چگونه بپوشیم؟

● مد و مد گرایی و مسئلهٔ حل نشده
پوشش فرای آنکه به عنوان یک نیاز بنیادین مادی برای بشر به حساب می آید، عاملی برای نمایش اعتقاد و شخصیت افراد تلقی می شود و به نوعی پرچم وجودی انسان است. ما می پوشیم و به وسیله نوع پوشش بخشی از هویت خود را به مردمان عرضه می نماییم. چنانکه به عنوان مثال شیوه لباس پوشیدن یک پزشک به خوبی گویای شغل و نقش او در جامعه است. در مورد سایر اقشار جامعه نیز این اصل به کلی صدق می کند و شیوه ها و طرق پوشش سایر افراد را نیز شامل می گردد؛ به گونه ای که ازهر فردی با نوع لباس پوشیدن خاص ؛ ویژگی های شخصیتی و اخلاقی مخصوصی را انتظار داریم. این، در واقع حاصل از هنجار ها و ارزشهایی ناشی می شودکه بزرگ شدن و زندگی کردن در جامعه ای با فرهنگ و اعتقادات خاص، بر ما عرضه می نماید.
پس مسئله چگونه پوشیدن در درجه نخست یک امر سلیقه ای است و به سلایق و علایق افراد و آنچه آنان می پسندند بستگی دارد. اما این، همهٔ آنچه نیست که ما باید در مورد پوشش خود مدنظر قرار دهیم. چنانکه گفتیم برداشت اجتماعی از لباس و برداشتی که سایرین از شیوه پوشیدن ما دارند، نیز در مقوله لباس پوشیدن دارای اهمیتی فراوان است. بر این اساس هر نوع پوششی پیش از آنکه از دید ما شیک و زیبا محسوب گردد، لازم است از یک صافی ( فیلتر ) اصلی عبور کندو آن صافی، فرهنگ جامعه است.
خیلی وقت ها خیلی لباس ها را نباید پوشید و این البته بر اینکه آیا آن مطابق سلایق و علایق ماست تقدم دارد. هر فرهنگی بنا بر خواص و ویژگی های خود ظرفیت های خاصی را دارد که مخصوص آن فرهنگ است و لذا می توان اینگونه بیان نمود که آنچه یک فرهنگ نا مرسوم میداند الزاما غلط نیست و ممکن است در سایر فرهنگ ها و اندیشه ها تصویری کاملا متفاوت داشته باشد.اما این یک واقعیت است که چون ما در جامعه ای با فرهنگ خاص زندگی می کنیم ناچاریم آنچه را آن فرهنگ بدان باور دارد، باور داشته باشیم و اعمال خویشتن را مطابق آن تنظیم سازیم.
هنگامی که لباس ما از صافی فرهنگ و باورهای اجتماعی عبور نمود می تواند پوشیده شود؛ اما این امر خود نیز تابع ضوابط دیگری است که ناشی از محیطی است که می خواهیم لباسی را بر تن کنیم. به بیان ساده تر، هر لباسی به مکان یا اماکن خاصی تعلق دارد و همه چیز را نمی توان همه جا پوشید. پوشیدن برخی از لباس هادر برخی از مکان ها نشانهٔ نقض ضوابط مربوط به آن مکان هااست. این در درجهٔ نخست از فرهنگ ها و اندیشه هایی ناشی می گردد که حاکم بر اعمال افراد و اعضاء در جوامع مختلف می باشد. چنانکه به عنوان نمونه از یک مدرسه انتظار محل کسب علم نمودن ( و نه محیطی برای اکتساب مفاسد گوناگون اخلاقی و اجتماعی چنانکه امروز هست ) و از اعضای آن، انتظار دانش آموز بودن را داریم.
با این توضیحات می توان آسان تر به مشکلات موجود در رابطه با نحوه لباس پوشیدن در جامعهٔ ما و ریشه های این مشکلات و مصائب پی برد. چنانکه می دانیم جوانان به علت خصایص ویژهٔ دورهٔ جوانی به عنوان مخاطبین اصلی مشکلات مزبور تلقی می گردند. جوانان تنوع طلبند و این میل و گرایش به تنوع و متنوع بودن تقریبا در تمامی آنچه آنان انجام می دهند متجلی است.
تنوع طلبی جوانان به خودی خود گرایشی مفید و سازنده است و چنانچه در راهی درست به کارگرفته شود البته قادر است آثار و ثمراتی مثبت و موثر به وجود آورد. اما مشکل زمانی دیگری بروز می نماید وآن اینکه تنوع طلبی جوانان با خیلی از ارزش های دیگر تقابل پیدا می کند و به یک عامل مخرب مبدل می گردد. در این حالت متنوع بودن جوان نه تنها شخصیت وجودی خود بلکه بافت فرهنگی و اجتماعی را نیزدچار مشکل می سازد.
در مورد لباس پوشیدن نیز این اصل کاملا مصداق می یابد. زیبا پوشیدن و شیک پوشیدن امری کاملا ممدوح و مقبول و عدم آن نشانهٔ عدم بلوغ فکری و اجتماعی است. به دیگر زبان، این دقیقاً زیبا نپوشیدن است که از سوی جامعه خطا تلقی می شود.
