پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا

غربت ائمه بقیع (ع)


غربت ائمه بقیع (ع)
● فضیلت بقیع
در فضیلت بقیع احادیث و روایات متعددی از پیامبراکرم(ص) نقل گردیده است از جمله اینکه در حدیثی فرمودند:‌”از بقیع هفتاد هزار نفر که صورتشان مانند ماه شب چهارده است محشور خواهند شد و بدون حساب وارد بهشت می‌شوند.”
و در حدیث دیگر آمده است که رسول خدا(ص) در بقیع حضوریافتند و اهل قبور را بدین‌گونه خطاب می‌کردند: “درود بر شما، خداوند ما و شما را بیامرزد شما پیشاهنگان ما بودید و ما هم در پی شما خواهیم آمد.”
حرم ائمه بقیع در کتب تاریخ به عنوان مشهد و حرم اهل بیت(ع) معروف گردیده است و در این حرم مطهر قبر چهار تن از ائمه هدی- امام مجتبی، امام سجاد، امام باقر و امام صادق علیهم‌السلام- در کنار هم و به فاصله ۲ تا ۳ متری این قبرها، قبر عباس عموی گرامی رسول خدا(ص) قرار گرفته و در کنار آن نیز قبر دیگری است که متعلق به فاطمه بنت اسد می‌باشد. قبل از ویرانی ساختمان این حرم مطهر همه قبور شش‌گانه در زیر گنبد و دارای ضریح زیبایی بودند. همچنین مدفن تعدادی از همسران، فرزندان، اقوام و عشیره پیامبر اکرم و جمع کثیری از صحابه و یاران آن حضرت و تعداد بی‌شماری از شهدا و علما در این قبرستان قرار دارند.
● پیشینه قبرستان بقیع
بقیع اولین مدفن و مزاری است که به دستور رسول‌اکرم(ص) و به‌وسیله مسلمانان صدراسلام به‌وجودآمده است. در بقیع اولین کسی که از انصار دفن شده اسعدبن زراره و از مهاجرین عثمان بن مظعون می‌باشد. سمهودی می‌گوید: پس از فوت ابراهیم فرزند رسول خدا(ص) آن حضرت به صحابه فرمودند:‌”ابراهیم رابه سلف ما عثمان لاحق کنید و در کنار او به خاک بسپارید.” او می‌گوید پس از دفن شدن ابراهیم در بقیع، مردم مدینه علاقه‌مند شدند پیکر اقوام و عشیره خود را در آنجا دفن کنند و هر یک از قبایل مدینه درختان و ریشه‌های بخشی از بقیع را قطع و زمین آن را برای همین منظور آماده نمودند.
● تخریب بقیع
روز هشتم شوال سال ۱۳۴۴هجری قمری روزی سیاه برای مسلمانان جهان به‌شمار می‌رود. در این روزها وهابیان دین‌ناشناس حرم امامان معصوم بقیع را با خاک یکسان کردند. بنابر نقل مورخان آنچنان بقیع خراب گردید که به تپه‌ای از پاره‌سنگ و پاره‌آجر تبدیل شد و از کینه وهابیان به گونه‌ای زیر و رو گشت که به منطقه‌ای زلزله زده شباهت پیدا کرد.
لازم به ذکر است آفات بزرگ و خطرناک در میان تمام مذاهب و آئین‌ها کج‌فهمی و تندروی‌ها وبرداشت‌های غلط وانحرافی است که به اصطلاح قرائت‌های خود ساخته از دین می‌باشد که از زمان‌های مختلف در میان پیروان همان مذاهب به‌وجود آمده و موجب تضعیف و تفرقه در آن مذهب شده است. یکی از این نمونه‌های بارز انحرافات فکری و برداشت‌های غلط گروه خوارج هستند. از جمله اوصاف آنها که در روایات به آنها اشاره شده، کثرت عبادت و تقید آنان به نماز و روزه و قرائت قرآن است به‌طوری که عبادت سایر مسلمانان نسبت به عبادت آنها حقیر و کم می‌باشد. ویژگی بعدی آنها این بود که به‌خاطر غرور و تحجر حاضر نبودند از هیچ ناصحی نصیحت بپذیرند. از دیگر ویژگی خوارج تکفیر مسلمانان بود تا جایی که هر مسلمان متعهدی را که با عقیده و تفکرات انحرافی آنان موافق نبود مرتد و خارج از اسلام می‌دانستند.
پس از گذشت چندین قرن از ظهور خوارج و در آستانه قرن هشتم بود که نمونه‌ای دیگر از این انحرافات در جامعه اسلامی ظاهر شد و آن ظهور احمدبن تیمیه بود که در شام مطالبی را در مسائل اسلامی خلاف مسلمات اسلام و مخالف با فتاوای علما و پیشینیان به شکل‌های سخنرانی و مکتوب منتشر کرد. در این هنگام بود که بسیاری از علما و دانشمندان از شام و مصر و بغداد در مخالفت با نظریات او به میدان آمده و به نقد عقاید او پرداخته و بر انحراف و ارتداد او فتوا صادر کردند.
