مصرف انرژی در جهان

پیشبینی می شود تا ۲۵ سال دیگر مصرف انرژی در جهان ۵۰ درصد افزایش یابد. به نظر می رسد که اشتهای ما برای انرژی و سوخت سیری ناپذیر است. آیا در آستانه بحران انرژی هستیم؟
در صد سال گذشته، وابستگی جهان به انرژی به شدت افزایش یافته است. مصرف انرژی در ۵۰ سال گذشته بیشتر از مصرف انرژی در دو قرن پیش از آن بوده است. ما به شدت به سوخت های فسیلی که رو به پایان هستند، وابسته شده ایم.
در حال حاضر نفت، گاز و زغال سنگ ۸۰ درصد از انرژی مصرفی جهان را تامین می کند. در این حال انرژی های قابل تجدید مانند انرژی های خورشیدی، بادی و ژئوترمال (انرژی گرمایی زمین) تنها یک درصد از تقاضای انرژی در جهان را تامین می کنند. بنابراین، آیا در آینده نزدیک دچار بحران کمبود انرژی خواهیم شد؟
به گفته سازمان بین المللی انرژی، منابع نفت و گاز شناخته شده جهان از نیاز فعلی ما بیشتر است و چنین احتمالی وجود ندارد.
در عین حال، منابع طبیعی انرژی به طور یکسان در سطح جهان پراکنده نشده اند. دو سوم ذخایر نفت جهان در اختیار کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا قرار دارد. دولت های این کشورها برای بهره برداری مناسب از این میادین نفتی که برای سایر کشورها اهمیت زیادی دارند، به تعهد، منابع مالی و دانش فنی نیاز دارند.
● نفت
صنعت نفت در ۱۸۹۵ توسط ادوین دریک با بهره برداری از چاهی در پنسیلوانیای آمریکا متولد شد. این صنعت طی صد و پنجاه سال، به مهمترین تامین کننده سوخت جهان تبدیل شد.
در حال حاضر جایگزین مناسبی برای بنزین، گازوئیل و سوخت هواپیما وجود ندارد. صنعت حمل و نقل به این ماده سیاه رنگ وابسته است.
در این حال، میزان نفت مصرفی در تولید برق طی دهه های گذشته کاسته شده است و تنها هفت درصد نیروگاه ها نفت مصرف می کنند.
همچنین پالایشگاه ها مواد مختلفی را از نفت تولید می کنند. محصولات متنوعی چون افشاننده های ضدعرق، دریچه های مصنوعی قلب، و آدامس حاوی مواد نفتی هستند.
روسیه، عربستان سعودی، آمریکا و ایران چهار تولیدکننده بزرگ نفت در جهان هستند. مکزیک و چین به طور مشترک در جایگاه پنجم قرار دارند. در این حال، دو سوم از منابع شناخته شده نفت در خاورمیانه هستند.
موقعیت جغرافیایی مخزن نفتی در استخراج آن اهمیت زیادی دارد. در حالی که بهره برداری از منابع نفتی فلات قاره مکزیک و سواحل آمریکا مشکل و پر هزینه است، استخراج نفت از چاه های خاورمیانه معمولا ارزان و آسان است.
آمریکا بزرگترین مصرف کننده نفت جهان است و یک سوم تقاضای نفت بازار جهانی به این کشور تعلق دارد. به طور متوسط هر آمریکایی روانه ۱۳ لیتر نفت مصرف می کند. این میزان دو برابر متوسط سرانه کشورهای توسعه یافته اروپایی و پانزده برابر کشورهای در حال توسعه است.
سازمان بین المللی انرژی با اشاره به توسعه اقتصادی کشورهایی مانند چین و مکزیک پیشبینی می کند تقاضای نفت تا ۲۵ سال دیگر ۳۵ درصد افزایش یابد.
● بشکه نفت
حتما تا به حال به اسم انواع نفت چون نفت متوسط غرب تگزاس، نفت مخلوط صحرای الجزیره، نفت تیوانای ونزوئلا، و ایستموس مکزیک برخورد کرده اید.