اما همین جاست که با یک علامت سوال بزرگ روبرو می شویم. لباس زیبا چیست؟ و زیبا پوشیدن به چه معناست؟ آیا صرف قشنگ بودن دلیل بر زیبا بودن لباس است و پوشیدن آن را مجاز می نمایند یا اینکه خیر زیبایی ظاهری تنها یکی از چندین خصوصیتی است که یک لباس باید داشته باشد؟
در پاسخ می گوییم که خیر ؛ زیبایی با همه اهمیت انکار ناپذیرش، برای انتخاب یک لباس کافی نیست. پیش از این گفتیم که لباس یک ابزار ظاهری برای معرفی خصایص باطنی است. این جمله – که خود به تنهایی نشانگر اهمیت چگونه پوشیدن است - به ما می گوید که یک معرف شخصیتی نظیر لباس نمی تواند تنها شامل ظواهر باشد. علت این امر نیز ارزش و اهمیتی است که شخصیت ما دارا می باشد. شخصیت هر فرد با ارزش ترین چیزی است که داراست؛ چنانکه حاصل عمر انسان پس از گذر از ایام جوانی و گرایش به پیری نه جسم نحیف او ( در روزگار پیری ) بلکه شخصیت مجرب و دنیا دیدهٔ اوست. حال آیا صحیح است که با یک پوشش غلط این هدیهٔ خداوندی را در نظر عموم مردم خوار وبی مقدار سازیم؟ آیا مقبول است آنچه راکه باید به هنگام پیری وسیله فخرمان گردد، فدای تصمیمات آنی اینچنینی سازیم و بدین سان یک عمر ندامت و پشیمانی را برای خود رقم زنیم؟
نکته دیگر که ذکر آن لازم است اینکه لباس رفته رفته نه تنها بر برداشت جامعه از ما، بلکه بر شخصیت ما نیز تاثیر می گذارد و آن را تغییر می دهد. به بیان دیگر با گذر زمان این تنها وجههٔ اجتماعی ما نیست که فدای لباس پوشیدنمان می شود؛ بلکه شخصیت ما نیز در این راه قربانی گشته، به مرور زمان تضعیف می گردد.
مشکل دیگری که در زمینهٔ نحوهٔ پوشش وجود دارد مسئلهٔ مد است. مد در زبان انگلیسی به معنای روش است و در اصطلاح عموم ( دست کم عموم ما ایرانیان چون نگارنده از استفاده یا عدم استفاده این واژه در سایر ملل عالم نا آگاه است ) به معنای شیوه لباس پوشیدن و یا به بیان دیگر شیک لباس پوشیدن است. مد گرایی در تعبیر امروزی توجهی خارج از اعتدال به پوشش است. یک مد گرایِ تمام عیارِ تمام وقت، هزینه و توان خود را مصروف چگونه پوشیدن خود می نماید و در راه شیک تر پوشیدن از هیچ نوع اهتمامی دریغ نمی ورزد.
بر اساس یک قاعدهٔ کلیِ اخلاقی هر امری از امور تنها در شرایط اعتدال است که مقبول و به صلاح است و افراط و تفریط همواره و در همه حال نادرست است. از این رو مد به عنوان یک افراط در توجه به نحوهٔ پوشش البته نادرست و ناصحیح است و از این رو گرایش به آن یک مشکل تلقی می گردد.
جدای از این، هر فردی با اندکی تفکر درخواهد یافت که صرف هزینه و وقت فراوان در راهی که به سبب تغییر و تحول فراوان هیچگاه پایانی نخواهد داشت؛ چیزی جز زیان صرف نخواهد بود. مد را می توان نوعی سوء استفاده توصیف نمود که از سوی شرکت های تولید کننده لباس بر طرفداران مد های جدیداعمال می گردد. سود و زیان این جریان، کاملا یک طرفه است و هیچگاه مدگرایی مخاطبان خود را نافع نخواهد ساخت.چنانچه می بینیم مشکلات ایجاد شده در مورد لباس و لباس پوشیدن در جوامع گوناگون نه مشکلاتی حاد، بلکه تنها مشکلاتی هنجاری و سلیقه ای و محصول تقاوت در علایق مردمان است. بنابراین روی آوردن به مفاهیم و ارزشهایی چون احترام متقابل و پاسداری از ارزش ها در راستای جلوگیری از بروز مشکلاتی از این دست، در حد بالائی لازم و موثر هستند.
یک تفکر عالمانه و دقیق در رابطه با موضوع مد و چگونه پوشیدن، این نکتهٔ مهم را برما آشکار می سازد که این نوع ضوابط، هیچگاه لباس را از حالت سلیقه ای خود خارج نمی کند. اینکه شیک و آراسته باشیم به هیج وجه مغایر با زیبایی نیست واین نکته ای است که توجه به آن قادر است همواره ما را زیبا و متشخص نگاه داشته، اجازه ندهد یکی از این دو دیگری را نقض نمایند و موجبات پشیمانی ما را فراهم سازد.

منبع : باشگاه اندیشه