ملانوم بدخیم Malignant melanoma

یك سرطان پوستی است كه سلولهای مولد رنگدانه را مبتلا كرده و می‌تواند به سرعت به سایر قسمتهای بدن انتشار یابد. سن: بیشترین شیوع را در سنین بین ۴۰ تا ۶۰ سال دارد، به طور روزافزونی در بین بالغین جوان دیده میشود. جنس: در زنان شایعتر است. ژنتیك: افراد با پوست روشن در معرض خطر بیشتری هستند. نحوه زندگی: تماس با نور خورشید و استفاده از تختهای آفتابی، عوامل خطر هستند.
ملانوم بدخیم، شكل نادر و وخیم سرطان پوست است. ملانوم ممكن است به صورت یك ضایعه جدید بر روی پوست طبیعی پدیدار شده یا از خالی كه قبلاً وجود داشته، به وجود آید. در صورت عدم درمان، سرطان می‌تواند به سایر قسمتهای بدن انتشار یافته و ممكن است كشنده باشد. همچون بسیاری از سرطانهای پوستی دیگر، علت اصلی، تماس با نور خورشید است.
طی ۱۰ سال گذشته در سرتاسر جهان، تعداد موارد ملانوم بدخیم به ویژه در بین بالغین جوان، به طور قابل توجهی افزایش یافته است. این افزایش احتمال دارد به دلیل رشد جمعیت افرادی باشد كه در فعالیتهای خارج از خانه،‌ شركت می‌كنند. این بیماری در افراد سنین ۴۰ تا ۶۰ سال و در بین زنان، بیشترین شیوع را دارد. در بریتانیا سالانه، حدود ۶هزار مورد جدید دیده میشود.
● علل بیماری:
به نظر می‌رسد، ملانوم بدخیم در نتیجه آسیب به ملانوسیتها (سلولهای پوستی مولد رنگدانه ملانین) به دلیل تابش آفتاب، به وجود می‌آید. سرطان، افراد با پوست روشن را بیشتر از تیره پوستان مبتلا می‌كند. كسانی كه دائماً در معرض تابش آفتاب هستند یا آنهایی كه در آب و هوای آفتابی زندگی می‌كنند، خطر بیشتری برای پیدایش ملانوم بدخیم دارند. به ویژه نشان داده شده است كه آفتاب سوختگی شدید در دوران كودكی، شانس پیدایش ملانوم بدخیم در دوران بعدی حیات را دو برابر می‌كند. كاهش تماس با آفتاب می‌تواند به كم شدن خطر ایجاد این نوع از سرطان پوس كمك نماید.
● علایم بیماری:
ملانوم بدخیم می‌تواند در هر قسمتی از بدن به وجود آید اما بیشتر از همه بر روی نواحی در
معرض تابش آفتاب ظاهر میشود. بعضی ملانومها در طول پوست به صورت پچهای مسطح نامنظم پخش می‌گردند و بعضی دیگر به صورت توده‌هایی با رشد سریع ظاهر می‌شوند. در افراد پیر، ملانومها ممكن است بر روی صورت به شكل لكه‌های كك و مك مانند، با نام لنتیگوملانوما برداشته نشوند، همه انواع آن به طرف به لایه‌های زیرین پوست رشد می‌كنند.
اگر یك لكه با رشد سریع، نامنظم و تیره رنگ بر روی پوستتان پدیدار شود یا یكی از تغییرات زیر در حالی كه از قبل وجود داشته، ایجاد گردد باید به ملانوم بدخیم مشكوك شوید، این تغییرات عبارتند از:
▪ افزایش اندازه
▪ حاشیه‌های نامنظم و غیرقرینه
▪ خارش، التهاب یا قرمزی
▪ ضخیم شدگی در سطح
▪ خونریزی یا كبره بستن
▪ تغییر در رنگ یا سایه روشن خال
شما باید به طور منظم پوستتان را بررسی كرده و به محل و اندازه هر یك از خالهایتان، توجه كنید. از شخص دیگری بخواهید تا جهت بررسی پشت و سرتان به شما كمك كند. تغییرات رنگ و سایه روشن خالهایی كه از قبل وجود داشته یا ظاهر یك لكه جدید و بزرگ شونده، به ویژه اگر قطری بیش از ۶ میلی‌متر داشته باشد و شروع به تغییر رنگ و سایه روشن خود كنند را باید به پزشكتان گزارش دهید.
● كارهایی كه باید انجام شوند:
در صورتیكه پزشك به ملانوم بدخیم مشكوك شود ترتیبی خواهد داد كه ضایعه و ناحیه‌ای از پوست اطراف برداشته شود تا اینكه خطر باقی ماندن سلولهای بدخیم كاهش یابد. بافت برداشته شده زیر میكروسكوپ بررسی خواهد شد. اگر بافت سرطانی باشد، قسمت بزرگتری از پوست ممكن است برداشته شده و احتمالاً به پیوند پوستی نیازمند می شویم.
همچنین ممكن است نمونه‌هایی از غدد لنفاوی نزدیك ملانوم برداشته شده تا از نظر سلولهای سرطانی بررسی شوند، حضور این سلولها نشاندهنده انتشار سرطان است. اگر چنین وضعیتی رخ داده باشد، ممكن است نیاز به شیمی درمانی، اشعه درمانی یا درمانهای بیولوژیكی داشته باشید.
● پیش آگهی بیماری:
ملانومهای سطحی كه زود درمان شده‌اند، معمولاً قابل علاجند. اما ملانومها اغلب در مردان كشنده است، احتمالاً به این دلیل كه آنها همیشه، بلافاصله علایمشان را به پزشك گزارش نمی‌كنند. اگر ملانومها تهاجمی بوده یا به قسمتهای عمقی پوست نفوذ كرده باشند، چشم‌انداز بیماری مطلوبیت كمتری دارد و اگر ملانومها به سایر نواحی بدن انتشار پیدا كرده باشند، اغلب كشنده هستند.

منبع : پایگاه الکترونیکی خدمات پزشکی ایران