دعای امام سجاد(ع) به وقت فرا رسیدن ماه مبارک رمضان

اَلْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی هَدَانَا لِحَمْدِهِ وَ جَعَلَنَا مِنْ أَهْلِهِ لِنَکُونَ لِإِحْسَانِهِ مِنَ الشَّاکِرِینَ وَ لِیَجْزِیَنَا عَلَی ذَلِکَ جَزَاءَ الْمُحْسِنِینَ
وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی حَبَانَا بِدِینِهِ وَ اخْتَصَّنَا بِمِلَّتِهِ وَ سَبَّلَنَا فِی سُبُلِ إِحْسَانِهِ لِنَسْلُکَهَا بِمَنِّهِ إِلَی رِضْوَانِهِ حَمْداً یَتَقَبَّلُهُ مِنَّا وَ یَرْضَی بِهِ عَنَّا
وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَ مِنْ تِلْکَ السُّبُلِ شَهْرَهُ شَهْرَ رَمَضَانَ شَهْرَ الصِّیَامِ وَ شَهْرَ الْإِسْلاَمِ
وَ شَهْرَ الطَّهُورِ وَ شَهْرَ التَّمْحِیصِ وَ شَهْرَ الْقِیَامِ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ هُدًی لِلنَّاسِ وَ بَیِّنَات مِنَ الْهُدَی وَ الْفُرْقَانِ
فَأَبَانَ فَضِیلَتَهُ عَلَی سَائِرِ الشُّهُورِ بِمَا جَعَلَ لَهُ مِنَ الْحُرُمَاتِ الْمَوْفُورَهِٔ وَ الْفَضَائِلِ الْمَشْهُورَهِٔ فَحَرَّمَ فِیهِ مَا أَحَلَّ فِی غَیْرِهِ إِعْظَاماً
وَ حَجَرَ فِیهِ الْمَطَاعِمَ وَ الْمَشَارِبَ إِکْرَاماً وَ جَعَلَ لَهُ وَقْتاً بَیِّناً لاَ یُجِیزُ ـ جَلَّ وَ عَزَّ ـ أَنْ یُقَدَّمَ قَبْلَهُ وَ لاَ یَقْبَلُ أَنْ یُؤَخَّرَ عَنْهُ
ثُمَّ فَضَّلَ لَیْلَهًٔ وَاحِدَهًٔ مِنْ لَیَالِیهِ عَلَی لَیَالِی أَلْفِ شَهْر وَ سَمَّاهَا لَیْلَهَٔ الْقَدْرِ تَنَزَّلُ الْمَلاَئِکَهُٔ وَ الرُّوحُ فِیهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ کُلِّ أَمْر سَلاَمٌ
دَائِمُ الْبَرَکَهِٔ إِلَی طُلُوعِ الْفَجْرِ عَلَی مَنْ یَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ بِمَا أَحْکَمَ مِنْ قَضَائِهِ
اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّد وَ آلِهِ وَ أَلْهِمْنَا مَعْرِفَهَٔ فَضْلِهِ وَ إِجْلاَلَ حُرْمَتِهِ وَ التَّحَفُّظَ مِمَّا حَظَرْتَ فِیهِ
وَ أَعِنَّا عَلَی صِیَامِهِ بِکَفِّ الْجَوَارِحِ عَنْ مَعَاصِیکَ وَ اسْتِعْمَالِهَا فِیهِ بِمَا یُرْضِیکَ حَتَّی لاَ نُصْغِیَ بِأَسْمَاعِنَا إِلَی لَغْو وَ لاَ نُسْرِعَ بِأَبْصَارِنَا إِلَی لَهْو
وَ حَتَّی لاَ نَبْسُطَ أَیْدِیَنَا إِلَی مَحْظُور وَ لاَ نَخْطُوَ بِأَقْدَامِنَا إِلَی مَحْجُور وَ حَتَّی لاَ تَعِیَ بُطُونُنَا إِلاَّ مَا أَحْلَلْتَ
وَ لاَ تَنْطِقَ أَلْسِنَتُنَا إِلاَّ بِمَا مَثَّلْتَ وَ لاَ نَتَکَلَّفَ إِلاَّ مَا یُدْنِی مِنْ ثَوَابِکَ وَ لاَ نَتَعَاطَی إِلاَّ الَّذِی یَقِی مِنْ عِقَابِکَ
