چطور درجه حرارت بدن کودک‌تان را اندازه بگیرید؟

تب را در كودكان كم سن و سال، نباید ناچیز شمرد. زمانی كه كودك شما احساس گرما می‌كند و یا به نظر می‌رسد دمای بدنش پائین آمده است، باید دمای بدن وی را اندازه بگیرید.
گرچه این كار، ساده است اما اگر برای اولین بار آن را انجام می‌دهید، ممكن است با سوالاتی ذهن‌تان را مشغول کند: از چه نوع دماسنجی باید استفاده كنیم؟ آیا باید دمای بدن یك كودك زیر دو سال را با همان روشی اندازه گرفت كه دمای بدن كودك پنج ساله را اندازه می گیریم؟
در دوران کودکی‌خودتان والدین شما احتمالاً دمای بدن‌تان را با یك دماسنج شیشه ای - یك لوله باریك دارای یك نوك ظریف گرد كه حاوی جیوه است - اندازه می‌گرفته‌اند.
دماسنج های شیشه ای امروزه به كار نمی‌روند، چرا كه جیوه درون آنها خطراتی برای سلامتی و محیط دارد. آكادمی طب اطفال آمریكا از سال ۲۰۰۱ استفاده از دماسنج‌های شیشه‌ای را ممنوع اعلام كرده است.
اما هنوز بسیاری انواع دماسنج وجود دارند كه می‌توانید از میان آنها انتخاب كنید. كاربرد دماسنج‌های جدید، آسان‌تر بوده و خواندن آنها نیز از دماسنج‌های شیشه‌ای راحت‌تر است.
و مهم‌تر این که نتیجه را به سرعت به شما نشان می‌دهد.
● شیوه اندازه‌گیری درجه حرارت:
▪ بهترین روش، به سن كودك بستگی دارد.
ـ نوزادان:
برای نوزادان كوچك تر از سه ماه، با اندازه‌گیری درجه حرارت زیر بغل شروع كنید. اگر دما بالاتر از ۳۷.۲ درجه سانتی گراد) بود، برای بار دوم درجه حرارت را از طریق مقعد كودك اندازه بگیرید.
اندازه‌گیری درجه حرارت مقعدی دقیق‌تر از درجه حرارت زیر‌بغلی است. درجه حرارت مقعدی بالاتر از ۳۸ درجه سانتی گراد در نوزادان، نیاز به مراجعه فوری به پزشك دارد.
ـ از سه ماهگی تا چهار سالگی:
برای این گروه سنی، پزشكان استفاده از یك دماسنج مقعدی یا دماسنج الكترونیك پستانكی را توصیه می‌كنند. برای كودكان بزرگ تر از سه ماه می توان از دماسنج گوشی استفاده كرد.
ـ از پنج سالگی به بالا:
پس از چهار سالگی، بیشتر كودكان قادر به نگاه داشتن دماسنج دیجیتال دهانی در زیر زبان خود برای كوتاه مدت هستند. زمانی كه كودك به سن مدرسه رسید، پزشكان استفاده از درجه دهانی را ترجیح می‌دهند.
روش های كاربرد با توجه به نوع دماسنج و محل استفاده - دهان، مقعد، زیر بغل یا گوش - متفاوت هستند.
یك قانون كلی برای همه انواع دماسنج و همه محل‌های ذكر شده وجود دارد: هرگز كودك‌تان را با یك دماسنج در دهان، زیر بغل یا مقعد تنها نگذارید. به همین ترتیب شما و نه فرزند‌تان، باید دماسنج گوشی را در دست بگیرید و آن را در محل نگاه دارید.
● زمانی كه باید به پزشك رجوع كنید
گرچه درجه حرارت بالای بدن كودك شما اسباب نگرانی شما را فراهم می‌كند، اما بیشتر كودكان تب را به خوبی تحمل می‌كنند. [علل شایع تب در کودکان]
تب خفیف می‌تواند به بدن در خلاص شدن از عفونت‌های ویروسی كمك كند. اگر حال كودك شما خوب است، مایعات را به اندازه كافی می‌نوشد و به بازی كردن ادامه می‌دهد، دلیلی برای نگرانی وجود ندارد.
از سوی دیگر، اگر کودک بی‌حال است، مرتباً استفراغ می‌كند، یا از سردرد یا دل درد شكایت دارد، بلافاصله به پزشك یا بخش اورژانس مراجعه كنید.[موارد مراجعه به دکتر]
همچنین در صورتی كه تب او به داروهای معمول پاسخ نمی‌دهد و یا حمله تشنج به او دست داده است، باید به پزشك مراجعه کنید. [چطور تب را کنترل کنیم]