ابن تیمیه پس از چندین بار زندانی شدن در مصر و شام، سرانجام در سال ۷۲۸ هـ ق در زندان دمشق از دنیا رفت.
اوضاع به همین گونه گذشت تا اینکه در قرن یازدهم در شهر نجد حجاز شخصی به نام محمدبن عبدالوهاب ظهور کرد و پس از چهار قرن بار دیگر به ترویج عقاید و افکار ابن تیمیه پرداخت. از آنجا که مردم شهر نجد افرادی دور از تمدن و معارف بودند عبدالوهاب در فعالیت خود موفق شد. یکی از مهمترین فتاوای فقهی وهابیان ،حرمت سفر برای زیارت قبور پیامبران و صالحان و حرمت تبرک وتوسل به آنان و ساختن حرم و بارگاه بر قبور آنهاست. بنابراین هرگونه توسل و تبرک جستن به ساحت پیامبران و ائمه معصومین(ع) اظهار شرک و کفر و بت‌پرستی محسوب و موجب حلال شدن مال و جان چنین افرادی است.
مرحوم آیت‌الله امین عاملی در کتابش پیرامون عقاید وهابیان می‌نویسد: “اعتقاد وهابیان درباره عموم مسلمانان این است که مسلمین پس از ایمان به کفر برگشته‌اند و پس از توحید به شرک گراییده‌اند زیرا آنان در دین بدعت گذاشته‌اند و به‌جهت زیارت و تبرک جستن به انبیا و صالحین به کفر و شرک روی آورده‌اند لذا جنگ با آنان واجب و ریختن خون آنان و تصرف اموالشان بر مسلمانان (وهابیان) حلال است.”
جالب اینکه صنعانی وهابی در رساله‌اش با عنوان تطهیر الاعتقاد‌به این حقیقت اعتراف کرده که زیارت مرقدها و آثار اولیای خدا سیره مسلمین بوده است و آنان از زمان‌های گذشته این کار را انجام می‌دادند.(۱)
براساس این افکار غلط و نادرست بود که آنها به هرجا و هر شهر و دیاری که دست می‌یافتند قبل از هر چیز به تخریب مشاهد شریفه و بقاع متبرکه می‌پرداختند، کشتار وهابیان در عتبات عالیات صحنه‌ای سیاه در تاریخ اسلام است.
در سال ۱۲۱۶ هـ ق امیرسعود با لشکری بسیار به شهر کربلا حمله‌ور شد و تعداد بیست هزار نفر از اهالی کربلا و زوار کشته شدند، خزانه حرم و تمام تزئینات و جواهرات حرم به تاراج رفتند. همچنین آنان به هنگام تسلط بر طائف و مکه قبور جد و عموی پیامبر، خدیجه همسر پیامبر و بسیاری از اماکن مقدسه را ویران کردند. در ماه رمضان ۱۳۴۴ هـ ق وارد مدینه شدند و پس از گذشت چند روز در هشتم شوال گنبد و بارگاه ائمه معصومین(ع) در بقیع را به‌طورکلی منهدم کردند و از این حرم و قبور به جز قطعه سنگ‌هایی که در اطراف قبور نصب کردند اثر وعلامتی باقی نماند. به کارگرانی که این عمل ننگین را انجام دادند مبلغ هزار ریال سعودی دستمزد پرداخت گردید.
در این ماجرا تنها حرم پیامبراکرم(ص) محفوظ ماند و وهابیان در ادامه هتاکی‌های خود تصمیم داشتند قبر مطهر رسول خدا(ص) را نیز تخریب کنند اما از بازتاب این کار در جهان اسلام و برانگیخته شدن احساسات مسلمانان بر ضد خویش ترسیدند و به‌طور موقت از این عمل منصرف شدند. غارت اموال و طلا و جواهرات خزانه عظیم حرم رسول خدا(ص) و ائمه بقیع یکی دیگر از اعمال شنیع این گروهک بوده است. (۲)
بعضی از نویسندگان و هابی این مصونیت را این‌گونه توجیه می‌کنند: “که ما این گنبد را به عنوان یکی از گنبدهای مسجد می‌شناسیم نه به عنوان گنبد و بارگاه حرم پیامبر والا...”
یکی از جهانگردان غربی به نام میسترکه به فاصله کوتاهی از ویرانی این حرم بقیع را دیده، ویرانی و خرابی آنجا را این‌گونه ترسیم می‌کند: “چون وارد بقیع شدم، آنجا را همانند شهری دیدم که زلزله شدیدی در آن به‌وقوع پیوسته و به ویرانه‌ای تبدیل شده است،زیرا در جای جای بقیع به جز قطعات سنگ و کلوخ به‌هم ریخته و تیرهای چوب کهنه چیز دیگری نمی‌توان دید. ولی این ویرانی‌ها و خرابی‌ها در اثر وقوع زلزله و یا حادثه طبیعی بلکه با عزم و اراده انسانها به‌وجود آمده بود و همه آن گنبد و بارگاه‌های زیبا و سفیدرنگ که نشانگر قبور فرزندان و یاران پیامبر اسلام بود،‌با خاک یکسان گردیده است.”
براتعلی چگینی
پی‌نوشتها:
۱- تبدید الظلام، ص ۳۸۹
۲- لمعات الشهاب فی سیره محمدبن عبدالوهاب، ص ۱۰۸
منبع : روزنامه رسالت


همچنین مشاهده کنید