب به درون چشمهایش برود، ناراحت می‌شود به او اجازه دهید از وسیله‌ای فنجان مانند برای آبکشی موهایش استفاده نماید و یا اینکه چشمهایش را با چشم‌بند خشکی بپوشانید.
● شستن خود در دستشوئی
کودک شما احتمالاً در ۴ـ۳ سالگی نمی‌تواند خود را در دستشوئی بشوید و این وظیفه شماست که مطمئن شوید او این کار را به طور کامل و به درستی انجام می‌دهد.
● چگونه به او کمک کنید
هنگامی که آموزش استفاده از لگن را آغاز می‌کنید، شما باید تنها کسی که اول او را کاملاً تمیز می‌کنید، سپس به او اجازه بدهید که این کار را تمام کند چون این روش آلودگی و کثیفی کمتری به همراه دارد. برای تمیز کردن از یک کهنه نرم یا کاغذ توالت غیر معطر و بدون رایحه و یا فشار آب استفاده کنید و به او نشان دهید که چگونه باید خودش را از سمت جلو به پشت تمیز کند؛ این نکته به‌خصوص در مورد دختران بسیار حائز اهمیت است زیرا تمیز کردن نادرست (به روش غلط) می‌تواند آن‌ها را در معرض خطر ابتلا به عفونتهای ادراری قرار دهد.

مترجم: مونا خاکشور

منبع : ماهنامه کودک