بیشتر از دویست نوع نفت مختلف وجود دارد و قیمت آنها بر اساس ترکیبات شیمیایی هر کدام متفاوت است.
در حالی که هنوز از مقیاس "بشکه" برای بیان میزان نفت معامله شده استفاده می شود، این وسیله دیگر در حمل و نقل کاربرد ندارد.
هر بشکه معادل ۱۵۹ لیتر است که برابر با ۸۰ بطری بزرگ نوشابه گازدار یا ۳۵ گالن است. این حجم برای پر کردن باک ۴ خودرو کافی است.
روزانه ۸۵ میلیون بشکه نفت در سراسر جهان مصرف می شود. این میزان نفت برای پر کردن ۴۰ استادیوم فوتبال کافی است.
ارزش سالانه نفت خام معامله شده در بازارهای جهانی بیش از یک تریلیون دلار است و بخش مهمی از اقتصاد جهانی را به خود اختصاص می دهد.
بیش از نیمی از نفت استخراج شده در جهان به سوخت خودرو تبدیل می شود. از آنجایی که بخش عمده ای از مواد شیمیایی و پلاستیک از تصفیه نفت به دست می آید، تغییرات قیمت نفت، قیمت بسیاری از مواد اولیه را نیز تحت تاثیر قرار می دهد.
بهای نفت در دهه گذشته بسیار متغیر بوده است. در حالی که بهای نفت در سال ۱۹۹۹ به بشکه ای ۱۰ دلار سقوط کرد، بهای آن سال گذشته به حدود ۷۰ دلار رسید.
عوامل مختلفی مانند جنگ عراق، توفان های ساحل جنوبی آمریکا و تقاضای بالای چین، بر بهای نفت تاثیر می گذارند.
تغییرات آب وهوایی، مسایل سیاسی، رشد اقتصاد جهانی، تصمیم های اوپک و جنگ از عواملی هستند که تجارت نفت را مشکل می کند.
● انرژی برق
ما قادر به دیدن جریان برق نیستیم. خیلی ها هم از نحوه کار آن سر در نمی آورند. ولی نیروی برق به شما کمک میکند تا این صفحه را بر روی نمایشگر رایانه خود بخوانید.
حرکت الکترون ها در طول سیم، جریان برق را منتقل می کند. کشورهای مختلف از روش های مختلفی برای تولید برق استفاده می کنند.
نود و نه درصد نیروی برق نروژ در نیروگاه های برق-آبی تولید می شود. برزیل و کانادا نیز از آب ذخیره شده پشت سدهای خود برای تولید برق استفاده می کنند. بارندگی زیاد و رودهای خروشان منبع انرژی مناسبی را برای تولید برق در اختیار این کشورها گذاشته است.
در این حال بحران نفتی دهه هفتاد باعث شد تا فرانسه برای تولید سه چهارم نیروی برق خود به نیروگاه های هسته ای روی بیاورد.
منابع فراوان و ارزان زغال سنگ چین و هند هم در تولید برق در این کشورها کاربرد گسترده ای دارند.
به علاوه در چند دهه گذشته کشورهای توسعه یافته برای تولید برق به گاز که منبع سوخت پاک تری است، روی آورده اند. بریتانیا و دانمارک بخاطر دسترسی ارزان به منابع ارزان گاز دریای شمال از این سوخت استفاده ببیشتری می کنند.
به هر حال، تناوب و ثبات منابع تولید برق برای موفقیت اقتصادی کشورها ضروری است. کشورها با توجه به منابعی که در اختیار دارند و شرایط سیاسی خود برق تولید می کنند.
انرژی برق مصارف گوناگونی مانند روشنایی، گرمایش و به کار انداختن وسایل مختلف دارد و حتی در تولید فولاد و آلومینیوم به کار می رود.
به همین علت، در بیشتر موارد تولید و توزیع برق در اختیار دولت ها است. اما دولت ها برای افزایش کارایی این صنعت به تدریج به خصوص سازی آن روی می آورند.
به هر حال باید به این نکته توجه داشت که یک چهارم جمعیت جهان به نیروی برق دسترسی ندارد. بیشتر این افراد در هند و آفریقا زندگی می کنند.

لوئیز کوپر