● انواع جدید دماسنج
اگر سن شما بیش از سی سال است، ممكن است همه انواع دماسنج را كه در اینجا معرفی می شوند، نشناسید. احتمالاً دماسنج‌های شیشه‌ای را از دوران كودكی خود به یاد می‌آورید.
این دماسنج ها سرعت انواع جدید‌تر را ندارند و گرچه عموماً دقیق هستند، خواندن آنها می‌تواند دشوار باشد. مهم‌تر اینكه در صورت شكستن شیشه آنها، جیوه آزاد می‌شود كه محیط را آلوده می‌کند و ورود مقادیر زیاد آن به بدن باعث صدمات مغزی می‌شود.
آكادمی طب اطفال آمریكا از سال ۲۰۰۱ استفاده از این دماسنج‌ها را در مراكز خدمات بهداشتی - درمانی و منازل ممنوع اعلام کرد.
▪ دماسنج دیجیتال:
دماسنج های دیجیتال الكترونیك كه دارای باتری های دكمه‌ای هستند، از حس‌گرهای حرارتی الكترونیك برای ثبت دمای بدن استفاده می‌كنند. با این دماسنج‌ها می توان دمای بدن را از طریق مقعد یا زیر بغل در مدت ۳۰ ثانیه یا كمتر اندازه گیری کرد.
برخی انواع که دارای جلدی یك بار مصرف هستند كه پس از مصرف به دور افكنده می شود، از نظر بهداشتی مناسب‌‌تر هستند.
بیشتر دماسنج های دیجیتال پس از اندازه گیری درجه حرارت، بوق می‌زنند. نتیجه به صورت عددی بر روی صفحه‌ای كه در قسمت بالایی دسته دماسنج قرار دارد، ظاهر می‌شود. دماسنج های دیجیتالی بسیار سریع تر از انواع شیشه‌ای و معمولاً دقیق‌تر هستند.
▪ دماسنج دیجیتال پستانكی:
دماسنج‌های دیجیتال پستانكی برای كودكان زیر دو سال و نوپایان به ویژه کودکانی که پستانك می‌خورند، مناسب هستند.
این دماسنج ها نیز مانند سایر دماسنج‌های دیجیتال، با باتری كار می‌كنند و با یك حس‌گر الكترونیك درجه حرارت بدن را اندازه می‌گیرند. درجه حرارت برروی صفحه‌ای در جلوی دماسنج نمایش داده می‌شود.
برای كار با این دماسنج، كودك باید آن را بدون حركت به اطراف به مدت سه دقیقه در دهان نگاه دارد.
البته ممكن است این انواع مدت زیادی به درد شما نخورند، اما برای یك كودك، این مدت می‌تواند به اندازه یك عمر به طول انجامد. دماسنج‌های پستانكی دمای بدن را اندكی پائین‌تر نشان می‌دهند، بنابراین پزشكان توصیه می‌كنند كه سه دهم درجه سانتی‌گراد به دمای نمایش داده شده افزوده شود.
▪ دماسنج دیجیتال گوشی:
دماسنج دیجیتال گوشی، دماسنج تیمپانیك هم نامیده می‌شود. این دماسنج از اشعه مادون قرمز برای اندازه‌گیری دمای بدن از طریق مجرای گوش استفاده می‌كند.
این انواع از همان دقت دماسنج‌های مقعدی برخوردارند. دماسنج دیجیتال در كمتر از دو ثانیه حرارت بدن را اندازه می‌گیرد و پس از پایان كار معمولاً بوق می‌زند.
آكادمی طب اطفال آمریكا به والدین توصیه می‌كند كه از به كار بردن این دماسنج برای كودكان زیر سه ماه خودداری كنند، چرا كه كانال گوش آنها كوچك‌تر از آن است كه مناسب قرار دادن این دستگاه باشد.
دماسنج گوشی را می توان برای هر كودك بالای سه ماه تا زمانی كه به طور کامل در مجرای گوش كیپ می‌شود، مورد استفاده قرار داد.
▪ نوار درجه حرارت:
این نوارها حاوی كریستال مایع هستند كه با تغییر رنگ، درجه حرارت را نشان می‌دهد. گرچه كاربرد آنها آسان است، اما دقیق نیستند.
این نوارها نشان می‌دهند كه آیا كودك شما تب بالای ۳۸.۹ درجه سانتی‌گراد یا بالاتر دارد یا خیر. برای خواندن دقیق دمای بدن كودكتان، باید از دماسنج دیجیتالی استفاده کنید.

دکتر زهرا عباسپور

منبع : روزنامه همشهری