در دفاع از تولید گوشی همراه در داخل

در سال گذشته میلادی (۲۰۰۶) ، یك میلیارد گوشی تلفن همراه توسط شركتهای سازنده ، تولید و به بازار جهانی عرضه گردیده است. در ایران هم اكنون تعداد كاربران تلفن همراه بین ۱۷ تا ۱۹ میلیون نفرگزارش شده كه پیش بینی می شود این رقم بزودی به ۲۶ میلیون نفر برسد.
سال گذشته پیشنهاد تولید گوشی همراه در داخل كشور و همچنین افزایش تعرفه وارداتی موبایل به ۶۰ درصد مطرح گردید و پیگیری ها و اقدامات جدی نیز در این زمینه از سوی وزارت صنایع و معادن بعمل آمد . زمانی كه بحث تولید گوشی موبایل در داخل كشور مطرح شد ، بسیاری از تولیدكنندگان خارجی با توجه به توان بالقوه موجود در كشور به مزیت های ایران اذعان داشتند و مذاكرات با كیفیت مناسبی آغاز شد اما تبلیغات منفی و فشار واردكنندگانی كه منافع خویش را در خطر می دیدند، طرف های خارجی را با تردید مواجه نمود . این تبلیغات بخصوص در مورد افزایش تعرفه گوشی همراه شدت بیشتری داشت . تعرفه واردات گوشی در كشورهای همسایه از جمله پاكستان و هند در حد بالایی است، با تولید گوشی های متنوع داخلی، افزایش تعرفه واردات این محصول در ایران مساله ای مشكل آفرین نیست و اعتراضات صورت گرفته عمدتا از سوی واردكنندگان است زیرا منافع آنها به خطر افتاده است.
هم اكنون كشورهای زیادی از جمله روسیه ، مالزی ، هند و پاكستان اقدام به تولید گوشی تلفن همراه نموده اند. مردم برخی از این كشورها نظیر روسیه با خرید گوشی های تولید داخل موجب توسعه تكنولوژی تولید موبایل در كشور خود گردیده اند. تولید داخلی گوشی تلفن همراه مزایای متعددی به دنبال دارد از جمله :
۱) ایجاد ده ها هزار شغل مستقیم و غیر مستقیم .
۲) اقدامی اساسی جهت ورود ایران به جرگه كشورهای دارای توان مهندسی و تكنولوژیكی در صنایع مخابراتی .
۳) فراهم شدن بستر و زیربناهای لازم جهت توسعه صنایع و تجهیزات الكترونیكی ومخابراتی
۴) افزایش توان فنی و علمی شركتهای تعمیراتی و خدمات جانبی
۵) امكان صادرات به كشورهای همسایه و ایجاد شعبات در این كشورها جهت كسب ارزش افزوده
۶) تولید سرمایه قابل توجه در كشور كه در جهت رشد اقتصاد كشور كارساز می باشد.
اعمال تعرفه بالا برای واردات قطعات گوشی همراه (SKD) از سوی مجلس ، مشكل دیگری است كه بر سر راه تولید داخلی گوشی همراه می باشد . میزان بالای این تعرفه ، سبب خواهد شد تولیدكننده ، هزینه گزافی بابت واردات و مونتاژ تجهیزات پرداخت نماید. مراحل انتقال دانش فنی ساخت تجهیزات پیشرفته به این گونه است كه ابتدا نسبت به مونتاژ اقدام می شود گام دوم ورود به زنجیره تولید شركتهای صاحب نام و گام سوم انتقال تكنولوژی و عمق دادن به انتقال دانش فنی و تولید داخل می باشد كه برنامه فعلی كشور در این راستا می باشد. در مرحله مونتاژ قطعات بصورت SKD وارد می شوند و اگر بنا باشد تعرفه ورود بصورت SKD در مرحله اول بالا باشد از همان ابتدا پروژه با مشكل مواجه خواهد شد و ممكن است ابتر بماند البته تولید كنندگان نباید مدت زیادی در مرحله مونتاژ باقی بماند لذا برای یك سال اول لازم است تعرفه SKD پائین و به مرور افزایش یابد.
