افغانستان ، امیدهای بر باد رفته

دیروز سالگرد حادثه ۱۱ سپتامبر و انفجار برجهای دوقلو بود. به بهانه اقدامات تروریستی القاعده ، امریکا در اقدامی نظامی وارد افغانستان شد و طالبان را که متحدان افغانی القاعده بودند، از قدرت کنار گذاشت و دولت کرزای را در این کشور به قدرت رساند.
حضور امریکا در افغانستان و سپس در عراق ، براساس طرحی صورت گرفت که امریکا را در منطقه خاورمیانه و آسیای میانه ، قدرت بلامنازع بسازد و همه کشورهای قدرتمند رقیب را سرجای خودشان بنشاند. در صورت تثبیت امریکا در عراق و افغانستان ، کشورهای چین و روسیه ، به عنوان رقبای واشنگتن ، تحت فشار قرار می گیرند و احتمال همراهی آنان با سیاست های امریکا افزایش می یابد و طبعا جمهوری اسلامی ایران هم شرایط دشوارتری را تجربه خواهد کرد.
آنچه در این میان اهمیت دارد، میزان دستاوردهایی است که نصیب مردم افغانستان و گروه های جهادی این کشور شده است.
در جهان تبلیغ می شود که مردم افغانستان در شرایط جدید، راضی به نظر می رسند و تحت تدابیر امریکا و متحدانش ، دیر نیست که ما شاهد ظهور یک افغانستان مرفه ، امن و دموکراتیک باشیم. این امر آن چنان قطعی تصویر می شد که برخی از ناراضیان داخلی از جمله شاخه ای از دانشجویان ، در لجاجت با مسوولان نظام به مقامات افغانی نامه نوشتند و خواستار تحصیل در دانشگاه های افغانستان شدند زیرا وضعیت آن کشور را مطلوب تر از ایران تصور می کردند یا دست کم باورشان این بود که با آمدن امریکایی ها در افغانستان ، بعید نیست که در آینده ای نزدیک ، این وضعیت مطلوب ایجاد شود، اما وضعیت کنونی افغانستان ، ناگوارتر از این است که بتواند این گونه امیدواری های کاذب را توجیه کند.
در جریان سفری یک هفته ای به کابل که به دعوت بنیاد شهید احمدشاه مسعود صورت گرفت ، فرصتی فراهم شد تا اوضاع این کشور را از درون و با مشاهده عینی وضعیت سیاسی و اقتصادی کابل و در مواجهه حضوری با مردم ، روزنامه نگاران و سیاستمداران این کشور، مورد بررسی قرار دهم و به ارزیابی دستاوردهای مردم این سرزمین از ۶ سال حضور ارتش بیگانه در افغانستان بپردازم. آنچه دستگیرم شد، چند نکته اساسی زیر است که امیدوارم در روزهای آینده در قالب خاطره نویسی این سفر، به تفصیل بیان شود:
▪ مردم افغانستان ، شکست طالبان و پایان یافتن جنگ و درگیری در این کشور را یک دستاورد مهم می دانند اما معتقدند که امریکایی ها پیگیر اهداف جهانی و منافع منطقه ای خویشند و عمدا طالبان را مورد حمله و تهاجم همه جانبه قرار نمی دهند تا توجیه حضور درازمدت خود در افغانستان را در اختیار داشته باشند.به همین دلیل ، سایه خطر و تهدید طالبان و احتمال بروز دوباره جنگ در افغانستان ، همچنان بر سر مردم این کشور وجود دارد.
▪ امریکا درصدد تثبیت نیروهای وفادار به خود در افغانستان است و مجاهدان این کشور را بتدریج به حاشیه می راند. این هدف به اشکال مختلف پیگیری می شود.
▪ هیچ کار اساسی و عمده ای برای ساختن این کشور در دستور کار خارجی ها و دولت این کشور قرار ندارد. فقر و ناداری و کمی درآمد، غالب مردم این کشور را رنج می دهد و دولت ، قادر به تامین حداقل های زندگی مردم از جمله تامین برق ، سوخت ، آب و... هم نیست. به همین دلیل ، موج نارضایتی از دولت کرزای ، هر روز وسیعتر می شود.
▪ اهداف اعلام شده از سوی ارتش های خارجی در افغانستان ، رنگ تحقق نیافته است. بن لادن آزاد و القاعده در افغانستان و پاکستان ، فعال است. طالبان هر روز قوت و قدرت بیشتری پیدا می کند. تولید مواد مخدر در قیاس با گذشته ، افزایش چشمگیری یافته است. همه این موارد، نشان می هد که امید اولیه ایجاد شده برای بهبود اوضاع این کشور، عبث و واهی بوده است.
▪ انتخابات ریاست جمهوری آینده افغانستان ، بستر بروز کشمکش های سیاسی تازه در این کشور است. غالب متحدان دیروز کرزای ، امروز به او بدبین هستند و در مقابل او صف آرایی خواهند کرد. همین امر موجب ظهور ائتلاف های تازه خواهد شد و از جمله بازگشت گروههای جهادی و رهبران شناخته شده مذهبی به عرصه سیاست افغانستان را محتمل خواهد ساخت. تشدید تعارضات مجاهدین با کرزای و حامیان خارجی وی ، امری قطعی به نظر می رسد.

علی شکوهی

منبع : روزنامه جام‌جم