وظیفه «حسینی» بودن

امام حسین بن‌علی(ع) یكی از چهارده انسان بری از خطا و گناه از نظر مسلمانان شیعه بوده كه فعل و گفتار و تقریرش برای پیروانش حجت است.
به این معنی كه اگر ما در شرایطی قرار بگیریم بسان شرایط آن امام، وظیفه دینی ماست كه آنگونه رفتار كنیم كه ایشان رفتار كرده است. پس اگر آنچه را كه گفته شد بپذیریم، باید در زندگی امام حسین(ع)كاوش كنیم و رفتارها و سخنان ایشان را در شرایط گوناگون بررسی كنیم تا آنگاه بتوانیم به آن عمل نماییم.
اگر صرفاً به ظاهر آنچه رخ داده است توجه كنیم به نظر می‌رسد چندان كمكی به ما در جهت آنچه گفته شد صورت نگیرد. اما اگر ما آن واقعه‌ای را كه رخ نموده به عنوان حادثه‌ای عظیم در نظر آوریم باید سعی كنیم كه لایه‌های سطحی واقعه را كنار زنیم و سعی كنیم كه جان مطلب- آنچه امام زندگی خویش را متناسب با آن تنظیم كردند- را درك كنیم.
اما زندگی امام حسین(ع) به فرازهای مختلف قابل بخش‌بندی است كه مشهورترین و معمول‌ترین آنها تقسیم آن به پیش از قیام عاشورا و پس از آن است. یا به عبارتی؛ قبل از به خلافت رسیدن یزیدبن معاویه و پس از آن. آنچه از امام حسین (ع) پیش از خلافت یزید و قیام عاشورا در دست است، سخنان اندكی- هر چند بسیار پرمغز- است، اما طبق آنچه گفته شد بیشترین سرمشق‌هایی كه ما در پیش‌رو داریم از افعال حسین‌بن‌علی(ع) است، به ویژه پس از به قدرت رسیدن یزید.
اكثر كتب تاریخی نیز زندگی امام‌حسین(ع) از این دوران به بعد را به طوری مفصل و جزء به جزء نگاشته‌اند كه اگر روش‌شناسی درست تاریخی را در مورد آنها رعایت كنیم می‌توان به حقیقت مطلب نزدیك شد، در صورتی كه غیر از آن می‌توان دچار بسیاری كج فهمی‌ها و انحرافات گردید.
از این‌رو برماست كه نخست با روش‌های به روز، تحقیق تاریخی در زندگانی حسین‌ بن‌علی(ع) را دنبال كنیم تا بتوانیم به عمق گفتارها و افعال ایشان دست یابیم، اما پس از این مرحله باید به فهم آنچه به دست آورده‌ایم اقدام كنیم تا بتوانیم به عنوان الگوهای قابل عمل از آنها پیروی كنیم.
در فهم مواد تاریخی به دست آمده باید همواره این پیش‌فرض‌ها را در ذهن محفوظ داشت كه امام حسین(ع) به گونه‌ای انسانی عمل كرد و آنچه او انجام داده قابلیت آن را دارد كه به وسیله ما نیز الگوبرداری شود- هرچند نه به كمالی كه آن حضرت انجام داد- ما باید وقت خویش را صرف تعیین مصادیق رفتار حسین‌ بن‌علی(ع) در زندگی خویش كنیم.
از آنچه گفته آمد، نباید چنان گمان شود كه جنبه‌های عاطفی قیام عاشورا و زندگانی حسین‌ بن‌علی باید نادیده گرفته شود بلكه چنانكه شهید مطهری در كتاب حماسه حسینی گفته جنبه‌های عاطفی پوسته‌ای بوده برای حفظ هسته. اگر بخواهیم حسین(ع) را درك كنیم باید از جنبه‌های عاطفی آن عبور كنیم و به حسین به عنوان انسانی كه با پشتوانه‌ای الهی دست به عمل زده، بنگریم تا به هسته قیام امام حسین(ع) دست یابیم.
