جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

غلبه اعتدال گرایی بر رادیکالیسم


غلبه اعتدال گرایی بر رادیکالیسم
یک روز پس از انتخاب اکبر هاشمی رفسنجانی به ریاست مجلس خبرگان، در روندی قابل پیش بینی اظهارات و تحلیل های چهره های سیاسی در این زمینه، فضای سیاسی کشور را تحت تاثیر قرار داده است. این تحلیل ها اگرچه در کلیدواژه «اعتدال» و گرایش هر چه بیشتر جامعه به سمت اعتدال گرایی - به عنوان نتیجه منطقی این انتخاب - اشتراک دارند اما برخی به اثرات دیگر آن نیز نیم نگاهی داشته اند.
روز سه شنبه پس از حدود دو ماه گمانه زنی - که از زمان بیماری رئیس فقید مجلس خبرگان آغاز شد - و مطرح شدن چهره های مختلف برای حضور در رقابت ریاست مجلس خبرگان، هاشمی رفسنجانی در یک رقابت «دو قطبی» بر کرسی ریاست این مجلس تکیه زد. دو قطبی که در یک سر آن طیف تندروتر مجلس بر روی احمد جنتی به «همگرایی» دست یافته و سر دیگر آن به سوی میانه روی و دوری از رادیکالیسم و نماد آن یعنی هاشمی رفسنجانی گرایش داشتند. سرانجام نیز همانند اتفاقات مشابه در طول دو سال گذشته یعنی انتخابات شوراهای سوم و خبرگان، اکثریت نسبی نمایندگان مردم نیز با این انتخاب علاقه خود را به یک چهره منتقد سیاست های تند و غیراصولی نشان دادند.
اما صرف نظر از مسیر پر فراز و فرود منتهی به ریاست هاشمی که تحلیل های جداگانه یی را طلب می کند، واکنش های داخلی و خارجی به پوشانده شدن ردای ریاست خبرگان بر تن هاشمی نیز در نوع خود جالب توجه است چه اینکه به نظر می رسد، جامعه جهانی نیز به روشنی سیگنال های لازم را در این زمینه دریافت کرده است. البته به بعد خارجی آن به طور مجزا پرداخته خواهد شد. چند تن از فعالان سیاسی در گفت وگو با خبرگزاری ایسنا از زوایای مختلف به بررسی پیامدهای ریاست هاشمی پرداختند. برادر کوچکتر یعنی محمد هاشمی که علاوه بر عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام، ریاست دفتر سیاسی کارگزاران - حزب حامی رفسنجانی - را نیز عهده دار است «گرایش به سمت اعتدال و اعتدال گرایی در همه سطوح کشور» را نشانه انتخاب هاشمی دانست و آن را «انتخابی اصلح» نامید.
محمد هاشمی همچنین نیم نگاهی به انتخابات خبرگان چهارم داشته و نسبت به برخوردهای صورت گرفته در آن انتقاد می کند؛ «در انتخابات خبرگان شاهد بودیم که آقای هاشمی رفسنجانی به رغم تخریب هایی که علیه ایشان صورت می گرفت و البته عوام فریبی، ظاهرسازی ها و ریاکاری های برخی رقبا، توانست بالاترین رای مردم را با فاصله زیادی از نفر بعد از خود به دست آورد و امروز نیز در مجلس خبرگان به رغم تداوم یک وضعیت ثابت در این مجلس توانست با رای خوبی انتخاب شود.»
وی هاشمی رفسنجانی را نماد اعتدال گرایی در کشور توصیف کرد و افزود؛ با توجه به این ویژگی هاشمی و دیدگاه های روشن ایشان، به نظر می آید این انتخاب از نظر اعتدال گرایی در فضای سیاسی کشور تاثیر مثبتی داشته باشد و جلوی بسیاری از افراط و تفریط ها را بگیرد.
اما مجید انصاری نماینده سابق خبرگان نیز که در جریان انتخابات خبرگان در رویه یی انتقادبرانگیز با درخواست شورای نگهبان برای شرکت در آزمون علمی فقه روبه رو شد و به علت امتناع از شرکت در آن با مهر «ردصلاحیت» این شورا مواجه شد، این انتخاب را «پیام روشن به بداخلاقی های سیاسی و تخریب گران چهره های خدوم ملت» عنوان کرد.مجید انصاری با بیان اینکه «انتخاب خبرگان محترم ملت، در راستای انتخاب عمومی مردم بود» در عین حال به نتایج دور اخیر انتخابات اشاره کرد و افزود؛ این انتخاب موجب دلگرمی بیشتر نیروهای اصیل انقلابی و وفاداران به آرمان ها و خط امام(ره) و نظام جمهوری اسلامی و نوعی نشانه قدرشناسی و توجه به واقعیات بود.
