حالت فوق العاده؛اینجا اسلام آباد است!

همان‌گونه که پیش بینی می شد،بار دیگر معادلات سیاسی و نظامی پاکستان در هم ریخته است.قبلا بسیاری از تحلیلگران مسائل پاکستان اذعان نموده بودند که انتخاب مجدد مشرف به سمت ریاست جمهوری پاکستان آغاز دور تازه ای از بحران در اسلام آباد خواهد بود.اما این بحران بسیار زودتر از آنچه پیش بینی می شد به وقوع پیوست....
بار دیگر نام کشور پاکستان با واژه ناآرامی گره خورده است.گویا سرزمین پشتوها علاقه ای به لمس واژه آرامش ندارد.همگرایی احزاب سیاسی فنظامیان ،قضات و دیگر اقشار مردم پاکستان طی سالهای اخیر به یک افسانه کودکانه و رویایی تبدیل شده است!پازلهای سیاست در اسلام آباد در مسیر یکسانی چیده نمی شود و میان افرادی مانند بی نظیر بوتو،پرویز مشرف،محمد افتخار چودهری و نواز شریف فاصله ای آزار دهنده وجود دارد.از سوی دیگر،بقایای طالبان و القاعده در ایالت وزیرستان و دیگر مناطق سرحدی پاکستان و افغانستان فعالیتهای خود بر ضد دولت و ارتش پاکستان را گسترش داده اند.
● دلایل اعلام وضعیت فوق العاده در پاکستان
به راستی دلایل و انگیزه های ژنرال مشرف جهت اعلام وضعیت فوق العاده در پاکستان چه بوده است؟مشرف پاسخ این سوال را به صورتی کلی و مبهم بیان نموده است. لازم به ذکر است که بااعلام حالت فوق‌العاده در پاکستان از سوی پرویز مشرف و در پی برکناری رییس دادگاه عالی این کشور که با تعلیق قانون اساسی این کشور مخالف بود، پاکستان ازاوایل هفته قیل در شرایط ویژه‌ای قرار گرفته است. پرویز مشرف ضمن متهم کردن دستگاه قضایی و شبه نظامیان پاکستان به بر هم زدن ثبات کشورگفته است که می خواهد مانع از خودکشی سیاسی پاکستان شود.وی از متحدان خود در غرب خواست تا شرایط پاکستان را درک کنند.
منظور مشرف از خود کشی سیاسی در پاکستان چیست؟این عبارت گنگ و مبهم است و بیشتر به یک بهانه شبیه است.رئیس جمهور پاکستان معتقد است که بی‌تحرکی در شرایط کنونی برای پاکستان یک خودکشی محسوب می‌شود ووی اجازه نمی‌دهد که این کشور خودکشی کند. وی از کشورهای جهان خواسته است که این اقدام را بپذیرند و اوضاع بحرانی پاکستانی را دوستانه درک کنند. به عقیده مشرف،پاکستان در آستانه بی ثباتی داخلی قرار دارد .
عبدالحمید دوگر، رییس‌جدید دادگاه عالی پاکستان که جانشین افتخار محمد چودری، رییس عزل شده این دادگاه شده، حکم دیوان عالی را تغییر داده است. دوگر همچنین تمام برنامه‌های قضاوت چودری را لغو کرده است.
پس از اعلام حالت فوق‌العاده در پاکستان، از ۱۷ قاضی دادگاه عالی پاکستان تنها پنج تن از جمله حمید دوگر در این دادگاه باقی مانده‌اند. افتخار چودری و هشت قاضی دیگر که حاضر به تایید حکم اعلام وضعیت فوق العاده نشدند و آن را مغایر قانون اساسی خواندند، از کار برکنار شدند. عبدالحمید دوگر، جانشین چودری از حامیان ژنرال مشرف است و همان کسی است که از سوی رییس جمهوری پاکستان مسوول کمیته تحقیق درباره خلاف کاری‌های احتمالی چودری شده بود. در همین حال پرویز مشرف، قضات پاکستانی و شبه نظامیان را در بوجود آمدن اوضاع کنونی مقصر دانسته است.
مشرف در این خصوص می گوید:
“به نظر من دستگاه دولت نیمه فلج شده است. تمام نهادهای دولت از سوی این دادگاه‌ها مورد اهانت قرار می‌گیرند، به همین دلیل است که آنها قادر به انجام هیچ کار نیستند. تروریسم وافراط‌گرایی در بیشترین حد خود هستند.”
