سرانجام کفار و منافقان در جنگ با مومنان

شرک و کفر و نفاق براساس سنت خداوند در این جهان آثار و تبعاتی دارد. در قرآن کریم نمونه‌‌هایی از برخورد کفار و منافقین با مومنین و نیز آثار روحی و روانی شرک و نفاق ذکر شده که اگر مومنین توجه به آنها داشته باشند و حقیقتا به آن ایمان بیاورند، در مواجهه با کفار و منافقین براساس سنت لایتغیر الهی نتایج را پیش بینی کرده و در جهاد ثبات قدم بیشتری خواهند داشت.
اولین اثر شرک، تاثیرات روحی و روانی در فرد مشرک است. از نظر روانی کسی که شرک بورزد و موحد نباشد هیچ پناهگاه و تکیه‌گاه فکری ندارد. این جهان را آشفته و خود را در این جهان غرق شده می‌داند. برای جهان هماهنگ کننده‌ای قائل نیست و نیروی حاکمی هم برای جهان که به او تکیه کند معتقد نیست. شخصیت متزلزلی دارد و همچون باد کنک بزرگ، چشم‌پرکن ولی تو خالی و سبک و به دنبال هوا حرکت می‌کند. برعکس مومنان که به دلیل داشتن تکیه‌گاه محکم الهی همچون کوه استوار هستند و تزلزل در آنها راه ندارد. قرآن تصویر روشنی از انسان مشرک را به نمایش گذاشته، می‌فرماید: “من یشرک بالله فکانما خر من السماء فتخطفه الطیر او تهوی به الریح فی مکان سحیق”(حج ۳۱)
انسان غیرموحد همانند کسی است که در فضای وسیع و باز ساقط شود یا در همان سینه فضا به دست کرکس ربوده می‌شود یا به وسیله تندباد در دره می‌افتد و نرم می‌شود. عمل، او را ساقط می‌کند و شرک، او را به ته دره می‌کشاند.
امااینکه اگر با مومنین درافتند چه سرنوشتی در انتظار آنان خواهد بود، آیه ۶۲-۶۰ سوره احزاب یکی از سنت‌های الهی را در این باره ذکر می‌کند، می‌فرماید: “لئن لم ینته المنافقون و الذین فی قلوبهم مرض و المرجفون فی المدینه لنغرینک بهم ثم لایجاورونک فیها الا قلیلا. ملعونین این ما ثقفوا اخذوا و قتلوا تقتیلا. سنه‌الله فی الذین خلوا من قبل و لن تجد لسنه الله تبدیلا” (اگر منافقان و کسانی که در قلبشان بیماری است و نیز کسانی که اخباردروغ در مدینه پخش می‌کنند دست از کارشان برندارند ما تو را بر ضد آنان می‌شورانیم سپس جز مدت کوتاهی نمی‌توانند در کنار تو در این شهر بمانند. از همه جا طرد می‌شوند و هرجا یافته شوند گرفته خواهند شد و به سختی به قتل خواهند رسید. این سنتی است الهی و همیشگی که در اقوام پیشین بوده است و هرگز برای سنت خداوند تبدیل نمی‌یابی.)
خدای سبحان می‌فرماید:‌این عذاب و نکالی که به منافقان وعده دادیم سنتی است از خدا که در امت‌های پیشین نیز جاری ساخته هر وقت قومی به راه فساد انگیزی وایجاد فتنه افتادند و خواستند به‌منظور استفاده‌های نامشروع در بین مردم اضطراب افکنده تا در طغیان و سرکشی بی‌مانع باشند ما آنان را به همین طریق گرفتیم و تو هرگز دگرگونی در سنت خدا نخواهی یافت.(۱)
یعنی اگر به سنت تشریعی خدا عمل شود؛ سرانجام کار منافقان طرد شدن، دستگیری و کشته شدن است. سنت خداوند بر این قرار گرفته که آنها سرانجام نتیجه اعمالشان را در دنیا نیز ببینند.
اینکه فاعل چه کسی است و چه کسی آنها را به سزای اعمالشان می‌رساند در آیه مشخص نیست.
تفسیر نمونه ج۱۷، ص ۴۲۶ می‌نویسد:‌ هرگاه گروه‌های خرابکار بی‌شرمی و توطئه را از حد بگذرانند فرمان حمله عمومی به آنها صادر می‌شود و مخزن العرفان ج۱، ص ۲۵۱ می‌نویسد:‌پیامبران به امر خدا آنها را گرفته و می‌کشند. تفاسیر دیگر نیز برای فعل‌های مجهول (ثقفوا، اخذوا، قتلوا) فاعل ذکر کردند درحالی‌که در آیه فاعل ذکر نشده.
آیه ۶۲ اشاره دارد به اینکه این سنت خداوند است در اقوام گذشته و در سنت خداوند تبدیل راه ندارد. به‌عبارت دیگر هرگاه صورت مسئله چنین باشد جواب نیز همین خواهد بود. آنها طرد شده هستند (ملعونین) و عکس‌العمل و نتیجه کار آنها دستگیری و کشته شدن است حال فاعل چه کسی باشد بستگی به شرایط دارد. سنت تشریعی خداوند بر مبنای سنت تکوینی او بنا شده وقتی به حکم خدا عمل شود سرانجام مکر و حیله آنها به خودشان بر می‌گردد:‌ “ولایحیق المکر السیء الا باهله”(فاطر۴۳)
آیه ۲۳ سوره فتح شباهت زیادی به آیه ۶۲ سوره احزاب دارد. در آنجا آیه قبل درباره منافقان بود و در اینجا آیه قبل در مورد کفار است که در جنگ با مومنین پشت کرده و یاری نمی‌شوند. سپس می‌فرمایند: این سنت الهی است که انبیا و مومنین به آنها را در صورتی که در ایمان خود صادق و در نیاتشان خالص باشند بر دشمنان غلبه می‌دهد و تو هرگز برای سنت خدا تبدیلی نخواهی یافت.(۲) اگر مومنین در امر جهاد ضعف و سستی نشان ندهند و خالصانه به مبارزه با دشمنان خدا برخیزند قطعا پیروزی نهایی با آنهاست همچنان که در انبیا و مومنین امم سابقه چنین بوده از جمله حضرت نوح، ابراهیم، هود، صالح، لوط، شعیب، موسی، عیسی و محمد(ص.)

پی نوشتها:
۱-المیزان ،ج ۱۶،ص ۵۰۲
۲-المیزان ،ج۱۸،ص ۴۲۳

منبع : روزنامه رسالت