دبیر اجرایی مجمع روحانیون مبارز گفت؛ انتخاب هاشمی پاسخ بسیار مناسب و متینی به اقدامات غیراخلاقی برخی سایت ها و افراد و جریانات مشکوک سیاسی که به ویژه در چند ماه اخیر مجدداً برای تخریب چهره آقای هاشمی تلاش می کردند، بود و این انتخاب نشان داد که خبرگان ملت همانند اکثریت مردم ایران خواهان فضای صمیمی، انقلابی و اخلاقی در عرصه سیاسی کشور هستند. اما زاویه دیگری نیز مورد اشاره یکی دیگر از چهره های سیاسی قرار گرفت که ناظر بر بعد خارجی این انتخاب نیز بود. سیدرضا اکرمی که عضو گروه روحانی سنتی حامی رفسنجانی به شعار می رود این گونه به این انتخاب واکنش نشان می دهد؛ «انتخاب هاشمی به عنوان رئیس مجلس خبرگان رهبری از نظر اثباتی روی مسائل داخلی و خارجی اثر مثبت خواهد داشت.»سیدرضا اکرمی با بیان اینکه «با فوت آیت الله مشکینی باید فردی شایسته برای ریاست مجلس خبرگان رهبری انتخاب می شد»، ادامه داد؛ آقای هاشمی شخصیت شناخته شده یی است و حضور وی به عنوان رئیس مجلس خبرگان در صحنه سیاسی کشور می تواند باعث ایجاد انسجام بیشتر در کشور شده و به مسوولان در راستای تحقق اتحاد ملی کمک کند به نحوی که این مساله به صورت عمیق تر در کشور صورت بگیرد. وی همچنین گفت؛ آقای هاشمی در عرصه بین المللی نیز چهره شناخته شده یی هستند و انتخاب وی در عرصه بین المللی نیز تاثیرگذار و موثر است.
● تخریب ها ادامه می یابد؟
اما دو تن از چهره های نزدیک به اصلاح طلبان هم در گفت وگو با سایت خبری آفتاب تحلیل های خود را در این خصوص ارائه دادند. اگرچه یکی از آنان در مقابل این پرسش که با رای دوباره به هاشمی در یکی دیگر از نهادهای نظام، آیا روند تخریب سایت های خبری تندرو که از طرف برخی بخش ها نیز مورد حمایت قرار می گیرند و هجمه آنان به هاشمی کاهش خواهد یافت، پاسخ مثبتی نداشت.سعید لیلاز گفت؛ اتفاقی که امروز افتاد نشانه منزوی تر شدن رادیکالیسم جناح راست است. امروز راستگرایان فاصله خود را با رادیکال ها نشان دادند. همانگونه که چپ ها قبلاً از رادیکال ها فاصله گرفته بودند.
پس از این رادیکالیسم راست که اکنون در بخش هایی از دولت متمرکز است به حاشیه خواهد رفت. وی اما پیش بینی شرایط آینده را نیز چندان خوشبینانه نمی داند؛«در روزهای آینده قطعاً حمله و هجمه به آقای هاشمی بیشتر خواهد شد. اما همانطور که از سال ۸۰ هر دو جناح راست و چپ به سمت مرکز گرایش یافتند و از تندروهای دو طرف فاصله گرفتند این بار هم همان اتفاق تکرار می شود و این درست نقطه یی است که هاشمی رفسنجانی سال ها در آن نقطه ایستاده و به خاطر آن هزینه های بسیاری پرداخته است.» این تحلیلگر در پاسخ به این سوال که گمان نمی کنید به این دلیل که پس از این حمله به هاشمی حمله به ریاست مجلس خبرگان تلقی می شود از حجم هجمه ها کاسته شود، اظهار داشت؛ ما در گذشته هم شاهد بودیم که هیچ خط قرمزی برای این گروه اهمیت ندارد.
