فلسفه پوشش

عالمان و متفکران اسلامی در فلسفه پوشش، با استناد به نصوص دینی، مطالبی آورده‌اند که از تکرار آن خودداری می‌کنیم(۱) و به مطالبی می‌پردازیم که در ارتباط مستقیم با زن و چرایی پوشش اوست:
۱) حرمت بخشیدن به زن
زن مسلمان، تجسم حرمت و عفت در جامعه است، حفظ پوشش به نوعی احترام گذاردن به زن و محفوظ نگه داشتن وی از نگاههای شهوانی و حیوانی است. چنانچه زن، حدود را رعایت ننماید هر بیمار دلی به او طمع نموده و با نگاه آلوده‌اش حریم زن را می‌شکند. آن شخصیّتی که باید سالم بماند و نسل سالم تربیت کند، تحت تأثیر دیدهای آلوده به گناه به طرف شهوات سوق داده شده و در نتیجه هویت واقعی‌اش را فراموش کرده در چنگال بیماردلان و هوسبازان، گرفتار می‌آید و از منش انسانیش سقوط کرده و به غرقاب حیوانیت می‌رود.
کلام گوهربار فاطمه زهرا (س) نشانگر لزوم تحفظ بر جایگاه والای زن است که فرمود:
«خیر النساء أن لایرین الرجال و لایراهنّ الرجال».
بهترین زنان، زنی است که مردی را نبیند و مردی هم او را نبیند.
گویا آنچه را در فصل گذشته آوردیم که نگاه کردن به زن غیرمسلمان (بدون ریبه و لذت) جایز است، دلیل بر همین است که حرمت ویژه، از آن مسلمان می‌باشد. در قرآن، آنگاه که حدود پوشش را مطرح می‌سازد به این حکمت اشاره نمود:
«ذلک أدنی أن یعرفن فلایؤذین»
این پوشش ، نزدیک‌تر است که زنان به حیاء و عفاف شناخته شوند و مورد اذیت نااهلان واقع نشوند.
و مألاً شخصیت و منزلت آنها در هم بشکند.
۲) مبارزه با نفس
میل به خودنمائی و جلوه‌گری به مصالحی در سرشت زن، نهفته است که باید در مسیر درست و هدفی والا بکار گرفته شود. بی‌گمان این گرایش در وجود زن اگر همچون سایر میل‌ها به درستی به کار گرفته شود، ثمرات مطلوبی خواهد داشت و در جهت کمال او کارآمد خواهد بود و در مسیر فراهم آوردن محیطی مناسب همراه با زندگیش، سودمند خواهد شد. چرا که هیچ گرایش درونی بدون جهت در جان انسان به ودیعت نهاده نشده است. اما اگر این گرایش، مرزی نداشته باشد و خودنمائی و جلوه‌گری همواره و در همه جا نمود داشته باشد، قطعاً فسادآفرین خواهد بود و در ایجاد زمینه‌های ناهنجاری در جامعه تأثیر خواهد کرد، پوشش را می‌توان مهمترین عامل تعدیل این میل دانست. اشاره لطیفی به این مطلب در کلام علی (ع) است:
«زکات الجمال، العفاف»
زکات زیبائی عفاف است.(۲)
زیبایی برای زن، سرمایه است اما باید بجا مصرف شود و زکات جمال زن، حفظ عفاف و پوشش است. مانند سازمی جمال زن به سرمایه، نشانگر آن است که از یک سوی سودمند و کارآمد است و از سوی دیگر کنترل شدنی و تعدیل یافتنی می‌باشد و اشاره است به اینکه در صورت مرزشکنی، فتنه‌انگیز و فساد‌آفرین خواهد بود .
جواز کشف حجاب در مقابل محارم از جمله شوهر، این غریزه را جهت می‌دهد که خودآرائی زن مختص به شوهر باشد و منع آن در برابر نامحرم، این گامی در جهت مبارزه با سایر خواهشهای نفسانی باشد. وقتی زن در جهت کنترل این خواهش، اقدام نمود آمادگی غلبه بر سایر خواهشها را تحصیل کرده و در جهت رشد و تعالی خود حرکت می‌کند و مآلاً انسانی مهذّب می‌شود که می‌تواند جامعه خود را نیز بسازد.
۳) جواز حضور در اجتماع
بدون هیچ تردیدی، اندام زن به ویژه اگر به آرایه‌ها و پیرایه‌هایی، آراسته گردد هیجانبار و هوس‌آفرین است. از سوی دیگر زن، بخش عظیمی از نیروی انسانی یک جامعه را تشکیل می‌دهد و در ابعاد مختلف فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی و سیاسی می‌تواند نقش‌آفرینی عظیمی داشته باشد.
اسلام با طرح پوشش زن در حقیقت جواز حضور در اجتماع او را رقم زده است و با دستورات حکیمانه و راهگشایی که در چگونگی منش و روش او ارائه داده از یک سوی این نیروی عظیم را از تباه شدن و در گوشه‌ای بی‌هدف و اثر ماندن نجات داده و از سوی دیگر جلو فساد گستری و ناهنجاریهای ناشی از اختلاط مرد و زن را گرفته است. همه آحاد جامعه در مقابل سلامت نفسانی جامعه مسئولند و مسئولیت مهمتر در این باره بر دوش خانمهاست. دقت در آنچه گفتیم بی‌پایگی تفکر هوس آلودانی را که حجاب را حصار تلقی کرده و برای آزمندیهای خود، زن را برای شکستن به اصطلاح حصار دعوت می‌کنند، روشن می‌شود و بخوبی دانسته می‌شود که حجاب عملاً عامل مهمی است در جهت آزادی زن نه اسارت او، مهم این است که تلقی ما از آزادی دقیقاً روشن باشد.
۴) ایجاد امنیت
جامعه موظف است امنیت را در ابعاد مختلف، برای افراد فراهم سازد، بخش عمده‌ای از این مهم به عهده زن است که با حفظ پوشش به این امر جامه عمل بپوشاند. اگر این حریم دریده شود ضمانتی برای سلامتی شخص وجود ندارد، زن چون از این حصار منیع درآمد، در معرض ضربات دیدهای آلوده و قلوب منحرف قرار می‌گیرد و آرامش خود را از دست داده و نهایتاً نجات از تلاطم امواج بلا را نامعلوم می‌سازد.
در سایه رعایت عفاف، زن با شهامت هرچه تمامتر به وظیفه خود مشغول شده و خطری از ناحیه اجتماع متوجه وی نمی‌شود. بدین سان با قاطعیت تمام معتقد هستیم که پوشش، امنیت زن را در جامعه فراهم می‌سازد و در حریم پوشش است که می‌توان با خیالی آسوده به جامعه آمد و به فعالیت پرداخت و در سنگر حجاب، حضور عینی خود را در ابعاد مختلف اجتماع، تحقق بخشید.

نویسنده: فتحیه - فتاحی زاده
منبع: سایت - باشگاه اندیشه - به نقل از کتاب حجاب از دیدگاه قرآن و سنت نوشته فتحیه فتاحی زاده، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی
پی‌نوشتها :
۱-تحریر المرئه فی عصر الرساله ، ج / ۴، ص ۲۷ و مسئله حجاب، ص ۱۷-۴۲.
۲-غررالحکم و درر الحکم ، ج/۴ ، ص ۱۰۵.

منبع : باشگاه اندیشه