انتخابات ریاست جمهوری ، نقطه عطف سیاسی در لبنان

با اینکه تا به حال ۱۱ رئیس جمهور در لبنان با حد نصاب دو سوم رأی مثبت نمایندگان پارلمان انتخاب شده اند، ولی ائتلاف ۱۴مارس اصرار دارد برخلاف ماده ۴۹ قانون اساسی در اولین نشست با حد نصاب نصف به علاوه یک، اقدام به تعیین رئیس جمهور کند. علت این است که ۱۴مارس تنها ۹۶ کرسی پارلمانی را در اختیار دارد و با حد نصاب دو سوم نمی تواند گزینه خود را بر رقیب سیاسی قدرتمند ۸مارس (مخالفان دولت سینیوره) تحمیل کند.
اگرچه ماه ها است که ۱۴مارس برروی ریاست جمهوری امیل لحود، شانتاژ کرده و آن را غیرقانونی می خواند اما در مقابل، طرح نبیه بری و موازنه قوای سیاسی در لبنان متوقف شده و در تنگنا قرار گرفته است.
نبیه بری در طرح خود با تعویق درخواست تشکیل دولت وحدت ملی و انتخاب توافقی رئیس جمهور با حدنصاب قانونی دو سوم، توانسته نظر مساعد رهبران مارونی و واتیکان و فرانسه و احتمالاً عربستان را به دست بیاورد زیرا مارونی های لبنان، جایگاه ریاست جمهوری را «ضعیف» و خارج از اقتدار و مشروعیت همه جانبه نمی خواهند. فرانسه نیز به دلیل حفظ این جایگاه و تقویت نفوذ سنتی خود نیازمند تکیه بر مبانی قانونی و اجماع و توافق طوائف است.
به همین دلیل رویکردهای فرانسوی- مارونی با رویکردهای آمریکایی که متکی به جنبلاط رهبر حزب سوسیالیست ترقیخواه و سمیر جعجع فرمانده سابق نیروهای لبنانی است تفاوت دارد. آمریکا و بوش به دنبال عقیم کردن و فرسایش پتانسیل های ملی در کشورهای منطقه هستند و دموکراسی و قانون را تنها درحالتی که تأمین کننده منافع همه جانبه آنهاست می پذیرند. این سیاست که به «هرج و مرج سازنده» شهرت یافته سرنوشت لبنان و ارکان سیاسی آن را به منافع منطقه ای آمریکا گره زده است.
۲۵سپتامبر (سوم مهر) موعد قانونی تشکیل پارلمان لبنان و آغاز رایزنی رئیس پارلمان با فراکسیون های مجلس است تا طی دو ماه، رئیس جمهور جدید انتخاب و معرفی شود. توازن قوای دو رقیب در پارلمان به شکلی است که ائتلاف ۱۴مارس بدون توافق، امکان تغییر امیل لحود رئیس جمهور فعلی را ندارد و جبهه ۸مارس نیز به تنهایی نمی تواند دولت وحدت ملی را تشکیل بدهد. پس از انتخاب «رئیس جمهور توافقی» به «تشکیل حکومت جدید» چشم دوخته است.
در واقع نبیه بری در پیشنهادی حساب شده و هوشمندانه ائتلاف ۱۴مارس (گروه های سیاسی متحد آمریکا و اسرائیل) را بر سر دو راهی دشواری قرار داده است.
اگر ۱۴مارس روند طبیعی طرح نبیه بری را بپذیرد، رئیس جمهور توافقی، به گزینه میشل عون نزدیک تر است، زیرا در عرصه داخلی از حمایت عمومی بیشتر و در بین مسیحیان و به ویژه ارکان مذهبی مارونی از مقبولیت و نزد فرانسه و واتیکان از ارزیابی خوبی برخوردار است.
بدیهی است انتخاب حکومت جدید و نخست وزیر بعدی نیز باید از فیلتر پارلمان و فضای توافقی عبور کند و لذا توازن قوای سیاسی با شرایط آن زمان تغییر خواهد کرد.
این چشم انداز برای سمیر جعجع و جنبلاط و حامی اصلی آنان یعنی آمریکا به دو دلیل نگران کننده است. از یک سو موازنه قوای داخلی پس از دو سال و نیم تلاش برای بلوکه کردن تحولات سیاسی- امنیتی لبنان و به کارگیری آن در مسیر سناریوهای منطقه ای بوش با شکست مواجه می شود و از سوی دیگر، کارکرد مدیریت بحران لبنان در محاسبات و معادلات منطقه ای بوش، منفی و غیرقابل قبول ارزیابی خواهد شد.
مهم تر اینکه در مقابل رویکرد آمریکا برای برجسته کردن عنصر خارجی در تحولات لبنان، یک رویکرد عاقلانه با توافق و همگرایی نسبی در داخل لبنان برجسته خواهد شد که برخلاف سیاست های بوش خواهد بود.
با اینکه در ائتلاف ۱۴مارس موضع گیری های مختلفی وجود دارد، ولی مواضع جنجالی جنبلاط و جعجع که دنباله رو سیاست های آمریکایی هستند چشم انداز یک روند طبیعی برای انتخاب رئیس جمهور در لبنان را با سوال مواجه می کند و هرگونه احتمالی را برای برهم زدن تلاش های جاری قوت می بخشد.
به هرحال نمی توان انتظار داشت که بوش و هم پیمانان لبنانی وی (جعجع، جنبلاط و...) با طرح نبیه بری و نتایج حاصله از آن به سادگی کنار بیایند و یا آن را برهم نزنند. با این وجود، جبهه ۸مارس با ابراز حسن نیت و هوشمندی سیاسی در طرح بری، دیگر گزینه های خود را حفظ کرده و قادر است در قبال رفتار ناهمگون و تشنج ساز آمریکا و بازیگران داخلی تحولات لبنان، ابتکار عمل را حفظ کند.
شرایط ویژه داخلی لبنان و بن بست های منطقه ای بوش موجب شده تا موضوع انتخاب رئیس جمهوری لبنان به عنوان نقطه عطف سیاسی در این پرونده ارزیابی شود که یک سوی آن تشدید بحران در لبنان و سوی دیگر آن برهم خوردن معادله سیاسی در صف بندی های لبنان است. به هرحال بوش و هم پیمانان لبنانی او در این برهه زمانی بازنده یا متهم خواهند بود. اگر قاعده بازی و طرح بری را بپذیرند منحنی فرسایش پتانسیل بازیگری آنان سرعت می گیرد و اگر آن را رد کنند، متهم به تشنج آفرینی و بی ثباتی در لبنان خواهند شد که اولین معترضین آنان مسیحیان و مارونی ها خواهند بود.

منبع: جهان نیوز

منبع : روزنامه کیهان