نكته مهم دیگری كه لازم است مورد توجه قرار گیرد اینست كه در مرحله مونتاژ كل قطعات از تولید كننندكان خارجی تامین می شود مثلا تامین كنندگان قطعات منفصله موبایل شركت LG برای تولید كننده ایرانی نیز همان قطعات را تولید و ارسال می كند و در ایران آن قطعات سرهم می شود، مرحله بعدی تولید اجزاء منفصله CKD می باشد در این مرحله نیزبنا بر این نیست كه همه قطعات در داخل كشور تولید شود. بخشی از قطعات كه مزیت نسبی تولید آنها در كشور وجود دارد یا تولید آنها منجر به كسب تكنولوژی پیشرفته ای می شود و سرریز آن تكنولوژی در صنایع متنوع دیگر نیاز است در داخل تولید خواهد شد. در مجموع می توان گفت در مرحله تولید اجزاء منفصله نیز ۵۰ تا ۶۰ درصد قطعات در كشور تولید و بقیه از خارج تامین می گردد . تولید برخی قطعات به دلیل اینكه توجیه اقتصادی قابل قبولی ندارند یا تكنولوژی آن در اختیار چند شركت خاص است كه بصورت انبوه تولید می كنند در داخل كشور چندان مورد توجه نیست. مرحله دیگر ورود به زنجیره تامین شركتهای معتبر جهانی است مثلا وقتی ما با شركت LG ارتباط اقتصادی نزدیك داریم و بسیاری از قطعات و تجهیزات برقی و الكترونیكی مورد نیازمان را از این شركت تامین می كنیم و در بحث موبایل نیز بسیاری از قطعات را از شركتهای معتبر خارجی یا واحدهای وابسته با آن تامین می نمائیم ، قدرت چانه زنی جهت ورود به زنجیره تولید چند قطعه را كه از مزیت نسبی برخورداریم خواهیم داشت. مثلا چنانچه در زنجیره تولید چند قطعه پلیمری موبایل قرار گیریم به این معنی است كه اگر LG در سال ۳۰میلیون عدد از آن قطعه را برای كل تولیدات خود نیاز دارد ما می توانیم آن قطعه را تولید نموده و در اختیار آنها قرار دهیم ؛ از این بابت ضمن اینكه اشتغال و درآمد قابل توجهی ایجاد می شود ، نیاز ما به شركت خارجی و نیاز آنها به ما دو طرفه خواهد شد هر چند منطق اجازه نمی دهد هیچ كدام به هم وابسته كامل شویم.
برای شفاف شدن كل مبحث مثال دیگری می زنم شركت سایپا در ایران پراید تولید می كند و به قیمت حدود ۷میلیون تومان می فروشد اما قطعات پراید را شركت های خصوصی قطعه ساز تولید می كنند تعداد و تنوع كاری این شركتها زیاد است شاید حدود ۱۰۰۰شركت، هزینه تمام شده تولید یك خودرو پراید برای سایپا به گونه ای است كه شركت سود بسیار خوبی دارد و هنر شركت این بوده كه كار را به خوبی بین سازندگان خرد و كلان پخش و با كیفیت و در زمان معین جمع نموده و به این ترتیب خودرو قابل رقابتی تولید می نماید. اشتغال بسیار زیادی نیز ایجاد نموده، توان فنی و تكنولوژی كشور را نیز افزایش داده و مزایای دیگر. شركتهای سونی اریكسون، موتورولا، نوكیا ، ال جی و دیگران نیز همین گونه عمل می كنند پس تولید قطعات ، با شركت های كوچك وجمع كردن كار با شركت مادر است كه سود قابل توجهی هم كسب می نماید ، اشتغال مولد ایجاد می كند، توان علمی و تكنولوژی كشور خود را افزایش می دهد و اعتبار جهانی برای خود و كشورش كسب می كند. بحث موبایل نیز تا حدود بسیار زیادی همین گونه است پس ما اگر شركت های مادری داشته باشیم كه كار تولید نهایی موبایل را انجام دهند مزایای عنوان شده را برای خود و كشور كسب خواهند نمود و وقتی به عنوان كشور صادر كننده وارد بازار جهانی شوند ( حتی اگر ۶۰ تا ۷۰ درصد قطعات را از خارج وارد نمایند) حاشیه سود خود را افزایش می دهند، اعتبار جهانی برای كشور كسب می كنند و برای بقا باید نو آوری و خلاقیت داشته باشند كه چنین اجباری موجبات ترقی و پیشرفت علمی را محیا خواهد نمود.
از دیگر ملزومات تولید گوشی همراه در داخل ، تولید نرم افزار است كه البته در این زمینه توان بالقوه مطلوبی در كشور وجود دارد . خدمات پس از فروش گوشی تلفن همراه از جمله دیگر این ملزومات می باشد. با تولید گوشی در شركتهای داخلی و سرریز دانش فنی به شركتهای خدمات جانبی توان تخصصی كشور و خدمات رسانی مطلوب افزایش خواهد یافت.

سید حسین میرافضلی

منبع : سایت الف