اظهارات رئیس جمهور پاکستان از سه زاویه مختلف قابل نقد و بررسی است:نخست اینکه میان واقعیات پاکستان و اظهارات مشرف مطابقتی وجود ندارد.البته اوضاع امنیتی پاکستان بر هم ریخته است و تحرکات القاعده در این کشور افزایش یافته است.اما این مجوزی برای اعلام وضعیت فوق العاده در اسلام آباد نیست.نکته دوم اینکه مخالفت دیوان قضایی پاکستان با اصلاح قانون اساسسی نمی تواند مقدمه یا پیش شزطی جهت اعلام وضعیت فوق العاده در این کشور باشد.برکناری افتخار محمد چودهری قبلا نیز در معادلات داخلی اسلام آیاد بحران ساز شده بود.هم اکنون نیز این بحران شدت گرفته است. اخیرا حدود هزار و ۵۰۰ نفر از جمله تعدادی وکیل، عده‌ای از قضات دادگستری ، چندین نفر از مسئولان و نظامیان احزاب سیاسی در پی تظاهرات گسترده در شهرهای مختلف پاکستان، از سوی نیروهای امنیتی این کشور دستگیر شدند. این تظاهرات در پی آن صورت گرفت که ژنرال “پرویز مشرف” رئیس جمهور پاکستان قانون اساسی را در کشور به حالت تعلیق درآورد و در پاکستان وضعیت فوق‌العاده اعلام کرد. به گفته برخی از حقوقدانان معترض، ماموران پلیس برای متفرق کردن تظاهرکنندگان گاز اشک آور به کار برد و با باتوم به اجتماع آنان حمله کردند. در لاهور نیز اجتماع حقوقدانان معترض در برابر دادگاه عالی ایالتی توسط ماموران دولتی متفرق شد.
دستگیری قضات و وکلای پاکستانی از سوی دولت مشرف تبعات سختی برای وی و همراهانش به همراه خواهد داشت.نکته سوم در کلیت معادلات منطقه ای پاکستان نهفته است.اعلام وضعیت فوق العاده در پاکستان موجب دخالت قدرتهای سلطه طلب در اسلام آباد می شود.ایالات متحده آمریکا از هم اکنون سعی دارد چهره سیاسی پاکستان را مطابق خواست خود ترسیم نماید.از سوی دیگر،شبه قاره هند نیسز پذیرای تحولات اخیر اسلام آیاد نیست.
● اظهارات بوتو
بی نظیر بوتو نخست وزیر پیشین پاکستان اقدام ژنرال مشرف را در وضع و اعمال وضعیت اضطراری یک کودتا توصیف کرده است. بوتو در مصاحبه با شکبه تلویزیونی آمریکائی سی بی اس با اشاره به کودتایژنرال مشرف که به سرنگونی دولت نواز شریف نخست وزیر سابق منجر شد گفته است که ا ژنرال مشرف دومین کودتای او بود.بوتو گفته است که عمیقا نگران افراطیونی است که سعی خواهند کرد از وضعیت آشفته پاکستان سوء استفاده کنند.
بوتو بلافاصله پس از استقرار وضعیت اضطراری در پاکستان گفت در نظر دارد با دیگر رهبران سیاسی در باره اتخاذ موضعی که اقدام ژنرال مشرف را در برقراری وضعیت اضطراری و تعلیق در قانون اساسی عوض کند، گفتگو و تبادل نظر کند.
از سوی دیگر،اخبار ضد و نقیضی در خصوص برگزاری انتخابات مجلس ملی پاکستان به گوش می رسد.همین مسئله در تشدید اوضاع آشفته کنونی موثر بوده است. ژنرال “ملک محمد قیوم “ دادستان کل این کشور اعلام کرده است که مجلس ملی بر اساس برنامه قبلی در ۲۴ آبان منحل خواهد شد و طی ۶۰روز، انتخابات عمومی در موعد مقرر برگزار خواهد شد. براساس برنامه اعلام شده قبلی، قرار بود انتخابات مجالس ملی و ایالتی در ابتدای ژانویه سال ۲۰۰۸برگزار شود. دوره مجالس ملی و ایالتی پاکستان در۲۴آبان پایان می‌یابد و بر اساس قانون اساسی، انتخابات عمومی باید تا ۶۵ روز بعد برگزار شود. اما قبل از این شوکت عزیز اعلام نمود که برگزاری انتخابات عمومی ممکن است تا یک سال دیگر به تعویق بیافتد.همین اظهارات تناقض آمیز سبب بر هم ریختن اوضاع شده است.
● نتیجه گیری
ایجاد وضعیت فوق العاده در پاکستان معلول درک نالدرست سیاستمداران این کشور از اوضاع داخلی و خارجی اسلام آباد بوده است.اسلام آباد پس از وقوع حادثه مسجد آتشین ابستن تحولات گسترده ای بود.این تحولات در آستانه انتخاب مجدد مشرف به عنوان رئیس جمهور جدید پاکستان آغاز و با اعلام وضعیت فوق العاده وارد فاز تازه ای شده است.عواملی مانند افزایش فعالیت افراط گرایان و تشدید مخالفتهای سیاسی با مشرف بر اوضاع فعلی دامن می زند.

سحاب فاطمی

منبع : روزنامه رسالت