عوامل تعیین کننده در مصرف آهک

از مهمترین پارامترهای شیمیایی آب در تنظیم میزان آهک پاشی در استخرها ، قلیائیت آب می باشد که اغلب پرورش دهندگان ماهی آن را با سختی آب یکسان می دانند .
علی رغم مشابهت بسیار زیاد سختی و قلیائیت ، در پاره ای از موارد هیچگونه ارتباطی با یکدیگر نداشته و به خلاف اهمیت قلیائیت در افزایش تولید ، سختی آب تأثیر چندانی ندارد .
۱) سختی آب : عامل تشکل سختی آب ، کاتیون های گروه قلیایی خاک می باشند . سختی آب عمدتاً مربوط به کاتیون های کلسیم و منیزیم می گردد . معیار اندازه گیری سختی بر حسب مول بر متر مکعب است .
۲) قلیائیت : قلیائیت آب در حقیقت وجود یون های کربنات را گویند . با افزایش یا کاهش سختی ، میزان قلیائیت آب تغییر می یابد . در عرصه پرورش ماهی آنچه حائز اهمیت است ، قلیائیت آب می باشد زیرا از عوامل مهم نگهداری Co۲ آب می باشد .
● میزان مورد نیاز آهک برای استخرهای پرورش ماهی
در پرورش ماهی مهمترین مسئله تعادل شیمیایی محیط آب است یعنی کاهش PH و بازی شدن هر دو محیط برای ماهیان خطرناک و مرگ آور است .
میزان آهک دهی بر حسب موقعیت جغرافیایی و هدف بکر بردن آن متفاوت است و همانطور که قبلاً در بحث آهک پاشی اشاره کردم به عوامل مختلفی بستگی دارد . آهک پاشی مثل کوددهی برای تمامی استخرها به یک صورت قابل نسخه نویسی نیست بلکه تمام فاکتورهای گفته شده دخالت دارند نظیره های متفاوتی در مورد آهک وجود دارد .
الف) kg ۵۰۰ تا ۲ تن در هکتار برای آهک مصرفی
ب) kg ۱۵۰۰ – ۱۰۰۰ در هر هکتار برای عوامل بیماری زا ( مصرف آهک زنده )
ج) kg ۴۰۰ – ۲۰۰ در هر هکتار برای بهسازی و ضدعفونی کردن خاک استخر پیش از آبگیری آن ( مصرف آهک زنده )
د) kg ۵۰۰ – ۲۸۰ در هر هکتار برای افزایش هر واحد قلیائیت ( مصرف آهک زنده ) جهت تعیین آهک مورد نیاز استخر جدید نمونه های از خاک ( یا ضخامت ۱۵ سانتیمتر ) از کف استخر تهیه و PH آن را تعیین می نمایند . چنانچه در یک نمونه گل خشک از بستر یک استخر پرورش ماهی PH بالای ۹/۵ داشته باشد استخر نیازی به آهک دهی ندارد .
● تشخیص زمان نیاز به آهک
الف) هنگامی که PH آب بنا به دلایلی پائین تر از حد نرمال قرار گیرد و این حالت اسیدی آب برای زندگی ماهی خطر آفرین باشد .
ب) چنانچه قلیائیت آب پائین باشد و در نتیجه میزان حاصلخیزی استخر پائین باشد .
ج) مواقعی که رسوبات آلی استخر بطور فزاینده ای لجن داشته باشد چرا که سبب کاهش میزان اکسیژن محلول می گردد .
د) چنانچه احتمال بروز بیماری های عفونی و مسری وجود داشته باشد و یا در دورهٔ گذشته پرورش ، شکوفایی پلانکتونی ( Algne bloom ) وجود داشته و سبب تلفات ماهیان شده بود از آهک برای پیشگیری استفاده می کنیم .

محمد انتظامی
منابع مورد استفاده
۱- ( کتاب ) اصول کوددهی در استخرهای پرورش کپور ماهیان - مؤلف : مرتضی هدایت .
۲- ( پایان نامه ) اصول کوددهی در استخرهای پرورش ماهیان گرمابی .
۳- ( کتاب ) پرورش ماهیان گرمابی ( عمومی ) - مؤلفان : قناعت پرست ، فرحجود .
۴- ( کتاب ) تکثیر و پرورش کپور و سایر ماهیان پرورشی ( چاپ دوم ) - تألیف : لاسلوهوروات ، گیزلاتاماس – ترجمه : محمدرضا خوش خلقی .
۵- ( جزوه درسی ) کاربرد و اهمیت آهک در پرورش ماهی – دکتر مسعود هدایتی فرد .
۶- ( پایان نامه ) کوددهی و تأثیر آن در رشد و نمو کپور ماهیان در استخر پرورش ماهیان گرمابی .
۷- ( کتاب ) مدیریت پرورش ماهیان گرمابی – ترجمه : دکتر بهروز دهدشتی .
۸- ( کتاب ) هیدروشیمی بنیان آبزی پروری – تألیف : دکتر عباس اسمائیلی ساری .