ثُمَّ خَلِّصْ ذَلِکَ کُلَّهُ مِنْ رِئَاءِ الْمُرَائِینَ وَ سُمْعَهِٔ الْمُسْمِعِینَ لاَ نَشْرَکُ فِیهِ أَحَداً دُونَکَ وَ لاَ نَبْتَغِی فِیهِ مُرَاداً سِوَاکَ
اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّد وَ آلِهِ وَ قِفْنَا فِیهِ عَلَی مَوَاقِیتِ الصَّلَوَاتِ الْخَمْسِ بِحُدُودِهَا الَّتِی حَدَّدْتَ
وَ فُرُوضِهَا الَّتِی فَرَضْتَ وَ وَظَائِفِهَا الَّتِی وَظَّفْتَ وَ أَوْقَاتِهَا الَّتِی وَقَّتَّ
وَ أَنْزِلْنَا فِیهَا مَنْزِلَهَٔ الْمُصِیبِینَ لِمَنَازِلِهَا الْحَافِظِینَ لِأَرْکَانِهَا الْمُؤَدِّینَ لَهَا فِی أَوْقَاتِهَا عَلَی مَا سَنَّهُ عَبْدُکَ وَ رَسُولُکَ ـ صَلَوَاتُکَ عَلَیْهِ وَ آلِهِ
فِی رُکُوعِهَا وَ سُجُودِهَا وَ جَمِیعِ فَوَاضِلِهَا عَلَی أَتَمِّ الطَّهُورِ وَ أَسْبَغِهِ وَ أَبْیَنِ الْخُشُوعِ وَ أَبْلَغِهِ
وَ وَفِّقْنَا فِیهِ لِأَنْ نَصِلَ أَرْحَامَنَا بِالْبِرِّ وَ الصِّلَهِٔ وَ أَنْ نَتَعَاهَدَ جِیرَانَنَا بِالْإِفْضَالِ وَ الْعَطِیَّهِٔ
وَ أَنْ نُخَلِّصَ أَمْوَالَنَا مِنَ التَّبِعَاتِ وَ أَنْ نُطَهِّرَهَا بِإِخْرَاجِ الزَّکَوَاتِ
وَ أَنْ نُرَاجِعَ مَنْ هَاجَرَنَا وَ أَنْ نُنْصِفَ مَنْ ظَلَمَنَا وَ أَنْ نُسَالِمَ مَنْ عَادَانَا حَاشَی مَنْ عُودِیَ فِیکَ وَ لَکَ
فَإِنَّهُ الْعَدُوُّ الَّذِی لاَ نُوَالِیهِ وَ الْحِزْبُ الَّذِی لاَ نُصَافِیهِ
وَ أَنْ نَتَقَرَّبَ إِلَیْکَ فِیهِ مِنَ الْأَعْمَالِ الزَّاکِیَهِٔ بِمَا تُطَهِّرُنَا بِهِ مِنَ الذُّنُوبِ
وَ تَعْصِمُنَا فِیهِ مِمَّا نَسْتَأْنِفُ مِنَ الْعُیُوبِ
حَتَّی لاَ یُورِدَ عَلَیْکَ أَحَدٌ مِنْ مَلاَئِکَتِکَ إِلاَّ دُونَ مَا نُورِدُ مِنْ أَبْوَابِ الطَّاعَهِٔ لَکَ وَ أَنْوَاعِ الْقُرْبَهِٔ إِلَیْکَ
اَللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِحَقِّ هَذَا الشَّهْرِ وَ بِحَقِّ مَنْ تَعَبَّدَ لَکَ فِیهِ مِنِ ابْتِدَائِهِ إِلَی وَقْتِ فَنَائِهِ مِنْ مَلَک قَرَّبْتَهُ أَوْ نَبِیّ أَرْسَلْتَهُ
أَوْ عَبْد صَالِح اخْتَصَصْتَهُ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّد وَ آلِهِ وَ أَهِّلْنَا فِیهِ لِمَا وَعَدْتَ أَوْلِیَاءَکَ مِنْ کَرَامَتِکَ وَ أَوْجِبْ لَنَا فِیهِ مَا أَوْجَبْتَ لِأَهْلِ الْمُبَالَغَهِٔ فِی طَاعَتِکَ وَ اجْعَلْنَا فِی نَظْمِ مَنِ اسْتَحَقَّ الرَّفِیعَ الْأَعْلَی بِرَحْمَتِکَ
اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّد وَ آلِهِ وَ جَنِّبْنَا الْإِلْحَادَ فِی تَوْحِیدِکَ وَ الْتَّقْصِیرَ فِی تَمْجِیدِکَ وَ الشَّکَّ فِی دِینِکَ
وَ الْعَمَی عَنْ سَبِیلِکَ وَ الْإِغْفَالَ لِحُرْمَتِکَ وَ الاِنْخِدَاعَ لِعَدُوِّکَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ
اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّد وَ آلِهِ وَ إِذَا کَانَ لَکَ فِی کُلِّ لَیْلَهٔ مِنْ لَیَالِی شَهْرِنَا هَذَا رِقَابٌ یُعْتِقُهَا عَفْوُکَ أَوْ یَهَبُهَا صَفْحُکَ
فَاجْعَلْ رِقَابَنَا مِنْ تِلْکَ الرِّقَابِ وَ اجْعَلْنَا لِشَهْرِنَا مِنْ خَیْرِ أَهْل وَ أَصْحَاب
اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّد وَ آلِهِ وَ امْحَقْ ذُنُوبَنَا مَعَ امِّحَاقِ هِلاَلِهِ
وَ اسْلَخْ عَنَّا تَبِعَاتِنَا مَعَ انْسِلاَخِ أَیَّامِهِ حَتَّی یَنْقَضِیَ عَنَّا وَ قَدْ صَفَّیْتَنَا فِیهِ مِنَ الْخَطِیئَاتِ وَ أَخْلَصْتَنَا فِیهِ مِنَ السَّیِّئَاتِ
اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّد وَ آلِهِ وَ إِنْ مِلْنَا فِیهِ فَعَدِّلْنَا وَ إِنْ زُغْنَا فِیهِ فَقَوِّمْنَا وَ إِنِ اشْتَمَلَ عَلَیْنَا عَدُوُّکَ الشَّیْطَانُ فَاسْتَنْقِذْنَا مِنْهُ
اَللَّهُمَّ اشْحَنْهُ بِعِبَادَتِنَا إِیَّاکَ وَ زَیِّنْ أَوْقَاتَهُ بِطَاعَتِنَا لَکَ وَ أَعِنَّا فِی نَهَارِهِ عَلَی صِیَامِهِ وَ فِی لَیْلِهِ عَلَی الصَّلاَهِٔ وَ التَّضَرُّعِ إِلَیْکَ
وَ الْخُشُوعِ لَکَ وَ الذِّلَّهِٔ بَیْنَ یَدَیْکَ حَتَّی لاَ یَشْهَدَ نَهَارُهُ عَلَیْنَا بِغَفْلَهٔ وَ لاَ لَیْلُهُ بِتَفْرِیط
اَللَّهُمَّ وَ اجْعَلْنَا فِی سَائِرِ الشُّهُورِ وَ الْأَیَّامِ کَذَلِکَ مَا عَمَّرْتَنَا
وَ اجْعَلْنَا مِنْ عِبَادِکَ الصَّالِحِینَ الَّذِینَ یَرِثُونَ الْفِرْدَوْسَ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ
وَ الَّذِینَ یُؤْتُونَ مَا آتَوْا وَ قُلُوبُهُمْ وَجِلَهٌٔ أَنَّهُمْ إِلَی رَبِّهِمْ رَاجِعُونَ وَ مِنَ الَّذِینَ یُسَارِعُونَ فِی الْخَیْرَاتِ وَ هُمْ لَهَا سَابِقُونَ
اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّد وَ آلِهِ فِی کُلِّ وَقْت وَ کُلِّ أَوَان وَ عَلَی کُلِّ حَال عَدَدَ مَا صَلَّیْتَ عَلَی مَنْ صَلَّیْتَ عَلَیْهِ
وَ أَضْعَافَ ذَلِکَ کُلِّهِ بِالْأَضْعَافِ الَّتِی لاَ یُحْصِیهَا غَیْرُکَ إِنَّکَ فَعَّالٌ لِمَا تُرِیدُ
اَلْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی هَدَانَا لِحَمْدِهِ وَ جَعَلَنَا مِنْ أَهْلِهِ لِنَکُونَ لِإِحْسَانِهِ مِنَ الشَّاکِرِینَ وَ لِیَجْزِیَنَا عَلَی ذَلِکَ جَزَاءَ الْمُحْسِنِینَ
وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی حَبَانَا بِدِینِهِ وَ اخْتَصَّنَا بِمِلَّتِهِ وَ سَبَّلَنَا فِی سُبُلِ إِحْسَانِهِ لِنَسْلُکَهَا بِمَنِّهِ إِلَی رِضْوَانِهِ حَمْداً یَتَقَبَّلُهُ مِنَّا وَ یَرْضَی بِهِ عَنَّا
«سپاس خدای را که ما را به ستایش خود راهنمائی فرمود، و ما را از اهل سپاس قرار داد، تا احسانش را شکر گذاریم، و ما را بر این کارمزد نیکوکاران بخشد.