بهترین راه رسیدن به این امر چنین است كه ما در مقابل هر عمل امام حسین(ع) علامت پرسش قرار دهیم و تلاش كنیم كه به آن پاسخ دهیم: چرا امام حسین(ع) در زمان معاویه قیام نكرد؟ چرا آمدن یزید، شرایط را تغییر داد؟ چرا امام علی(ع) در زمان خلفای پیش از خود قیام نكرد؟ چرا امام حسین(ع) آن هنگام كه مشغول زیارت خانه خدا بود، برخلاف معمول زیارت خویش را نیمه كاره رها كرد و به سوی كوفه حركت كرد؟ چرا آن هنگام كه از كشته شدن مسلم آگاه شد و نیز حر راه را بر او بست، باز هم به حركت خویش ادامه داد، یعنی آن هنگام كه می‌دانست دیگر به لحاظ نظامی امید غلبه‌ای نمی‌رود؟
مطرح كردن پرسش‌هایی از این دست و تلاش برای پاسخ دادن به آنها- نه پاسخ‌هایی كه دیگران داده‌اند- و آزمودن مراحلی كه امام حسین(ع) پشت سر گذاشته به نوبه خود می‌تواند در ارتقای معرفت ما نسبت به حسین‌‌بن‌علی(ع) بسیار موثر افتد. اما برخلاف آنچه گفته شد امروزه نه تنها به جنبه‌های فكری و عقلانی قیام عاشورا آن گونه كه شایسته است پرداخته نمی‌شود، بلكه بیش از اندازه بر جنبه‌های عاطفی قیام عاشورا تاكید می‌شود.
● ولادت نور
در روز سوم ماه شعبان سال چهارم هجرت، دومین فرزند برومند حضرت علی و فاطمه، كه درود خدا بر ایشان باد، در خانه وحی و ولایت چشم به جهان گشود. به روزهای اول یا هفتمین روز ولادت با سعادتش، امین وحی الهی، جبرئیل فرود آمد و گفت: سلام خداوند بر تو باد ای رسول خدا، این نوزاد را به نام پسر كوچك هارون (شبیر) كه به عربی (حسین) خوانده می‌شود نام بگذار. چون علی برای تو بسان هارون برای موسی بن عمران است، جز آن كه تو خاتم پیغمبران هستی. و به این ترتیب نام پرعظمت حسین از جانب پروردگار، برای دومین فرزند فاطمه(س) انتخاب شد.
سلمان فارسی می‌گوید: دیدم كه رسول خدا(ص) حسین(ع) را بر زانوی خویش نهاده او را می‌بوسید و می‌فرمود: تو بزرگوار و پسر بزرگوار و پدر بزرگوارانی، تو امام و پسر امام و پدر امامان هستی، تو حجت خدا و پسر حجت خدا و پدر حجتهای خدایی كه نُه نفرند و خاتم ایشان، قائم ایشان (امام زمان «عج») است. انس بن مالك روایت می‌كند: وقتی از پیامبر(ص) پرسیدند كدام یك از اهل بیت خود را بیشتر دوست می‌داری، فرمود: حسن و حسین را. بارها رسول گرامی حسن(ع) و حسین (ع) را به سینه می‌فشرد و آنان را می‌بویید و می‌بوسید.
ابوهریره كه از عمال معاویه و از دشمنان خاندان امامت است، در عین حال اعتراف می‌كند كه: رسول اكرم را دیدم كه حسن و حسین را بر شانه‌های خویش نشانده بود و به سوی ما می‌آمد، وقتی به ما رسید فرمود هر كس این دو فرزندم را دوست بدارد مرا دوست داشته و هر كه با آنان دشمنی ورزد با من دشمنی نموده است.
عالی‌ترین، صمیمی‌ترین و گویاترین رابطه معنوی و ملكوتی بین پیامبر و حسین را می‌توان در این جمله رسول گرامی اسلام(ص) خواند : حسین از من و من از حسینم.

منبع : روزنامه همشهری