از این فراتر هم رفته اند و ابایی از این رفتار ندارند. از سوی دیگر هادی قابل که عضویت شورای مرکزی یکی از سرشناس ترین احزاب منتقد سیاست های کنونی یعنی جبهه مشارکت را عهده دار است، از زاویه یی خلاف نظر لیلاز به مساله ادامه تخریب هاشمی و سایر مسوولان سابق نظام می نگرد.وی معتقد است؛ مخالفان هاشمی باید موقعیت ویژه او در میان مردم و نظام را بپذیرند و با آن کنار بیایند. هادی قابل درباره انتخاب هاشمی به ریاست مجلس خبرگان رهبری اظهار داشت؛ «این امر نشانه آن است که مجلس خبرگان واقع گرایی نشان داده و فردی را انتخاب کرده که به نسبت سایر افراد درون مجلس خبرگان هم شایسته تر و هم سابقه بیشتری در انقلاب و مبارزات و امور مدیریتی و اجرایی داشته است». این روحانی اصلاح طلب درباره واکنش رادیکال های مخالف هاشمی در میان اصولگرایان گفت؛ به هر جهت باید این گروه ها این واقعیت را بپذیرند و جایگاه هاشمی را در مجموعه کشور و نظام قبول کنند. این مساله به گمان من باعث می شود مقداری از حرکت های تند آنها تعدیل شود و عقلای آنها به آنها بگویند که دیگر کافی است.
● دو انتظار معوقه
به طور معمول پس از هر انتخابی، انتظاراتی نیز از رئیس منتخب وجود دارد حتی اگر این تکیه بر کرسی ریاست، در یکی از سنتی ترین نهادهای نظام یعنی مجلس خبرگان که نقش چندانی در تصمیم گیری های معمول کشور ندارد، صورت گرفته باشد.«هادی قابل» در گفت وگوی دیگری با «نوروز» ضمن اینکه هاشمی رفسنجانی را به دلیل سوابق طولانی که در انقلاب و کارهای مدیریتی و اجرایی دارد بهترین گزینه برای ریاست مجلس خبرگان دانسته است، به برخی از انتظاراتی که فعالان سیاسی و فرهنگی و نخبگان جامعه از مجلس خبرگان رهبری و ریاست آن دارند، اشاره کرده است.
وی به شرایط نظارت بر خبرگان از سوی شورای نگهبان اشاره می کند و خواستار اصلاح آن براساس قانون به عنوان وظیفه مجلس خبرگان است؛ «در یک دهه اخیر بحث های زیادی پیرامون مجلس خبرگان رهبری، نحوه شکل گیری آن، بحث صلاحیت کاندیداهای خبرگان در مجامع و محافل سیاسی و در میان روشنفکران مطرح بوده است و آقای هاشمی به همه این موارد واقف است، بنابراین انتظار می رود که ایشان به خواسته های جامعه عمل کند و تحرک و پویایی بیشتری را در مجلس خبرگان ایجاد کند.»وی با بیان اینکه «طبق آیین نامه مجلس خبرگان رهبری تایید صلاحیت کاندیداهای انتخابات خبرگان بر عهده خود این مجلس است»، محول شدن این امر به شورای نگهبان را امر معقول و معمولی ندانست و خواستار چاره اندیشی برای این امر شد.
قابل با انتقاد از حامیان دولت که دوران ۱۶ ساله قبل از دولت جدید را «دوران سیاه» می نامند، گفت؛ اگر آنچه طرفداران دولت می گویند درست است، خبرگان باید دلایل آن را بررسی کند و اگر دروغ است، مجلس خبرگان باید علیه کسانی که سیاه نمایی می کنند، مدعی شود.«مصطفی درایتی» عضو دفتر سیاسی جبهه مشارکت نیز یکی دیگر از انتقادات معمول از جلسات خبرگان را مطرح و خواستار اصلاح آن شد؛ «مجلس خبرگان رهبری در چند دوره قبل و به ویژه در دو دوره اخیر به مجلس بسته تبدیل شده بود و جامعه اطلاعی از نقش آن نداشت که این مساله جایگاه مجلس خبرگان را در افکار عمومی از جایگاه اصلی خود خارج کرده بود و مردم اطلاع نداشتند مجلس خبرگان چه نقشی در عرصه سیاسی کشور دارد.»
وی خاطرنشان کرد؛ در این دوره انتظار این است که مجلس خبرگان هم ارتباط خود را با جامعه گسترش دهد و هم نقش خود را در جامعه افزایش دهد و محدودیت های زیادی که برای آن ایجاد شده کاهش پیدا کند و مردم این مجلس را در جایگاه واقعی خود ببینند.
حامد طبیبی
منبع : روزنامه اعتماد


همچنین مشاهده کنید