و سپاس خدای را که دینش را به ما عطا فرمود، و ما را به آراسته شدن به اسلام کامل اختصاص داد و در راههای احسان خود پویا ساخت، تا ه فضلش به سوی خشنودیش حرکت کنیم، چنان حمدی که از ما بپذیرد و به وسیله اش از ما راضی گردد».
● سپاس بر عظیم ترین نعمت ها
مقام حمد و ستایش مقامی بس بزرگ، و نعمتی بس عظیم از نعمت های معنوی حضرت محبوب است.
حامدان را در پیشگاه حضرت دوست ارزش والائی است، و اجرشان و مزدشان آنچنان اجر و مزدی است که فوق آن را نمی توان تصور کرد.
فاتحهٔ الکتاب که خواندنش در نمازهای یومیه واجب است، بدون قرائت آن، نماز به پا نمی شود بلافاصله بعد از بسم الله تعلیم می دهد که چگونه تمام نعمت ها را حمد و سپاس گوئید، که نعمت جز از خدا نیست، و سپاس و حمد جز به او روا نیست.
منعم را بشناسید، و نعمت را از او بدانید، و داده حضرت او را در همانجا خرج کنید که او از شما خواسته، و این همه از جمله عرشی و آیه آسمانی و کلمات ملکوتی الحمدلله ربّ العالمین استفاده می شود، که این گونه توجّه به صاحب و خالق نعمت، و ادای سپاس و حمد به محضر مبارک او جز به هدایت او و عنایت و لطفش صورت نمی پذیرد.
اگر او بر قلب عبداشراق نکند، و دل بنده را به نورش منوّر ننماید، و سینه را جلوه گاه معرفت ننماید، و آتش عشق به سپاس را در باطن شعله‌ور نسازد، و جملاتی که بیان کننده حمد و سپاس است القاء نفرماید، از دست و زبان که برآید که بتواند به حمد و سپاس برخیزد، و در مدار تسبیح و تحمیدش به گردش آید؟
می فرستد هر زمـانی دوسـت پیغامــی دگر
می رسد دل را از او هر لحظه الهامی دگر
کای دل سرگشته غیر از ما دلارامــی مجوی
زانکه نتوان یافتن جز ما دلارامی دگر
از پی صیـــــــادی مـــــــرغ دل مــا می نهــــد
خال و زلفش هر زمانی دانه و دامی دگر
چون توان"هشیار بودن چون پیاپی می دهد
هر زمان ساقی شرابی دیگر از جامی دگر
گرچه او را نیست آغــــــــــازیّ و انجامی ولی
هر زمان داریم از او آغاز و انجامی دگر
در حقیقت هیچ نامی نیست او را گــــرچه او
می نهد مر خویش را هر لحظه ای نامی دگر
دل به کامی از لب جانان کجا راضی شــــــود
هر نفس خواهد کز او حاصل کند کامی دگر
هر که گاهی بر هوای نفس ناسوتی زنـــــــد
در فضای نفس لاهوتی نهد گامی دگر
گرچه ما مستغرق احسان و انعــــــــــام توئیم
می کنم از وی طلب هر ساعت انعامی دگر
جز رخ و زلفش که صبح و شـــام ارباب دل اند
مغربی را نیست صبحی دیگر و شامی دگر این نکته با ارزش را باید توجه داشت که معرفت به صاحب نعمت، و عشق و ایمان به او، و حضور عملی نسبت به دستوراتش را باید بدرقه حمد و سپاس قولی کرد، تا سپاسی که دوست از بنده اش خواسته تحقق یابد، این نوع سپاس و حمد که معرفت و قول و عمل است سپاس واقعی و حمد حقیقی است، و ورود به فضای این سپاس، انسان را به مقام بندگی و اخلاص و رشد و کمال می رساند، این گونه سپاس و حمد، نسبت به تمام نعمت ها فراگیر، و در حدّ ظرفیت انسان ادای جق منعم است.
