آسیب شناسی نارضایتی جنسیتی (TS)

این احساس که ما از چه جنسی هستیم اهمیت زیادی دارد و همین احساس است که در نارضایتی جنسیتی (TS) مختل می شود. ترانس سکسوال (TransSexual) به گروهی از مبتلایان به اختلال هویت جنسی گفته می شود که پیوسته درصدد کسب خصوصیات ظاهری و آناتومیک جنسی مخالف خود و رهایی از خصوصیات جنسی آناتومیک خود هستند. کسی که این اختلال را دارد، احساس می کند که باید جنسیت دیگری داشته باشد؛ «یک روح زنانه در بدن یک مرد.» نارضایتی جنسی زن به مرد، زنی است که احساس می کند گویی او مردی است که در کالبد زن گرفتار شده و شدیداً دوست دارد ویژگی های مردانه را کسب کند و علاقه مند زندگی کردن به سبک مردانه است. نارضایتی جنسیتی مرد به زن، مردی است که احساس می کند گویی او زنی است که در کالبد مرد گرفتار شده است. بسیاری از بیماران (TS) در طول زندگی خود، نوعی از اختلال شخصیتی را نشان داده، ولی در برخی از آنها زندگی باثبات نیز دیده می شود. آنها معمولاً از ظاهر دستگاه تناسلی خود منزجرند و تصور اینکه مجبورند تمامی عمر خود را در این بدن بمانند آنها را غمگین، ناامید، ناراحت و خشمگین می کند. افسردگی این بیماران زمینه ساز اقدام آنها به خودکشی را به عنوان تنها راه رهایی از این شرایط دشوار مهیا می سازد.
جنسیت (gender) حالت و طبقه مادام العمر یک موجود زنده به عنوان مذکر یا مونث است و جنس تظاهر جسمانی آن است.هویت جنسی( gender identity) به طور طبیعی در حدود ۱۸ ماهگی شکل می گیرد؛ طفل می داند که یک پسر بوده و از دختر متفاوت است و شروع به یادگیری سرگرمی ها و رفتارهای مردانه کرده و آنها را انجام می دهد. شروع این حالت از آغاز تثبیت زبان است. چنین رشدی در خلأ صورت نگرفته و به شدت توسط والدین و جامعه تقویت می شود اما این فرآیند طبیعی که در اکثر موارد با موفقیت طی می شود در پاره یی موارد مسیر متفاوتی را می گذراند، به طوری که کودک در مورد تعلق خود به یکی از دو جنس دچار تردید شده یا کاملاً خود را متعلق به جنس مخالف جنسیت بیولوژیک خود می داند. چنین وضعیتی معمولاً با رشد کودک ادامه می یابد اما بر حسب شدت احساس تعلق کودک به جنس مخالف، واکنش های خانواده و محیط نسبت به وضعیت کودک و درمان یا عدم درمان ممکن است تدریجاً فروکش کرده یا از شدت آن کم شود و در مواردی نیز به قوت ادامه یافته و به حداکثر شدت خود یعنی تقاضای فرد برای تغییر مشخصات آناتومیک خود به صورت جنسیتی که فرد خود را متعلق به آن می داند، برسد.
افراد TS در مراحل مختلف زندگی دچار مشکلات عدیده می شوند در محیط خانواده دائماً مورد آزار و اذیت قرار می گیرند. بررسی های نگارنده نشان می دهد که واکنش تعدادی از والدین در رویارویی با بیماری فرزندان به حدی بود که آنها ترجیح می دادند فرزندشان بمیرد یا خودکشی کند ولی تغییر جنسیت ندهد. در محیط مدرسه این بیماران از طرف همسالان خود مورد تمسخر قرار گرفته، طرد شده و در پاره یی از موارد مورد آزار جسمی و جنسی قرار گرفته اند. مسوولان مدرسه به دلیل ناآگاهی از بیماری به این افراد انگ منحرف زده و در پاره یی از موارد به محرومیت آنها از تحصیل منجر می شد. چنین شرایطی امکان رشد اجتماعی این بیماران را دچار مشکل می ساخت.
در اجتماع هم این افراد مورد تمسخر و سوءرفتار جسمی و جنسی قرار می گیرند. بسیاری از این بیماران از حضور در اجتماع دوری می کنند. امکان ادامه تحصیل آنها در مقاطع بالاتر خصوصاً دانشگاه ها بسیار دشوار است. از سویی این بیماران به دلیل علاقه مندی به مشاغل جنس مخالف خود در پیدا کردن شغل موردنظر دچار مشکل هستند. تلاش متخصصان بهداشت روانی در تغییر شرایط این افراد موجب شد که در سال ۱۳۶۷ با ارائه آگاهی های لازم در خصوص این بیماران، امام خمینی(ره) وضعیت احکام شرعی این افراد را طی استفتای انجام شده و بنابر نظر ایشان مبنی بر «مترتب بودن روح بر جسم» اعلام کند. پس از شرایط پیش آمده امکان درمان جراحی این بیماران بعد از مراجعه آنها به پزشکی قانونی کشور و بررسی های تشخیصی لازم و اخذ مجوز با تشخیص اختلال هویت جنسی و ترانس سکسوالیسم را میسر ساخت. از اواخر سال ۱۳۷۹ کمیته کشوری «ساماندهی مبتلایان به اختلال هویت جنسی» رسماً کار خود را آغاز کرد. مسوولیت کمیته حمایتی طرح به دفتر امور آسیب دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی سپرده شد. طرح ساماندهی و حمایت از بیماران (TS) از زمستان سال ۱۳۸۰ در مرکز مداخله در بحران های اجتماعی شهید نواب صفوی آغاز شد و امروزه به عنوان تنها مرکز در کشورمان به همین منظور فعالیت دارد.
● لذا ضرورت توجه به نکات زیر بسیار اساسی است؛
بالابردن آگاهی مردم از طریق رسانه های ارتباط جمعی در خصوص بیماران TS ، انگ زدایی از بیماران ، حمایت از این بیماران به منظور انطباق آنها با جنسیت مورد خواست خود، ایجاد نگاه علمی و انسانی در مسوولان به جای نگاه اعتقادی و سیاسی در رویکردشان به بیماران (TS)، حمایت های قانونی از بیماران (TS) و پیشگیری از تبعیض و بی عدالتی اعمال شده در جذب این بیماران در مشاغل دولتی، ارائه خدمات مددکاری و مشاوره ، ارائه آموزش های لازم به منظور پیشگیری از رفتارهای پرخطر، ایجاد و حمایت از NGO های فعال در امر حمایت از بیماران TS، ارائه بودجه لازم توسط دولت جهت تامین بخشی از هزینه های درمانی این بیماران، ارائه آموزش هایی در خصوص نقش های جدید پذیرفته شده بعد از تغییر جنسیت و مهارت های اجتماعی لازم، کمک به تامین سرپناه موقت این بیماران در صورت نداشتن حمایت خانوادگی، ارائه آگاهی های لازم به خانواده های این بیماران در پذیرش شرایط دشوار زندگی فرزندان و پیشگیری از طرد آنها.

بهروز معبودیان*
*روانشناس بالینی

منبع : روزنامه اعتماد