با این گونه سپاس می توان از حضرت محبوب نسبت به آفرینش آسمانها و زمین قدردانی کرد:
اَلْحَمْدُ للهِ الَّذی خَلَقَ السَّماواتِ وَ الاَْرْضَ:(۱)حمد و سپاس خدائی را سزاست که آسمانها و زمین را آفرید.
با این گونه سپاس و حمدی که مرکّب از قول و معرفت و عمل است می توان حضرت حق را به خاطر پیروزی دادن به مؤمنین علی ستمگران ستایش کرد: فَقُطِعَ دابِرُ الْقَوْمِ الَّذینَ ظَلَمُوا وَ الْحَمْدُ للهِ رَبِّ العالَمینَ:(۲)
پس به کیفر ستمگری ریشه گروه کافران کنده شد، و سپاس پروردگار عالمیان راست.
با این حمد و سپاس می توان نعمت با عظمت هدایت را که نعمتی ما فوق آن نیست و به وسیله آن سعادت دنیا و آخرت انسان تأمین می شود و آدمی در سایه آن به خیر دنیا و آخرت می رسد، شکر و سپاس گزارد:
اَلْحَمْدُ للهِ الَّذی هُدانا لِهذا وَ ما کُنّا لِنَهْتَدِیَ لَوْلا اَنْ هَدانَا اللهُ:(۳)
ستایش خدای را که ما را به این حقیقت هدایت و راهنمائی کرد، که اگر هدایت او نبود ما به خود به این مقام راه نمی یافتیم.
من فراموش کنم هـــــــرچه بــــــود الاّ تــــــــو
عشقبازی نکنم در دو جهان جز با تو
گر دلیل من سرگشته تو باشی گامی است
هر مسافت که بود از من بیدل تا تو
در درون دل تنــــــگم که بود خـــــــــلوت انس
راه هر پرده نشین نیست مگر تنها تو
در میان غــــــــم و اندوه و پریشـــــــــانی من
بر کنار دل آشفته ناپروا تو
ساقی از باده چـــــنان بی خبرم کن نفسی
که زمستی نشناسم که منم این یا تو
تو برفـــــتیّ و برفت از پی تو عـــــــــمر عــزیز
عمر اگر بازنیاید چه شود بازآ تو
بشکســــتی به جفا عهد دلارام عـــــــــــماد
ای ز سودا زدگان عاشق پابرجا تو
با این ستایش و حمد، می توان نزول قرآن را از جانب حضرت محبوب برای رشد و کمال انسان، و روشن کردن بزم حیات سپاس گفت: اَلْحَمْدُ للهِ الَّذی اَنْزَلَ عَلی عَبْدِهِ الْکِتابَ وَ لَمْ یَجْعَلْ لَهُ عِوَجاً:(۴)
سپاس مخصوص خداوند است که بر بنده خاص خود این کتاب را فرو فرستاد و در صورت و معنای آن کجی و نقص ننهاد.
با این حمد و سپاس می توان از عنایت حضرت دوست که باعث نجات انسان از شر ستمگران شد تشکّر و قدردانی کرد:
اَلْحَمْدُ للهِ الَّذ نَجّانا مِنَ الْقَوْمِ الظّالِمینَ:(۵)
سپاس خداوندی را که ما را از طایفه ستمگران به عرصه گاه نجات رسانید.
با این حمد و سپاس می توان از آنچه در آسمانها و زمین است و به نحوی در به پا داشتن خیمه هستی مؤثر است و به صورتی یار و مددکار آدمی است، به ادای کمترین حقّی از حقوق که از حضرت ربّ العزّه بر عهده انسان است اقدام کرد:
اَلْحَمْدُ للهِ الَّذی لَهُ ما فِی السَّمواتِ وَ ما فِی الاَْرْضِ وَ لَهُ الْحَمْدُ فِی الآْخِرَهِٔ وز هُوَ الْحَکیمُ الْخَبیرُ:(۶)
ستایش و سپاس مخصوص خداوند است، که هر چه در آسمانها و زمین است ملک اوست، و در آخرت هم سپاس و حمد برای اوست، و حضرتش حکیم و داناست.
با این حمد و سپاس می توان به ادای شکر او به عنوان اینکه مالک حقیقی آسمانها و زمین، و مالک تمام جهانیان است برخاست، مالکی که در فضای مالکیتش از باب لطف و رحمت به تربیت موجودات و رشد و کمال اجزاء هستی توجه دارد:
فَلِلّهِ الْحَمْدُ رَبِّ الاَْرْضِ رَبِّ الْعالَمینَ:(۷)
سپاس و ستایش مخصوص مالک آسمانها و زمین و مالک تمام جهانیان است.
آری اگر هدایت او نسبت به چنین حمدی نبود، در قدرت و توان کسی نمی دیدی که به ادای حمد برخیزد.
اوست که از باب لطف و مرحمت عباد صالح خود را به چنین حمدی رهنمون است، و آنان را اهل چنین حمدی می نماید تا بتوانند احسانش را شکر کنند، و از این راه به جزای نیکوکاران دست یابند.
وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَ مِنْ تِلْکَ السُّبُلِ شَهْرَهُ شَهْرَ رَمَضَانَ شَهْرَ الصِّیَامِ وَ شَهْرَ الْإِسْلاَمِ
وَ شَهْرَ الطَّهُورِ وَ شَهْرَ التَّمْحِیصِ وَ شَهْرَ الْقِیَامِ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ هُدًی لِلنَّاسِ وَ بَیِّنَات مِنَ الْهُدَی وَ الْفُرْقَانِ
فَأَبَانَ فَضِیلَتَهُ عَلَی سَائِرِ الشُّهُورِ بِمَا جَعَلَ لَهُ مِنَ الْحُرُمَاتِ الْمَوْفُورَهِٔ وَ الْفَضَائِلِ الْمَشْهُورَهِٔ فَحَرَّمَ فِیهِ مَا أَحَلَّ فِی غَیْرِهِ إِعْظَاماً
وَ حَجَرَ فِیهِ الْمَطَاعِمَ وَ الْمَشَارِبَ إِکْرَاماً وَ جَعَلَ لَهُ وَقْتاً بَیِّناً لاَ یُجِیزُ ـ جَلَّ وَ عَزَّ ـ أَنْ یُقَدَّمَ قَبْلَهُ وَ لاَ یَقْبَلُ أَنْ یُؤَخَّرَ عَنْهُ
«حمد و سپاس خدای را که از جمله آن راهها ماه خود، ماه رمضان، ماه روزه، ماه اسلام، ماه پاکیزگی، ماه آزمایش، ماه به پا خاستن را قرار داد که قرآن را در آن برای راهنمائی مردم و نشانه هائی از هدایت و مشخّص نمودن حق و باطل فرو فرستاد، و بدین وسیله برتری آن را بر سایر ماهها بر پایه احترام های فراوان و فضیلت های آشکار روشن نمود، از این جهت آنچه را در ماههای دیگر حلال بود حرام کرد، و برای گرامیداشت آن خوردنی ها و آشامیدنی ها را منع نمود، و بر آن زمان معلوم و مشخصی قرار داد که اجازه نمی دهد به پیش انداخته شود، و نمی پذیرد که از آن وقت به تأخیر افتد».

۱ ـ انعام، ۱.
۲ ـ انعام، ۴۵.
۳ ـ اعراف، ۴۳.
۴ ـ کهف، ۱.
۵ ـ مؤمنون، ۲۸.
۶ ـ سبا، ۱.
۷ ـ جاثیه، ۳۶.
پایگاه استاد حسین انصاریان
کتاب دیار عاشقان ، جلد ۷

منبع : عرفان